ORTALAMA YÜKSELTME VE SORUMLULUK SINAVLARI

Tebliğler Dergisi*nde Yayım Tarihi ve Sayısı : 25/0311996-2451

BİRİNCİ BOLUM

Genel Hükümler Amaç

Madde l- Bu Yönergenin amacı, ortalama yükseltme ve sorumluluk sınavları ile ilgili esasları ve usulleri düzenlemektir.

Kapsam

Madde 2- Bu Yönerge, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı orta öğretim kurumlarında yapılacak ortalama yükseltme ve sorumluluk sınavları ile ilgili esas ve usulleri kapsar.

Dayanak

Madde 3- Bu Yönerge Millî Eğitim Bakanlığı Orta öğretim Kurumlan Sınıf Geçme Yönetmeliğine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

Madde 4- Değişik 16.03.2001 tarih ve 35 sayılı Karar ; 2523 T.D.)Bu Yönergede geçen;

"Millî Eğitim Müdürlüğü", okulun bağlı olduğu il veya ilçe millî eğitim müdürlüğünü,

"Okul", orta öğretim kurumunu,

"Müdür", orta öğretim kurumu müdürünü,

"Sınav", ortalama, yükseltme ve sorumluluk sınavım,

"Sınav Komisyonu", okul müdürünün başkanlığında iki öğretmenden az olmamak kaydıyla sınavı yapılacak derslerin öğretmenlerinden oluşturulacak komisyonu,

"0rtalama yükseltme", yıl sonu başarı ortalamalarını  yükseltmek veya başarısız oldukları ders/dersleri başararak sınıf geçmelerine olanak sağlamak amacıyla, o ders yılında okula devam eden öğrencilerin öğrenim gördükleri sınıfta seçecekleri en çok üç dersten yapılan sınavı,

İkinci ortalama yükseltme sınavı", o ders yılında son sınıfta öğrenim görüp mezun olamayan öğrencilerin ders yılı başlamadan önce alınacakları ortalama yükseltme sınavını,

Sorumluluk sınavı", okula devam eden ara ve son sınıf öğrencilerinin bir üst sınıfa sorumlu olarak geçtikleri derslerden; mezun olamayıp sınav hakkı bulunan son sınıf öğrencilerinin ise ara sınıflar ile son sınıfta sorumlu oldukları derslerden girecekleri sınavı,

"Eğitim Bölgesi Müdürler Kurulu", koordinatör müdürün başkanlığında bölgede bulunan eğitim kurumları müdürlerinin katılımıyla oluşan kurulu",

"Zümre Öğretmenler Kurulu", aynı dersi okutan öğretmenlerden oluşan kurulu,

"İl-İlçe Müdürler Kurulu", il-ilçe millî eğitim müdürünün başkanlığında toplanan ve il-ilçedeki orta öğretim kurumları müdürlerine^n oluşan kurulu,

"Yönetmelik", Millî Eğitim Bakanlığı Orta öğretim Kurumlan Sınıf Geçme Yönetmeliği'ni ifade eder.

İKİNCİ BOLUM

Ortalama Yükseltme ve Sorumluluk Sınavları

Madde 5- Değişik 16.03.2001 tarih ve 35 sayılı Karar ; 2523 T.D.)Öğrenciler, öğrenim görmekte oldukları sınıfta okutulan ders/derslerden ortalama yükseltme sınavına  girebilirler. Sorumlu oldukları derslerden ise sorumluluk sınavlarına alınırlar,

Ortalama yükseltme ve sorumluluk sınavlar üç haftayı geçmeyecek şekilde gerektiğinde cumartesi ve pazar günleri ile çalışma saatlerinin dışında da yapılır, Sınavlar için ayrılan sürenin yetmemesi durumunda aynı günde iki veya üç sınav  yapılabilir.

Bu sınavlardan;                   

a) Ders yılı sonunda ortalama yükseltme sınavlarına, o ders yılı okula devam eden tüm öğrenciler,

b) Ders yılı sonunda yapılan sorumluluk sınavlarının, sorumluluğu bulunan tüm öğrenciler,

c) Yeni ders yılı başlamadan önce yapılan ikinci ortalama yükseltme sınavlarına, o ders yılı okula devam edip mezun olamayan son sınıf öğrencileri,

d) Yeni ders yıl başlamadan önce yapılan sorumluluk sınavlarına, sorumluluğu bulunan son sınıf öğrencileri,

e) İkinci dönemin başında yapılan sorumluluk sınavlarına sorumluluğu bulunan tüm öğrenciler girebilirler

Bu sınavlardan, önce ortalama yükseltme, sonra sorumluluk sınavları yapılır· Ancak sorumluluk sınavlarına girecek öğrenci sayısı ile ders sayısının az olması durumunda ortalama yükseltme ve sorumluuk sınavları birlikte yapılabilir."

Derslerin Belirlenmesi ve Müracaat Zamanı

"Madde 6- Değişik 16.03.2001 tarih ve 35 sayılı Karar ; 2523 T.D.)"Öğrencinin ortalama yükseltme sınavına gireceği dersler, başarılı veya başarısız olduğu dersler arasından, öğrenci, veli ve sınıf öğretmeninin katılımıyla belirlenir.Belirlenen dersler, öğrenci veya veli tarafından ders kesimini izleyen üç gün içinde örneğine uygun dilekçe ile okul müdürlüğüne bildirilir,

Dersler belirlenirken;

a) Yıl sonu başarı ortalamasıyla başarılı sayılamayacak ders/derslerden başarısız olanların bu dersleri,

b) İstedikleri alana yönelme koşulunu taşımayanların, bu alana kaynaklık eden derslerden yıl sonu notlarının ağırlıklı ortalamasını yükseltebilecekleri dersleri,

c) Genel liseler, Anadolu liseleri, Anadolu öğretmen liseleri ve yabancı dil ağırlıklı liseler ile her tür meslekî ve teknik liselerde, alan/bölüm derslerinin yıl sonu notlarının ağırlıklı ortalaması 3.00'ın altında olanların başarısız oldukları alan/bölüm derslerini veya bu derslerin yıl sonu notlarının ağırlıklı ortalamasını yükseltebilecek dersleri,

d) Anadolu güzel sanatlar liselerinde, alan /bölüm derslerinin yıl sonu notlarının ağırlıklı ortalaması 3.50'nin altında olanların başarısız oldukları alan/bölüm derslerini veya bu derslerin yıl sonu notlarının ağırlıklı ortalamasını yükseltebilecek dersleri,

e) Fen liselerinde, başarısızlığı bulunup Türk Dili ve Edebiyatı dersi ile fen ve matematik grubu alan derslerinin yıl sonu notlarının ağırlıklı ortalaması 3.50'nin altında olanların bu derslerin yıl sonu notlarının ağırlıklı ortalamasını yükseltebilecek dersleri

seçmelerine özen gösterilir.

Sorumluluk Sınavına Girecek Öğrencilerin Tespiti

Madde 7- Sorumluluk sınavına girecek Öğrenciler ve sınava girecekleri dersler, okul müdürlüğünce tespit edilerek, listeler halinde sorumluluk sınavlarının başlamasından en geç onbeş gün önce ilân edilir.

Sınavların Şekli

Madde 8- Sınavlar, genellikle yazılı olarak yapılır. Ancak, resim, müzik, beden eğitimi dersleri ile uygulamalı nitelikteki diğer derslerin sınavları, dersin Özelliğine göre yazılı, sözlü ve uygulamalı olarak veya bunlardan yalnızca biriyle ya da birkaçıyla yapılabilir. Bu derslerin sınavlarının şekli, zümre öğretmenler kurulunda belirlenir.

Yabancı dil derslerinin sınavları, yazılı ve sözlü olarak yapılır. Öğrencinin başarısı, sınavlardan aldığı yazılı ve sözlü puanların aritmetik ortalamasına göre belirlenir.

Dersin özelliğine göre hem yazılı hem sözlü yapılan sınavlar da, yazılı sınavlar sözlü sınavlardan önce uygulanır. Sözlü sınavlara, yazılı sınavları takip eden ilk iş gününde başlanır. Sınav kâğıtları sözlü sınavlar sonuçlandıktan sonra açılır.

Uygulanacak sınavların şekli, başlama saati ve sınavda kullanılacak araç ve gereçler sınav çizelgesi ile birlikte okulda ilân edilir.

Sınav Programı

"Madde 9- Değişik 16.03.2001 tarih ve 35 sayılı Karar ; 2523 T.D.)Sınavlardan önce sınav programı hazırlanır ve okulda ilân edilir Sınav programının onaylı bir örneği bilgi için Milli Eğitim Müdürlüğü’ne gönderilir. Sınav programında, sınava girilmeyecek derslere yer verilmez. Sınava girecek öğrenci bulunmadığı takdirde sınav programı yapılmaz.

İşletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilerin sınavları, beceri eğitimi sonunda yapılacak şekilde planlanır.

Sınav programında; sınavı yapılacak dersler, görevli öğretmenler, sınav tarihleri ile uyulacak usul ve esaslar yer alır."

Sınav Komisyonları

Madde 10- Değişik 16.03.2001 tarih ve 35 sayılı Karar ; 2523 T.D.)Sınav komisyonları, okul müdürünün başkanlığında toplanan zümre öğretmenler kurulunca belirlenen en az ikişer üyeden oluşturulur.

Sınav komisyonlarının  oluşturulması için okullarda yeterli sayıda öğretmen bulunmaması durumunda eğitim bölgesindeki diğer okul öğretmenlerinden de yararlanılır. Bu düzenleme, sınavlardan önce toplanan Eğitim Bölgesi Müdürler Kurulunca yapılır· Ancak, yeterli sayıda ders öğretmeninin bulunmaması durumunda, branşlar dikkate alınarak diğğer öğretmenlerden de görevlendirme yapılır

Naklen gelen öğrencilerin, sorumlu oldukları derslerden, sınav komisyonlarının oluşturulamaması durumunda söz konusu öğrencilerin sınavları, gerekli tedbirler Millî Eğitim Müdürlüğünce alınarak, başka okullarda yapılabilir.

Müdür, sınav komisyonlarının başkanıdır ve imkânlar ölçüsünde sınav komisyonları İle sınav salonlarında bulunur.

Gözetmen Görevlendirme

Madde 11- Değişik 16.03.2001 tarih ve 35 sayılı Karar ; 2523 T.D.)Okul müdürü, sınavlar için yeter sayıda öğretmeni gözetmen olarak görevlendirir.

Sınav komisyonlannda üye olarak görevlendirilecek öğretmenlerin, sınavlarla ilgili görevleri kendilerine imza karşılığında duyurulur.

Gözetmenler;

a) Sınavın başlamasından yanm saat önce görev yerinde hazır bulunur,

b) Öğrencileri sınav salonuna yerleştirir, yoklama yapar,

c) Sınav kâğıtlarının dağıtımını sağlar,

d) Sınav kurallarına uymayanları uyarır ve gerektiğinde durumu okul müdürlüğüne bildirir,

e) Sınav sırasında yanlış anlamaya meydan verebilecek ve adaylann dikkatini dağıtabilecek davranışlardan kaçınır,

f) Sınavın bitiminde sınav kâğıtlarını eksiksiz olarak teslim alır ve kâğıt sarf tutanağının ilgili sütununu sınava girenlere imzalattırır. Sınava katılmayanların isimlerinin karşısına "GİRMEDİ" yazar,

g) Sınav evrakını komisyona teslim eder.

Sınavların Niteliği

Madde 12- Sınavlarda sorulacak soruların açık, anlaşılır ve programı kapsayacak şekilde hazırlanmasına özen gösterilir. Her tür sınava başlamadan önce komisyon üyeleri sınav esaslarını bir tutanakla tespit eder.

Yazılı Sınavlar

Madde 13- Yazılı sınavlar için sorularla birlikte bir "cevap anahtarı" ve "puanlama baremi" sınavların başlama saatinden önce komisyonca hazırlanır ve okul müdü-rünce onaylanır. Puanlama baremi, soru kâğıdında ve cevap anahtarında, her soruya verilen puanın ayrıntılı olarak belirtilmesi şeklinde yapılır. Yazılı sınavlarda, Öğrencilerin kimlik bilgilerini kapatacak şekilde hazırlanmış sınav kâğıtları kullanılır.

Sözlü ve Uygulamalı Sınavlar

Madde 14- Sözlü uygulamalarda, sınav odasına giren öğrenciye, sınav komisyonu uygun gördüğü sorulan yazdırır veya yazılı olarak verir. Sorular verildikten sonra her öğrenciye düşünmek için uygun bir zaman tanınır. Sözlü sınavlarda öğrenci cevap verirken sözü kesilmez. Ancak, alman cevaplarda öğretmenler, soruların cevaplarını sezdirecek, öğrenciyi şaşırtacak, kıracak ve korkutacak, onların dikkatini dağıtacak söz ve hareketlerden özellikle sakınırlar.

(Değişik ikinci fıkra : Eylül 1997 -2480 s.T.D.)

Bir Öğrenci sorulan cevaplandırırken içeriye alınan ikinci öğrenci kendisine verilen soruların cevaplarını hazırlar. Öğrenci soruların cevaplarını düşünürken bir kâğıda not alabilir. Soruların cevaplarını düşünme ve cevaplama süresi komisyonca belirlenir. Ancak, bu süreler geçtiği halde öğrenci cevaplannı henüz bitirmemiş ise ek süre tanınır. Sınavı biten öğrenciye puan verilmeden ikinci öğrenciden cevap istenmez.

(Değişik üçüncü fıkra : Eylül 1997 -2480 s.T.D.) Uygulamalı sınavlarda, lâbo-ratuvar ve atölyelerde mevcut olan ve Sınav Komisyonunca belirlenen araç gereçler kullanılır. Değerlendirme çalışmalarına geçilmeden önce dersin özelliğine göre yapılan işlerdeki öğrenci ad ve numaraları görünmeyecek şekilde kapatılır ve en geç 24 saat içerisinde değerlendirme işlemine başlanır. Bu süre, dersin Özelliğine göre uzatılabilir.

Sınavların Başlama Saati ve Süresi

Madde 15- Yazılı sınavlara en geç sabah saat 10.00'da, öğleden sonra saat 14.00'de, sözlü ve uygulamalı sınavlara ise sabah saat 8.00'de başlanır. Yazılı sınav süresi dersin özelliğine göre iki saati geçmeyecek şekilde komisyonca belirlenir.

Sözlü sınavların, saat 17.00'de bitirilememesi durumunda, sınava girecek Öğrenci sayısının 10 öğrenciden fazla olması halinde sınav ertesi güne bırakılabilir.

Uygulamalı sınavların süresi, sınav komisyonunca tespit edilir.

Sınav Salonuna Girebilecekler

Madde 16- Sınav odasına veya salonuna, sınav komisyonu üyeleri ve gözetmenler dışında ancak müdürün görevlendireceği müdür yardımcıları ile okulu denetleme yetkisi olanlar girebilir.

Sınavların Değerlendirilmesi

Madde 17- Sınavların değerlendirilmesi cevap anahtarına ve puanlama baremine göre yapılır.

Yazılı sınavlarda kâğıtlar okunurken rastlanan yanlışların altı aslı bozulmayacak şekilde renkli kalemle çizilir. Verilen puanlar, sınav kâğıtlarının üst kısmında yer alan bölüme, soruların sıra numarası esas olmak üzere yazılır.

Sınav kâğıtlarının değerlendirilmesi sırasında, sorulara verilen bütün puanlar, birden fazla kâğıt kullanan öğrencilerin her kâğıdına ayrı ayrı işlenir ve bu kâğıtlar komisyon başkanı ve üyelerince imzalanır.

(Değişik dördüncü fıkra : Eylül 1997 -2480 s.T.D.) Yazılı sınavların değerlendirilmesinde anlaşmazlık olursa, üyeler puanlannı ayrı ayrı verirler. Bu ayrı puanlan gösterir belgelerle gerekçeleri bir tutanakla sınav not çizelgelerine eklenir. Ayrı ayrı verilen puanların aritmetik ortalaması alınarak sınav not çizelgesine yazılır.

Sözlü sınavlarda komisyon üyeleri ayrı ayrı puan verir. Bu puanların aritmetik ortalaması sözlü puandır. Okul müdürü, sözlü sınavlarda komisyon üyeleri tarafından ayrı ayrı verilen puanlar arasında önemli farklar görürse, o sınavı durdurup olayı gerekçesiyle birlikte hemen millî eğitim müdürlüğüne ve varsa Bakanlık müfettişine bildirir. Bir taraftan da kendi başkanlığında yeni üyle ilâvesi ile kuracağı takviyeli bir komisyonla sınavın devamını sağlar.

Uygulamalı sınavlarda değerlendirme, komisyonca belirlenen ve okul müdürlüğünce onaylanan kriterler doğrultusunda yapılır.

Değerlendirme Sonunda Yapılacak İşler

Madde 18- Sınav kâğıtlarının değerlendirilmesiyle ilgili bütün işlemler bittikten sonra öğrencilerin aldıkları notlar not çizelgesine geçirilir.

Aynı dersten birden fazla sınav türü uygulaması halinde, bu sınavlarda alınan puanların aritmetik ortalaması alınıp not olarak tespit edilir.

Bu şekilde kesinleşen notlar değiştirilemez ve notlara itirazda bulunulamaz. Cevap anahtarı, puanlama baremi ve sorular, sınav kâğıtları ile birlikte bir yıl saklanır. Sınav kâğıtları, okulu denetlemeye yetkili olmayan kimselere gösterilmez ve verilmez.

Sınavlarda Kopya Çekme

Madde 19- Sınavlarda kopya çeken veya çekilmesine yardım eden öğrenciler sınav salonundan hemen çıkarılır ve kendilerine o sınav için sıfır (0) verilir. Kopya olayı salondaki görevlilerce bir tutanakla tespit edilir.

Sınavlarda Başardı Sayılma

"Madde 20- (Değişik 16.03.2001 tarih ve 35 sayılı Karar ; 2523 T.D.)Sınavlarda bir dersten en az "Geçer" not alan öğrenci , o dersten başarılı sayılır.

Ortalama yükseltme ve sorumluluk sınavları sonunda, sınava girdikleri sınıfın tüm derslerinin her birinden en az "Geçer" not alan öğrenciler, yıl sonu başarı ortalamasına bakılmaksızın sınıflarını geçerler·

Her sınav sonunda, sınava girilen dersin en son belirlenmiş yıl sonu notu ite sınavda alınan notun aritmetik ortalamasına göre yıl sonu notu yeniden  belirlenir. Ancak, öğrencilerin sınavlardan önce elde etmiş oldukları;

a) Derslerden başarılı olma,

b) Not ortalamasıyla başarılı sayılma,

c) Sınıf geçme,

d) Alana yönelme hakları korunur·

Ortalama yükseltme ve sorumluluk sınavlarına girilmeyen derslerin yıl sonu notlarında değişiklik yapılmaz."

Sınav Sonuçlarının tlânı

Madde 21- Sınav sonuçlan, bütün sınavların bitimini takip eden iş gününde, tasdikli çizelgelerle okulda herkesin görebileceği bir yerde topluca ilân edilir. Bu çizelgelere her öğrencinin aldığı notlar yazılır.

Öğrenci Nakilleri

Madde 22- Sınavların başlangıcının beş gün öncesinden bitimine kadar, öğrenci nakli ve naklen gelenlerin kaydı yapılmaz. Ancak, tasdikname ile uzaklaştırma cezası alanlarla, doğrudan sınıf geçen öğrencilerden isteyenlerin nakilleri bu süreler içinde de yapılır.

Sınavlara Giremeyenler

Madde 23- Değişik 16.03.2001 tarih ve 35 sayılı Karar ; 2523 T.D.)"0rtalama yükseltme ve sorumluluk sınavlarına girilmemesi durumunda not çizelgesinde sınava girilmediği belirtilir.

Bu sınavlar sırasında;

a) Yatakta tedaviyi gerektiren bir hastalık,

b) Doğal afet veya ana, baba, kardeş gibi yakınlarından birinin ağır hastalığı ya da ölümü,

c) Bilim, tiyatro, spor, müzik, folklor gibi ulusal ve u(uslar arası etkinliklere katılma,

ç) Gözaltına alınma veya tutuklanma

nedenleriyle sınava giremeyenler, resmî veya özel kurum ve kuruluşlardan alacakları rapor ya da belgeyi sınavın yapıldığı günü izleyen üç gün içinde okul müdürlüğüne vermeleri durumunda sınava alınırlar.

Söz konusu sınavlar, ortalama yükseltme ve sorumluluk sınavlarının sona erdiği tarihten itibaren, en geç yeni ders yılının ilk haftasının son iş gününde bitirilecek şekilde, okul müdürlüğünce belirlenecek tarihlerde yapılır ve öğrencilere duyurulur·

Bu sınavlar, orta(ama yükseltme ve sorumluluk sınavları esaslarına göre yapılır."

Yürürlük-Yürütme Yürürlük

Madde 24- Bu Yönerge onay tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 25- Bu Yönerge hükümlerini Millî Eğitim Bakanı yürütür.

EK-l

DİLEKÇE

.......LİSESİ MÜDÜRLÜĞÜNE

Okulunuz .............sınıfı ..........nolu öğrencisi .......................................'nin

 öğretim yılı ders kesiminde yapılacak olan Ortalama Yükseltme Sınavında gireceği dersler belirlenerek aşağıda belirtilmiştir.

Gereğini arz ederim.

ÖĞRENCİNİN OKUDUĞU	BAŞARISIZ OLDUĞU	ORTALAMA YÜKSELTME
DERS GRUBU	DERSLER	SINAVINDA GİRİLECEK DERSLER
1. Ortalama ile	1-	1-
Geçilemeyen Dersler	2-	2-
		3-
2. Alan/Bölüm Dersleri	1-
	2-
	3-
	4-
	5-
3. Diğer Dersler	1-
	2-
	3-
	4-
	5-

NOT : l- Öğrenciler en fazla üç dersten ortalama yükseltme sınavına girebilirler.

2- Öğrencilerin sınava gireceği bu dersler başarısız dersleri olabileceği gibi ba şanlı oldukları dersler de

Sınava Girilecek

Dersleri Belirleyen Sınıf Öğretmeni Öğrenci Velisi Öğrenci

Adı - Soyadı

İmzası

Yıl Sonu Basan Ortalaması ..............

Alan/Bölüm Derslerinin veya Alan/Bölüm Derslerine Kaynaklık Eden Derslerin Ağırlıklı Ortalaması ..............