11. Sınıf Türk Edebiyatı 1. Dönem 1. Yazılı Soruları

EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI ………..………..… OKULU 11/… SINIFI

TÜRK EDEBİYATI DERSİ 1. DÖNEM 1. YAZILISI

 

ADI SOYADI: ………………… NU:…. PUAN:…

 

1)

Vücûdun kim hamîr-i mâyesi hâk-i vatandandır

Ne gam râh-ı vatanda hâk olursa cevr ü mihnetten

(hâk:toprak   râh:yol  azîmet: gitmek  )

Felek her türlü esbâb-ı cefâsın toplasın gelsin

Dönersem kahpeyim millet yolunda bir azîmetten

a) Namık  Kemal’in üstte iki beyiti verilen  Hürriyet Kasidesi, ölçü, uyak düzeni ve ölçü birimi yönünden hangi geleneğe bağlıdır? (5 p)

 

b) Hürriyet kasidesinde  biçim ve içerik  yönünden görülen yenilikler  nelerdir? Belirtiniz. (5 p)

 

2) Aşağıdaki boşlukları doldurunuz.(10 p)

…………………………..,  ilk resmi gazetedir. ……………………  Yusuf Kamil Paşa’nın yaptığı ilk çeviri romandır.

Tanzimat dönemi şiirinin  batı düşüncesiyle …………………….  ve  …………………. edebi akımlarıyla ilişkisi vardır.

Sami Paşazade Sezai’nin……………………………………… adlı eseri edebiyatımızın ilk gerçekçi hikayesi olarak kabul edilir.

 

3)  Tanzimat Fermanı’nın 1839’da ilan edilmesine karşılık Tanzimat edebiyatı niçin 1860 yılında başlamıştır? Açıklayınız. (10 p)

 

4) Tanzimat dönemi ile edebiyatımıza yeni giren türleri yazınız. (10 P.)

 

5)

“Merkez-i hâke atsalar da bizi

Kürre-i arzı patlatır çıkarız.

N. Kemal

Verilen beyitte hangi söz sanatı yapılmıştır? Açıklayınız. (10 p)

 

6)  Tanzimat dönemi şirinin özellikleri nelerdir? Maddeler halinde yazınız. (10 p)

 

7) Tanzimat I. Dönem sanatçılarının  “sanat”a  yaklaşımları  nasıl olmuştur? Bu yaklaşımlarının gerekçesini yazınız? (10 P)

 

8)  Aşağıdaki  yargıların sonuna doğruysa (D),  yanlışsa (Y) koyunuz. (10 p)

1-    (   ) Tanzimat  dönemi sanatçıları arasında eski-yeni tartışması vardır.

2-    (   ) Şinasi , Namık  Kemal ve Ziya Paşa’yı yeni fikirlerle yetiştirmiştir.

3-    (   ) Osmanlı toplumunda yenileşme halkın zorlamasıyla  başlamıştır.

4-    (   ) Ziya Paşa, Demdeme adlı yapıtında Ali Paşa’yı yermiştir.

5-    (   ) Namık  Kemal, yalnızca roman ve tiyatro  türünde eser vermiştir.

 

9.Aşağıdaki eserlerin yazarlarını karşılarına yazınız.

Tahrib-i Harabat        :……………………………………..

Zafername                : …………………………………….

Müntehabat-ı  Eş’ar: …………………………………….

Kamus-ı Türki         : …………………………………….

Zemzeme                 : …………………………………….

 

10.Tanzimat edebiyatının I. ve II. dönemi arasındaki edebi anlayışta ne tür farklılıklar oluşmuştur açıklayınız. (10 P.)

 

BAŞARILAR DİLERİM…

 

CEVAP ANAHTARLI

 

1.

a)  Hürriyet Kasidesi, ölçü, uyak düzeni ve ölçü birimi bakımından DİVAN  EDEBİYATI  geleneğine bağlıdır.

b) Klasik kaside kişiye sunulmak için yazıldığı için  övgü ve abartma doludur.  Yaranma  amaçlıdır. Namık Kemal; hak, hürriyet,  adalet, kanun  gibi toplumsal bir konuyu işler. Konu bütünlüğü vardır. Dili sadeleştirme çabası vardır. Ayrıca şiirde kasidenin bölümleri yer almamaktadır.Mahlas kullanılmamıştır.Başlık, temaya uygun olarak verilmiştir.Herhangi bir kişiye ithaf edilmemiştir.

 

2. TAKVİM-İ VAKAİ  ilk resmi gazetedir. TELEMAK  Yusuf Kamil Paşa’nın yaptığı ilk çeviri romandır.

Tanzimat dönemi şiirinin  batı düşüncesiyle ROMANTİZM ve KLASİZM edebi akımlarıyla ilişkisi vardır.

Sami Paşazade Sezai’nin KÜÇÜK ŞEYLER adlı eseri edebiyatımızın ilk gerçekçi hikayesi olarak kabul edilir.

 

3. Siyasi ve sosyal olayların edebiyatı etkilediği açıktır. Ancak siyasi,sosyal gelişmelerin toplumsal hayatta (bilgi yelpazesi. com) kabul görmesi,özümsenmesi,eserlerde işlenmesi  zaman alır. Şair ve yazarların eserlerinde yaşadıkları dönemin etkileri kaçınılmazdır.

 

4. Tanzimat ile Türk edebiyatına roman, hikâye, gazete, tiyatro, makale, fıkra ve eleştiri gibi yazı türleri girmiştir.

 

5. Mübâlağa(abartma) sanatı yapılmıştır.Çünkü dünyanın merkezine atılmak ve burayı patlatıp çıkmak imkansızdır.

 

6.

*Tanzimat edebiyatıyla birlikte Türk şirinde çok büyük değişiklikler olmuştur. Her iki dönem şairleri biçim yönünden divan şiiri geleneğine bağlı kalmışlar ancak II. Dönem şairleri Batıdan alınan yeni nazım biçimlerini de kullanmışlardır.

*Şiirde biçim eskiye bağlı kalınmakla beraber içerik olarak şiire vatan, millet, adalet gibi yeni konular girmiştir.

*I. dönem şiirlerinde toplumsal konular II. dönem şiirlerinde ise daha çok bireysel konular işlenmiştir.

*Her iki dönemde aruz ölçüsü kullanmış, hece ölçüsü denenmiştir. Fransız şiirinden çeviriler yapılmıştır.

*Divan şiirindeki parça bütünlüğü yerine konu bütünlüğü esas alınmıştır.

*İki dönem şairleri de şiirlerini romantizm akımının etkisinde yazmışlardır.

*İlk dönem şairleri dilde sadeleşmeyi savunmuşlar ancak bunda başarılı olamamışlardır. II. dönem şiiri daha da ağırlaşmıştır.

 

7.

*Halkı bilgilendirme, eğitme amacı vardır.

*Dönemine göre  yalın bir dil kullanılmıştır.

*Arapça, Farsça tamlamalar kullanılmasına rağmen anlaşılır bir dil kullanılır.

*Toplumsal konular işlenmiştir.

* Makale, fıkra ,deneme… gibi öğretici metin türleri bu dönemde Batıdan alınmıştır.

* Hürriyet,eşitlik,adalet,kanun,milliyet  vb. kavramlar bütün türlerde işlenmiştir.

 

8.

(D) Tanzimat  dönemi sanatçıları arasında eski-yeni tartışması vardır.

(D) Şinasi , Namık  Kemal ve Ziya Paşa’yı yeni fikirlerle yetiştirmiştir.

(Y) Osmanlı toplumunda yenileşme halkın zorlamasıyla  başlamıştır.

(Y) Ziya Paşa, Demdeme adlı yapıtında Ali Paşa’yı yermiştir.

(Y) Namık  Kemal, yalnızca roman ve tiyatro  türünde eser vermiştir.

 

9.

Tahib-i Harabat        :……NAMIK KEMAL…………..

Zafername                : ……ZİYA PAŞA………………...

Müntehabat-ı  Eş’ar: ……ŞİNASİ…………………….

Kamus-ı Türki         : ……ŞEMSETTİN SAMİ……….

Zemzeme                 : ……R. MAHMUT EKREM…….

 

10. I. Dönem Tanzimatçılar, edebiyatı halkı eğitmede bir araç olarak görmüşlerdir ama bu düşünce II. Dönemde değişmiş, edebiyat şahsi konuları anlatır olmuştur. I. Dönemde edebiyat dili sadeleştirilmeye çalışılmış fakat II. Dönemde böyle bir kaygı güdülmemiştir. I. Dönemde şiir ve romanın konuları halkın içinden alınmış lakin II. Dönemde bireysel ve halktan kopuk konular işlenmiştir.

Bu iki dönem arasındaki farklılığın sebepleri olarak devrin baskıcı tutumunu ve o dönemde moda olan romantizmin koyu fertçiliğini gösterebiliriz.

*********************************

1.

Vatan bir bi-vefâ nazende-i tannaza dönmüş kim

Ayırmaz sâdıkan-ı aşkını alam-ı gurbetten

Ne efsunkâr imişsin âh ey didarı hürriyet

Esiri aşkın olduk gerçi kurtulduk esaretten

Vatanın bağrına düşman dayamış hançerini

Yok mudur kurtaracak bahtı kara maderini”

Bivefa: vefasız nazende-i tannaz: alaycı sevgili

Alam-ı gurbet: gurbet elemleri Sadıkan-ı aşk: sadık aşık

Efsunkâr: Büyüleyici

Yukarıdaki beyitlerden hareketle Namık Kemal’in vatan ve hürriyet sevgisini açıklayınız. Örnekleri beyitlerden bulunuz. (20 puan)

 

2. Namık Kemal’in “Hürriyet Kasidesi” ile klasik divan şiiri kasidesi arasında ne gibi farklılıklar vardır? Bu farklılığın sebebi nedir? (12 puan)

 

3. Şinasi’nin edebiyat dünyamıza kazandırdığı ilkler nelerdir? Yaptığı ilklerin örneklerini yazınız. (14 puan)

 

4. Aşağıdaki tabloyu doldurunuz. (10 puan)

 

 

5. Tanzimat Döneminde Osmanlı toplumunda ne gibi bir zihniyet değişimi olmuştur? (10 puan)

 

6. Namık Kemal’in tiyatro eserlerinin adlarını yazınız. (6 puan)

 

7. Divan edebiyatı Öğretici metinleri ile Tanzimat Dönemi öğretici metinleri arasında yapı, tema, dil ve anlatım özellikleri bakımından ne gibi farklar vardır? (10 puan)

 

8. Aşağıdaki boşlukları doldurunuz. (18 puan)

 

BAŞARILAR DİLERİM…

 

 

 

 

CEVAP ANAHTARI

 

1.

 

a. Yukarıdaki beyitlerden hareketle Namık Kemal’in vatan ve hürriyet sevgisini açıklayınız. Örnekleri beyitlerden bulunuz. (20 puan)

Şair birinci beyitte vatanı insafsız ve alaycı bir sevgiliye; üçüncü beyitte ise bahtı kara bir anneye benzetmiştir. Edebiyatımızda vatan için sevgili ve anne benzetmesini ilk kullanan şair Namık Kemal’dir. Vatan Namık kemal için uğrunda sürgüne gönderilecek bir sevgilidir. Onu içi Namık Kemal “Vatan Şairi” olarak anılır.

İkinci beyitte ise hürriyet insanı aşkının esiri eden bir sevgili olarak sembolleştirilmiştir. Hürriyet sadece felsefi bir fikir olarak değil kendisine aşık olunan bir sevgili gibi yüceltilmiştir.

Namık kemal Hürriyet Kasidesi’nde Türk toplumuna uğrunda ölünecek yeni değerler sunmuştur vatan ve hürriyet gibi.

 

2. Namık Kemal’in “Hürriyet Kasidesi” ile klasik divan şiiri kasidesi arasında ne gibi farklılıklar vardır? Bu farklılığın sebebi nedir? (12 puan)

• Klasik kaside de devlet büyükleri ve din büyükleri övülürken; Hürriyet kasidesi’nde soyut bir kavram övülmüştür.

• Klasik kasidenin bölümleri Hürriyet Kasidesinde yoktur.

• Şair şiirin sonunda mahlas kullanmamıştır.

• Klasik kasidelerde devlet büyüklerinin övgüsü, onların adaleti övülürken Hürriyet Kasidesi’nde devlet yönetimine (bilgi yelpazesi.net) ciddi eleştiriler getirilmiştir.

• Klasik kaside de süslü ve sanatlı bir dil kullanılırken Hürriyet Kasidesi daha sade bir dille yazılmıştır.

Farklılığın sebebi Namık Kemal’in şiir anlayışıdır. Çünkü o toplum için sanat anlayışını benimsemiştir ve divan şiirini yıkmayı amaçlamıştır.

 

3. Şinasi’nin edebiyat dünyamıza kazandırdığı ilkler nelerdir? Yaptığı ilklerin örneklerini yazınız. (14 puan)

• Batı Edebiyatı yolunda eser veren ilk sanatçıdır.

• İlk makaleyi yazmıştır (Tercüman-ı ahval Mukaddimesi)

• İlk özel gazeteyi çıkarmıştır ( Tercüma-ı ahval)

• La Fonten’den fabl çevirileri yapmış ve fabl örnekleri yazmıştır.( Eşek ile Tilki, Karakuş Yavrusu ile Tilki, Arı ile Sivrisinek)

• Fransızcadan tercümeler yapmıştır. (Tercüme-i Manzume)

• Noktalama işaretlerini ilk defa o kullanmıştır.

• Yerli ilk tiyatro eserini yazmıştır. ( Şair Evlenmesi)

• İlk atasözleri sözlüğünü hazırlamıştır. (Durub-u Emsali Osmaniye)

 

4. Aşağıdaki tabloyu doldurunuz. (10 puan)

 

Kimler Tarafından İlan Edildi: Abdülmecid, Mustafa Reşit Paşa

 

Hangi Tarihte İlan Edildi: 1839

 

Nerede İlan edildi: Gülhane Parkı’nda

 

5. Tanzimat Döneminde Osmanlı toplumunda ne gibi bir zihniyet değişimi olmuştur? (10 puan)

• Dine dayalı mahalle kültürü anlayışı değişmiştir.

• Beyoğlu’nda Batı tarzı binalar yapılmaya başlandı. Beyoğlu Batılılaşmanın merkezi haline geldi.

• Elçiliklerin düzenlediği balolara üst düzey Müslümanlar da katılmaya başladı. Bu üst düzey Müslümanlar arasında da kadın – erkek bir arada eğlenme modasını doğurmuştur.

• Evlerin içi ve konaklar Batılılaştı, Fransız mürebbiyeler tutuldu, zenginler Boğaziçi’ne taşınmaya başladı.

 

6. Namık Kemal’in tiyatro eserlerinin adlarını yazınız. (6 puan)

Vatan Yahut Silistre

Zavallı Çocuk

Kara Bela

Gülnihal

Celalettin Harzemşah

Akif Bey

 

8. Aşağıdaki boşlukları doldurunuz. (18 puan)

• Bilimsel bilginin sağlam bilgi olduğunu vurgulayan felsefi görüşe SEZGİCİLİK… denir.

• Tanzimat Döneminde çıkan ilk resmi gazete TAKVİM-İ VEKAYİ’dir.

• Tanzimat döneminde ŞİNASİ tarafından çıkarılan TERCÜMAN-I AHVAL gazetesi ilk yarı resmi gazetedir.

• Tanzimat Döneminde Teodor Kasap’ın çıkardığı DİYOJEN Gazetesi ilk …MİZAH gazetesidir.

• Tanzimat döneminde batı edebiyatından MAKALE,FIKRA, ROMAN, TİYATRO gibi yeni edebi türler alınmıştır.

• Muhbir gazetesini ALİ SUAVİ çıkarmıştır.

• Ahmet Mithat Efendinin çıkardığı gazetenin adı TERCÜMAN-I HAKİKAT’tir.

• Edebiyatımızdaki ilk edebi roman Namık Kemal’in yazdığı İNTİBAH ilk tarihi roman da CEZMİ dir.

• Öğretici metinlerde AÇIKLAYICI, KANITLAYICI anlatım türleri kullanılır.

*********************

Tarih: …/…/……

ADI SOYADI:………………………… NU:………….. PUAN:………

 

S-1

 

 

S2. Aşağıdaki testleri cevaplandırınız.(15)

 

A. Aşğıdaki eserlerden hangisi Ziya Paşa’ya ait değildir

a.Eş’ar-ı Ziya

b.Şiir ve İnşa

c.Harabat

d.Tahrib-i Harabat

e.Terci-i Bend

 

B. Aşağıdaki yazar - eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

a. Şinasi-Durub-u Emsal-i Osmaniye

b.A. Rasim- Vatan Yahut Silistre

c. Namık Kemal- Cezmi

d. A.Hamit Tarhan-Kürsi-i İstiğrak

e.Musavat- Ali Suavi

 

C.Tanzimat edebiyatıyla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

a.Dilde sadeleşme tamamlanmıştır.

b.Roman hikaye vb. türler alınmıştır.

c.Namık Kemal, Ziya Paşa, Şinasi önderleridir.

d.Gazetecilikle birlikte gelişmiştir.

e.biçim çoğunlukla aynı kalıp içerik değişmiştir

 

3.Aşağıdaki bilgiler yanlışsa ( Y ) doğruysa ( D ) yazınız.Yanlış olanları düzeltiniz.(10)

 

a.Siyasi, felsefi, dini ve bilimsel konular edebi metnin konusu olabilir. (   )

 

b.Edebi eserler yazıldıkları dönemin tarihi gerçeklerini yansıtmak zorundadır. (   )

 

c.Tanzimat edebiyatı, Tanzimat Fermanı’ nın ilanıyla başlar, 1. Meşrutiyet’in ilanıyla sona erer. (   )

 

d.1. dönem Tanzimatçılar “sanat için sanat” , 2. dönem Tanzimatçılar ise “toplum için sanat” görüşünü benimsemişlerdir. (   )

 

e.Tanzimat dönemi öğretici metinlerinde eski – yeni çatışması temada, dilde, ifade biçiminde varlığını hissettirir. (   )

 

 

4. Aşağıdaki eserleri yazarları ile eşleştiriniz. (10)

 

Durub-ı Emsal-i Osmaniye ………………………. Namık Kemal

 

Eş’ar-Ziya ………………………………………... Şinasi

 

Tercüme-i Manzume ……………………………. Namık Kemal

 

Tahrib-i Harabat …………………………………. Şinasi

 

Cezmi …………………………………………….. Ziya Paşa

 

 

5Aşağıda verilen cümlelerdeki boşlukları uygun şekilde doldunuz. (15)

 

İlk yerli tiyatro eserimiz Şinasi’nin yazdığı ………………………………………………….. dir.

 

İlk resmi gazete …………………………, yarı resmi gazete ……………………………………… ilk özel gazete ise ……………………………………………………… dir.

 

Sahnelenen ilk tiyatro eserimiz ise Namık Kemal’in yazdığı ……………………………………………… dir.

 

Abdülhak Hamit Tarhan, eşi Fatma Hanım’ın ölümü üzerine ünlü ………………………. şiirini yazmıştır.

 

Tanzimat Fermanını (bilgi yelpazesi.net) 1839 yılında Gülhane Parkında …………………. …………………. Paşa, bütün dünyaya ilan etmiştir.

 

 

6.Tanzimat I ve Tanzimat II. Dönem özelliklerini ve mensubu olduğu sanatçıları yazınız.(20+10)

 

 

 

 

 

 

 

 

BAŞARILAR DİLERİM…

 

 

 

 

CEVAP ANAHTARI

 

S-1

 

 

S2. Aşağıdaki testleri cevaplandırınız.(15)

 

A. Aşğıdaki eserlerden hangisi Ziya Paşa’ya ait değildir

a.Eş’ar-ı Ziya b.Şiir ve İnşa c.Harabat d.Tahrib-i Harabat e.Terci-i Bend

 

B. Aşağıdaki yazar - eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

a. Şinasi-Durub-u Emsal-i Osmaniye b.A. Rasim- Vatan Yahut Silistre

c. Namık Kemal- Cezmi d. A.Hamit Tarhan-Kürsi-i İstiğrak

e.Musavat- Ali Suavi

 

C.Tanzimat edebiyatıyla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

a.Dilde sadeleşme tamamlanmıştır. b.Roman hikaye vb. türler alınmıştır.

c.Namık Kemal, Ziya Paşa, Şinasi önderleridir. d.Gazetecilikle birlikte gelişmiştir.

e.biçim çoğunlukla aynı kalıp içerik değişmiştir

 

3. a)d b)y c)y d)y e)d

 

4.

Durub-ı Emsal-i Osmaniye - Şinasi

Eş’ar-Ziya Ziya Paşa

Tercüme-i Manzume Şinasi

Tahrib-i Harabat Namık Kemal

Cezmi Namık Kemal

 

5. Şair Evlenmesi, Takvim-i Vakai, Ceride-i Havadis, Tercüman-ı Ahval, Vatan Yahut Silistre, Makber, Mustafa Reşit Paşa

 

6. Tanzimat dönemlerinin özelliklerinden beşer tane 20p

Tanzimat sanatçıları için 10p