Sosyal medya üzerinden hakaret suçu ve davası süreci nasıl işler?

Hakaret suçu, TCK’nın 125. maddesinde düzenlenir. 'Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.'

Ayrıca bu suç hem kişinin karşısında hem de gıyabında yani yokluğunda işlenebilir.

Hakaret suçu aslında uzlaşmaya varılabilen bir suçtur.

Fakat hakaret suçunun cumhurbaşkanına karşı işlenmesi gibi nitelikli olarak işlenmesi halinde uzlaşma söz konusu olamaz. Diyelim ki sosyal medyada bir kişi size hakarete varacak söylemlerde bulundu. Bu gibi hallerde ilk yapılması gereken; bu sözlerin kayıt altına alınmasıdır. Karşı tarafça kaldırılmadan, silinmeden evvel bunların ekran görüntülerini mümkünse renkli bir şekilde çıktılarını bulundurun. Tüm bu bilgiler ve belgeler ışığında gidilip, şikayetçi olunması gerekir.

Hakaret, bir suç olduğundan şikayet ile harekete geçilecektir. Yetkili makamlar siz şikayet etmediğiniz sürece resen harekete geçmeyeceklerdir. Elinizdeki bilgi ve belgeler delil niteliğinde olacaktır ve kullanılacaklardır.

Son zamanlarda, internet ve sosyal medya hayatımızda büyük bir yer edinmiştir. Dolayısıyla internet ve sosyal medya üzerinden işlenen suçlarda da büyük bir artış meydana gelmiştir. İnternet ve sosyal medya üzerinden işlenen suçlardan birisi de hakaret suçudur. Hakaret suçu , failin mağdurun onur, şeref ve saygınlığını zedeleyecek şekilde  mağdura bir  somut fiil ya da olgu isnat etmesi ya da sövmesi suretiyle gerçekleştirilir. Hakaret suçu şikayete tabi bir suçtur. Yani, hakaret suçundan dolayı soruşturma ve kovuşturma başlatılabilmesi için mağdurun şikayette bulunması gerekmektedir . Hakaretin sosyal medya yoluyla yapılması durumunda sosyal medyada hakaret söz konusu olur.

Sosyal Medya Yoluyla Huzurda Hakaret Suçu

  Hakaret suçunun doğrudan mağdurun yüzüne karşı veya doğrudan mağdura yönelmekle birlikte sesli, görüntülü ya da yazılı bir iletişim aracıyla  işlenmesi halinde huzurda hakaret suçu oluşur ve  suçun basit hali işlenmiş olur. Sosyal medyada hakaret açısından da özellikle   direkt mesaj (DM) veya doğrudan mesaj şeklinde adlandırılan ve kişiden kişiye doğrudan bir iletişim aracı olan bu mesaj yönteminde gerekli unsurlar olduğundan huzurda hakaret suçunu oluşturacaktır. Suçun basit şekli olarak düzenlenmiş olan huzurda hakaret suçunun bir işleniş şekli olan sosyal medya yoluyla huzurda hakaret suçunun cezai yaptırımı ise, 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası veya adli para cezasıdır .

Sosyal Medya Yoluyla Gıyapta Hakaret Suçu

Hakaret suçunun mağdurun hazır bulunmadığı bir ortamda işlenmesi halinde ise  gıyapta hakaret suçu söz konusu olur. Gıyapta hakaret suçunun oluşabilmesi için failin, mağdurun yokluğunda mağdura yönelik hakarette bulunması ve  en az 3 kişinin bu  hakaretten haberinin olması gerekmektedir. Fail bilerek ve isteyerek yani kasıtlı bir şekilde bu 3 kişiyi hakaretten haberdar etmelidir. 3 kişinin hakareti aynı yerde ve beraberler iken  öğrenme şartı bulunmamaktadır. Fail bu 3 kişiye hakareti yüz yüze görüşerek bildirebileceği gibi  telefon, e-mail, gibi  iletişim araçlarını kullanarak da bildirebilir. Bu bakımdan sosyal medya hesapları ve internet üzerinden gıyapta hakaret suçunun meydana gelmesi de olanaklıdır. Özellikle sosyal medyada en az 3 takipçisi olan  kişilerin gıyapta hakaret suretiyle sosyal medyada hakaret suçunu işleyebilmeleri mümkündür .Bu noktada önemli olan husus ise normal şartlarda hesabı gizli olan ve en az 3 takipçisi olan kişilerin takipçilerinden biri olmayan başka bir kişi hakkında hakarette bulunması ve en az 3 takipçisinin de bu hakareti sosyal medya üzerinden görmeleri durumunda  gıyapta hakaret suçu meydana gelir .Ancak, hesabı gizli olan ve hiç takipçisi olmayan birisinin gıyapta hakaret suçunu işleyebilmesi mümkün değildir. Çünkü, söz konusu hakareti başka bir kişinin sosyal medya  üzerinden öğrenebilmesi mümkün değildir. Gıyapta hakaret suçunun cezai yaptırımı ise suçun basit şeklinin cezai yaptırımı olan 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası veya adli para cezasıdır .

Sosyal Medya Yoluyla Alenen Hakaret Suçu

         Hakaret suçunun alenen işlenmesi de mümkündür .Yargıtay‘ın verdiği kararlara göre alenen hakaretin açısından aleniyet şartının oluşabilmesi için Yargıtay tarafından belirlenen kriter, “belli olmayan ve birden fazla kişi tarafında algılanabilme imkanı bulunan” bir şekilde fiilin işlenmesidir.  Sosyal medya hakaret suçunun alenen işlenmesi için de herkese açık, belirsiz sayıda kişinin erişebileceği bir hesaptan bahsi geçen hakaretin yapılması suçu oluşturabilecektir. Örneğin gizli olmayan, herkese açık twitter, instagram veya facebook gibi bir sosyal medya hesabından başka bir kimseye hakaret edildiğinde sosyal medya yoluyla alenen hakaret suçu işlenmiş olacaktır. Hakaretin alenen işlenmesi ,suçun cezasını arttıran nitelikli halidir .Alenen  hakaret  cezai yaptırımı ise ,suçun basit şeklinin cezasının altıda biri oranında arttırılmış halidir .

Av. Ayşe Acar Umut