İşletim Sistemi Nedir Çeşitleri Nelerdir?

İşletim Sistemi Nedir?
İşletim Sistemi (Operating System): Bilgisayarda çalışan tüm donanım birimlerinin ve uygulama yazılımlarının yönetimini ve denetimini sağlayarak bilgisayarı daha kolay kullanmamızı sağlayan sistem yazılımı bütünüdür.

Günümüzde işletim sistemleri sadece bilgisayar,tablet veya akıllı telefonlarda değil beyaz eşya,araba ve hatta kol saatlerimizde bile yüklü olabilmektedir.

İşletim sistemi bilgisayar üretildikten sonra yüklenir ve istenildiği zaman silinip tekrar yüklenebilir veya başka bir işletim sistemiyle değiştirilebilir.

İşletim sistemi özetle bilgisayarın donanım ve yazılımlarının yönetimini sağlayan en temel yazılımdır.İşletim sistemi olmadan bilgisayar,akıllı tahta,tablet veya akıllı telefonlarımızı kullanamayız.

En iyi işletim sistemi hangisi?

İşletim Sistemi Nasıl Çalışır?

1. Bilgisayar açma tuşuna bastığımız anda ilk olarak BIOS yani açılış ekranı devreye girer.
2. BIOS tüm donanım birimlerini tanımladıktan sonra harddiskten gelen verilerle işletim sistemi kendini açmaya başlar.
3. Açılış sırasında kendini belleğe atan işletim sistemi ekran görüntüsü ile diğer uygulamaları hazır hale getirir.
4. Tüm uygulamalar hazır hale geldikten sonra kullanıcı bilgisayardaki işlemlerini yapmaya başlayabilir.

İşletim Sisteminin Görevleri

1- Grafik arayüz kontrolünü sağlamak.
Kullanıcıların bilgisayar kontrolü çok eski bilgisayarlarda komut yazarak sağlanırken günümüz bilgisayarlarında bir çok işlem kısa sürede ve daha az adımda grafik tabanlı arayüzler sayesinde sağlanır.Örneğin; eski işletim sistemlerinde resim,video veya müzik gibi görsel ve işitsel dosyalarımızın görünürlüğü ve dinlenirliği oldukça kısıtlıydı.

2- Merkezi İşlem Birimini (İşlemci-CPU) yönetmek.
Bilgisayarımızı kullanırken birden fazla işlem yapabiliriz.Örneğin internette gezinirken bir yandan da müzik dinleyebiliriz.Bu iki işlemin problemsiz şekilde yapılabilmesi için işlemciye görevlerin paylaştırılması işletim sisteminin sorumluluğundadır.

3- Bellekleri yönetmek.
Bilgisayarda açtığımız her program için bellekte alan ayrılması gerekir.Bir program kapatıldığında ise o programa ayrılmış alan boşaltılır.Bunun için bellekte hangi alanın dolu hangisinin boş olduğunun belirlenmesi ve yeni açılan program veya yapılan işlemin hangi boş alana tahsis edileceği de işletim sisteminin sorumluluğundadır.

4- Donanım birimlerini yönetmek.
Bilgisayar ile donanım birimleri arasındaki veri alışverişini yönetir.Her donanım biriminin bilgisayar tarafından tanınması için gereken sürücü dosyaları bulunur.Günümüzde işletim sistemleri yüzlerce çeşit yazıcı,tarayıcı,web kamera gibi donanım birimlerine ait sürücüleri bünyesinde barındırır. Böylece kullanıcı yeni aldığı bir yazıcıyı bilgisayara taktığı zaman işletim sistemi sayesinde kolayca tanınmış olur.

5- Dosya ve klasör yönetimini sağlar.
İşletim sistemlerinin en önemli görevlerinden bir tanesi de dosyaların kayıt,silme,kopyalama ve farklı bir yere taşınmasını sağlamaktır.Grafik arayüzünün de bu işlemleri görsel olarak yapmamızda payı büyüktür. Örneğin; Eski işletim sistemlerinde “Müzikler” isminde bir klasör oluşturmak için aşağıdaki komutu yazmanız gerekirdi;

MD Müzikler
Ama günümüzde kullanılan grafik tabanlı işletim sistemlerinde farenizle sağ tıklayıp “Yeni Klasör” butonuna tıklamanız yeterli.

6- Bilgisayar sisteminin güvenliğini sağlamak.
İşletim sistemi bilgisayar sisteminde yer alan tüm donanım ve yazılımların güvenliğini sağlamada büyük rol oynar.Bilgisayara gelebilecek her hangi bir zararlı yazılım saldırısı veya elektriksel tehlike için işletim sistemi üreticileri farklı güvenlik ve uyarı sistemleri geliştirmişlerdir. Ancak bunların açıkları kötü amaçlı kişiler tarafından bulunabilmekte bilgisayarlarımızı korumada yeterli olmamaktadır.Bunun için “Gizlilik ve Güvenlik” konusunda detaylı anlatacağımız antivirüs yazılımları devreye girmektedir.

İşletim Sistemi Çeşitleri
1- Kaynağına Göre İşletim Sistemleri
Kapalı Kaynak Kodlu ve Açık Kaynak Kodlu olarak 2 kısma ayrılır.Açık ve Kapalı kaynak kodlu yazılımlar hakkındaki yazımızı buradan okuyabilirsiniz.

a) Kapalı Kaynak Kodlu İşletim Sistemleri
Üreticisi tarafından ücretli olarak satışa çıkarılan lisanslı işletim sistemleridir.En çok kullanılanları Windows,MacOS ve UNIX işletim sistemleridir.Bu işletim sistemlerini detaylı olarak aşağıda anlatacağız.

b) Açık Kaynak Kodlu İşletim Sistemleri
Kullanıcı tarafından her hangi bir ücret ödemeden bilgisayara yüklenebilen,üzerinde geliştirme işlemleri yapılabilen işletim sistemleridir.En çok kullanılan açık kaynak kodlu işletim sistemi Linux’tur.

Ubuntu,Debian,OpenSuse,Pardus,Chromium ve CentOS da açık kaynak kodlu işletim sistemlerindendir.Ancak bunlar Linux’un çekirdek kodlarından geliştirilmiş işletim sistemleridir.Bu işletim sistemlerine de aşağıda detaylı olarak değineceğiz.

2- Kullanım Alanlarına Göre İşletim Sistemleri
a) Masaüstü İşletim Sistemleri
Günümüz kişisel masaüstü bilgisayarlarında kullanılan işletim sistemleridir. Masaüstü bilgisayarlarda en çok tercih edilen işletim sistemleri; Windows,MacOS ve Linux’tur.

b) Mobil İşletim Sistemleri
Akıllı telefon,akıllı TV ve tabletlerde kullanılan işletim sistemleridir.En çok tercih edilenleri Android,İOS ve Windows Mobil’dir.

Popüler İşletim Sistemleri
Şimdi yukarıda belirttiğimiz özelliklerde en çok tercih edilen işletim sistemlerinin özelliklerine bir göz atalım.

Windows İşletim Sistemi
Microsoft firması tarafından ilk olarak MS-DOS ismiyle piyasaya sürülen daha sonra Windows adını alan ve şu an dünyada en çok kullanılan işletim sistemidir. Günümüzde en son çıkan sürümü Windows 10’dur

Yazının Orjinali ve Ayrıntıları: https://www.bilisimle.com/isletim-sistemi-nedir-cesitleri-nelerdir/