Van’da 1914’de neler oldu ? Van’da Ermenilerin Türklere Yaptıkları Katliamı

Ermeniler Van’da sadece Aram’ın yönetiminde 10.000’in üzerinde Türk kadın, çocuk, ihtiyarı katletmiştir. Van’da aşağıdaki belgelerde de görüldüğü gibi yaklaşık olarak 23.000’in üzerinde Türk erkek, kadın, çocuk katledilmiş ve geride sadece 1.500 Türk hayatta kalmıştır.
Bunların da namuslarıyla, şerefleriyle oynanmış, en iğrenç işkencelerle öldürülmüş bir kısmı ise hasta oldukları halde, Van’da görev yapan Amerikalı misyoner Clarence D. Ussher’in de onayladığı üzere bakımsızlıktan ölüme terkedilmiş olmalarıdır. Burada ilginç olabilecek noktalardan birisi de Dr. Ussher’in Türk kayıplarına ait Cevdet Bey’in bir rapor tuttuğunu söylemesidir. Ussher, Cevdet Bey’in tuttuğu bu rapora göre Van’da Ermeniler tarafından 55.000 Türk’ün katledildiğini söylemiştir. Ancak, Ussher, bunu yazarken, aslında 55.000 Türk değil 55.000 Ermeni katledilmiştir değerlendirmesini yapmıştır. Bu durumda ortaya çok
doğal olarak şu sonucu çıkartır. Bu makale yazılırken Dr. Ussher’in hatıratında belirttiği Cevdet Bey tarafından hazırlanan bu rapora rastlanamamıştır. Eldeki belgelerle yukarıda da belirtildiği üzere yaklaşık 23.000 Türk, Ermeniler tarafından katledilmiştir. Sadece Amerikan
misyoner merkezinde 8.000 Türk katledilmiştir. Dr. Ussher’in 55.000 Ermeni katledildi sözü yine Ussher tarafından hatıratında çok açık bir şekilde kendi kendini çürütmektedir. Zira Ussher, Van’da 30.000 civarında Ermeni olduğunu hatıratının bir çok yerinde yazmıştır. Bu rakamı Bayan Knapp gibi diğer misyonerler de teyit etmişlerdir. Hatta, 1914 tarihli Dâhiliye Nezareti’nin yaptırdığı Memâlik-i Osmaniyye’nin 1330 Senesi İstatistiği (Statistique Officel de 1914)’de Ermeni nüfusunu 33.789 olarak vermiştir. Yine Nogales, Ermeni mevcudunu 35.000, sonradan gelen silahlı Ermenilerle yaklaşık 40.000 civarında olduğunu hatıratında anlatmıştır. Yani Ussher’in Van’da önce 30.000 Ermeni vardı deyip, 55.000 Ermeni öldürüldü.demesi kendisiyle çelişen ve olmayan 25.000 Ermeni’nin nereden çıktı sorusunu karşımıza
çıkartır.Van’da Ermenilerin yapmış olduğu tahribatı ve mezalimi 16 Eylül 1916 tarihli hariciye Nezareti, yabancı misyonlara gönderdiği genelgeyle şöyle açıklamıştır:
“Şamaram mahallesinde 200E yakın kadın ve çocuk sığındıkları evde yakılmışlardır. Mirkos köyü beyaz bayrak çektiği halde tecavüze uğramış, köyün kadınları ve kızları bilinmeyen bir
yöne götürülmüşler. Bazı köylerde ise öldürülen çocukların etleri annelerine yedirilmek istenmiştir.“Aksani ve Hınıs köylerinde 500 kişiye yakın insan Şeyhane köyünde ise 200’e yakın çocuk ve kadın camiye doldurulup diri diri yakılmışlardır.
“Saray civarındaki halk kılıçtan geçirilmiş, sulara atılarak boğulmuş, 10. 000’in üstünde ceset Van Gölü üzerinde sayılmıştır.
“Yine Gevaş, Vastan ve Mukas’ta 3000 kişi katledilmiştir...
“Van’ın içinde camiler, evler, kışlalar, hatta içindeki yaralı ve hastaları ile birlikte hastaneler yakılmıştır. Yakalanan subaylar işkence çektirilerek öldürülmüştür. Bu arada
şehirdeki durumu bilmeyen çevre köylerden Van’a gelmek isteyen göçmenlerden 1200 kişi Vastan ve Etkil yolu üzerinde acımadan vahşiyane bir şekilde öldürülmüşlerdir ”.
Sadece Aram yönetiminde (Muhtemelen Saray civarındaki halk) 10.000 kişi, Vastan ve Etkil yolu üzerinde 1200, Gevaş, Vastan ve Mukas’ta 3000, Van Şamaram mahallesinde
200 kadın ve çocuk, Aksani ve Hınıs köylerinde 500 ve Amerikan misyoner merkezinde 8000 Müslüman (Takriben 22 900 ‘yirmi iki bin dokuz yüz kişi’) yakılarak, tecavüz, işkence ve kılıçtan geçirilme gibi şekillerde (Sadece 1915 yılı Nisan ve Mayıs aylarında) Ermeniler tarafından katledilmiştir.
Akcan Mir
Kaynak:DOĞU ANADOLU’DA
ERMENİ MEZALİMİ
Türk Tarih Kurumu Başkanlığı syf:11,12,13