Ales Nedir? Ales Temel İlke ve Koşulları

Daha çok yüksek lisans başvuruları için girilen bir sınav olarak bilinen ALES, Yükseköğretim kurumlarında öğretim görevlisi, okutman, araştırma görevlisi, uzman, çevirici ve eğitim öğretim planlamacısı kadrolarına açıktan veya öğretim elemanı dışındaki kadrolardan naklen atanabilmek için ve doktora eğitimi için girilmesi gereken bir sınavdır.

ALES’in açılımı Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı’dır.

ALES, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından ilkbahar ve sonbahar dönemlerinde yılda iki kez ve ayrıca 2017 senesi için e-ALES olarak ayrıca iki defa daha yapılır. Bu iki dönemde yapılan sınavlar ALES İlkbahar Sınavı ve ALES Sonbahar Sınavı olarak adlandırılır.

Sınavda alınan puanlar, adaylara Sınav Sonuç Belgesiyle duyurulacak ve istenildiğinde yukarıda sayılan amaçlar için ilgili kurumlara adaylar tarafından verilecektir.

ALES’in Önemi

Eskiden tezsiz yüksek lisans programlarının başvurularında istenen ALES artık sadece tezli yüksek lisans için istenmektedir. Tezli yüksek lisans başvuruları için oldukça önemli bir kriterdir.

Üniversiteler tezli yüksek lisans başvurularında ALES sonucuna çok önem vermekteler. Eğer iyi bir ALES puanına sahipseniz yüksek lisans başvurunuzda size önemli bir avantaj sağlar. Üniversiteler yüksek lisans başvurusu yapan öğrencilere ALES sonuçları, diploma notları, mülakat sonuçları ve bazen bilim sınavları sonuçlarını da dahil ederek bir puanlama oluştururlar. Bu puanlamada en yüksek oran ALES sonucuna aittir. Genelde ALES sonucu %50’lik bir paya sahiptir. Bu oran bazen %50’den fazla olmakla birlikte Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliği’ne göre daha az olamaz. YÖK Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliği'nde şöyle der:

“ALES puanının %50’den az olmamak koşuluyla ne kadar ağırlıkla değerlendirmeye alınacağı, ilgili senato tarafından belirlenir.”

Yükseköğretim kurumlarının öğretim elemanı ihtiyacının karşılanması amacıyla, lisansüstü öğrenimi görmek üzere yurt dışına gönderilecek adayların seçiminde de ALES sonuçları kullanılmaktadır. Bu yolla yurt dışında lisansüstü öğrenim görmek isteyen adayların bu sınava girmeleri zorunludur. Mecburi hizmet yükümlülüğü olmaksızın, kendi imkanlarıyla yurt dışında lisansüstü öğrenim göreceklerin bu sınava girmelerine gerek yoktur. Çünkü sonucu sadece Türkiye’de kabul edilen bir sınavdır.

Ayrıca bazı kamu kurum ve kuruluşları, yurtdışında lisansüstü öğrenim görecek öğrencilere burs verirken ALES sonuçlarından yararlanmaktadırlar. Yurt dışındaki öğretim kurumları lisansüstü öğrenim görmek üzere kendilerine başvuran adaylardan ülkemizde yapılmış bir sınavın sonuçlarını da istedikleri takdirde, adaylar bu sınavın sonuç belgelerini bu kurumlara verebileceklerdir.

Fakat unutmamak gerekir ki ALES sonucuzun çok yüksek olması mutlaka yüksek lisans programına kabul edileceğiniz anlamına gelmez. Üniversitelerin ve enstitülerin birbirinden farklı değerlendirme kriterleri vardır. ÖSYM ALES sonucunun en az %50 sinin değerlendirmeye dahil edilmesi gerektiğini belirtmiştir ancak %50 başarı yüksek lisansa kabul olmanız için yetmeyebilir.

ALES’den çok yüksek puan almış dahi olsanız sizi değerlendiren jürinin gözünde diğer kriterleri sağlayamıyorsanız başvurduğunuz programa kabul edilemeyebilirsiniz. Lisans not ortalamanız, Mülakat, Referans Mektubu ,Özgeçmiş,Toelf ,YDS,iELTS sonucu gibi faktörler de önemli etkenlerdir.

ALES'e Kimler Girebilir?
Bir lisans programında eğitim gören, bir lisans programından mezun olmuş herkes Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı’na girebilir. Denklik belgesine sahip olmak şartıyla, yurt dışında lisans eğitimi görmüş kişiler de sınava başvurabilirler. Tezli yüksek lisans başvuruları için ALES önemli bir kriterdir.

ALES için bir sınırlama söz konusu olmayıp adaylar dilediği kadar sınava girebilir. Bir yere başvuru yapıldığında adayların geçerlilik süresi bulunan en yüksek ALES puanı kullanılır.

ALES’TE YAPILAN YENİ DÜZENLEMELER

ALES’te test sayılarında azaltmaya gidildi

Dört test/bölüm sayısı ikiye indirilmiş olup yeni ALES, Sözel ve Sayısal olmak üzere iki bölümden ve testten oluşacaktır. Sözel-I ve Sözel-II ile Sayısal-I ve Sayısal-II testleri ayrımı ortadan kaldırılmıştır.

Yeni ALES'te belirlenen testlerin içeriğine ilişkin de yeni düzenlemeler yapıldı

ALES Sözel Testi; sözcükte, cümlede ve parçada anlam; cümle ve metni tamamlama; kesin yargıya ulaşma, düşünce akışını bozan ifadeyi bulma ve parçada anlam bütünlüğü sağlama gibi başlıklar altıda yer alan soru alanlarından oluşacak.

ALES Sayısal Testi; temel matematiksel işlemler, matematiksel ilişkilerden yararlanma; tekli, ikili ve üçlü problemler ve geometri gibi başlıklar altında yer alan soru alanlarını içerecek. Burada adayların sıralama, çözümleme, analiz etme, yorumlama ve mantıksal akıl yürütme gibi daha çok ileri düşünme becerilerinin ölçülmesi amaçlanmıştır.

Yeni ALES’te (a) soru sayısı azaltıldı, (b) soru başına düşen süre artırıldı, (c) bununla birlikte toplam sınav süresi kısaltıldı

Sınav, 160 soru ve 180 dakikadan (3 saat) oluşmakta iken yeni düzenleme ile 50’şer sorudan oluşan sözel ve sayısal iki ayrı testten oluşacak. Toplamda 100 sorudan oluşan sınavın süresi, 150 dakika (2.5 saat) olarak belirlenmiştir. Bu düzenlemenin sınav stresinin azaltılmasına da katkı sağlayacağı beklenmektedir.

Eşit ağırlıklandırılmayan ALES Eşit Ağırlık puanı, artık eşit ağırlıklı hale getirildi

ALES Sayısal ve ALES Sözel puanının hesaplanmasına yönelik ağırlıklar değiştirilmemekle birlikte, ALES Eşit Ağırlık puanının hesaplanmasında Sayısal Testinin %50, Sözel Testinin de %50 etkili olmasına karar verilmiştir.

ALES sonuçlarının geçerlilik süresi üç yıldan beş yıla çıkartıldı.