MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI’NIN YKS’DE GÖSTERDİĞİ “ÜSTÜN” BAŞARISIZLIK

MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI’NIN YKS’DE GÖSTERDİĞİ “ÜSTÜN” BAŞARISIZLIK

Her sınav dönemi sonrasında ortaya çıkan tabloya paralel olarak, çeşitli eşitsizliklerin varlığı ve bunların giderilmediği gerçeği 2024 yılında da karşımızda durmaktadır. Çok sayıda kontenjanın boş kalması, meslek liseli öğrencilerin başarı düzeylerinin bu sınavlarda en alt sıralarda yer alması, hükümetin sözde gözdesi İHL (İmam Hatip Liseleri)’nin başarı ortalamasının düşüklüğü bu sınava da damgasını vurmuştur.

Sınava odaklı eğitim sistemi bir kez daha göstermiştir ki; eğitsel anlamda öğrencilerimizin kazanımları her geçen gün azalmakta, bu da öğrencilerin üniversiteye girişte başarısızlıklar yaşamalarına yol açmaktadır. Bu anlamda sınavlarda başarısız olan aslında öğrenciler değil, AKP iktidarı ile küme düşen eğitim sistemi ve bizzat Millî Eğitim Bakanlığı’dır. Eğitim politikaları konusunda iktidarın ve eğitimden sorumlu kurumların, görevlerini yerine getiremedikleri ortadadır. AKP iktidarı döneminde orta öğretim iflas etmiş, başarı oranı yüksek olan köklü okullarımız, proje okulu adı altında sınıflandırılarak başta öğretmen kadrosu olmak üzere her açıdan içleri boşaltılmış, devlet liseleri sadece diploma alınan kurumlar haline getirilmiştir. Sınav sisteminde ve müfredatta yazboz tahtası gibi yapılan değişiklikler ortaöğretimdeki çöküşü hızlandırmıştır.

Eğitimin piyasalaştırılması ve ticarileştirilmesi, eşitsizlikleri giderek daha da derinleştirmektedir. Siyasi iktidarın, öznesi insan olan ve öğrenci ile öğretmeni en iyi şartlarda bir araya getirmesi gereken eğitim sistemini, kendi ideolojik görüşüne göre düzenlemesi önümüzdeki yıllarda yaşanan felaketi daha da derinleştirecektir.

Bugün, eğitimdeki başarısızlığın çözümü için tüm paydaşların görüşü alınarak hazırlanacak, bilimsel düşünmeye ve üretmeye dayalı, her öğrencinin kendi ilgi ve becerisi doğrultusunda hangi alanda okuyacağını kendisinin belirleyeceği bir eğitim sisteminin gerekliliği kaçınılmaz hale gelmiştir.

Eğitim-İş’in yıllardır mücadelesini verdiği kamusal, parasız, bilimsel ve laik eğitim hakkından tüm yurttaşlarımızın yararlanabilmesi mutlaka sağlanmalıdır.

YKS YERLEŞTİRME SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

8-9 Haziran 2024 tarihlerinde uygulanan YKS (Yükseköğretim Kurumları Sınavı)’nin sonuçları 16 Temmuz 2024 tarihinde açıklanmıştır. Sınavda bazı alanlardaki doğru ortalamasının geçen yıla göre azaldığı bazı alanların ise aynı düşük ortalamada devam ettiği görülmüştür. 

Bu yıl YÖK (Yükseköğretim Kurulu) tarafından bazı bölümlerin kontenjanı daraltılmış ve ikinci öğretim programlarının kapatılması kararı alınmıştır. Bu durumun tercih yapan adayların sayısı, tercih ettikleri bölümleri ve yerleşen adayların sayısını ne yönde etkilediği merak konusudur. Bunun için geçen son birkaç yılın yerleştirme ve kayıt yaptıran öğrenci sonuçları ile bu yılın sonuçlarını karşılaştırmak durum ile ilgili bilgi verici olacaktır.

Kaynak: ÖSYM (Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi) resmi web sitesinden alınan verilerle oluşturulmuştur.

Toplam kontenjan her yıl bir önceki yıla göre artış gösterirken üniversiteye yerleşen aday sayısı 2021 yılında önemli ölçüde düşmüş sonra tekrar artmıştır. Boş kalan kontenjan ise en yüksek 2021 yılında olmuş, 2022’de düşen boş kontenjan 2023’de tekrar artmıştır.

Kaynak: ÖSYM (Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi) resmi web sitesinden alınan verilerle oluşturulmuştur.

Pandemi dönemini ile başlayıp günümüze kadar geçen sürede devlet üniversitelerinin lisans ve önlisans programlarının toplamı ile devlet üniversitelerinin toplam kontenjanı ve yerleşen sayılarına bakıldığında kontenjan sayısına göre en az yerleşmenin gerçekleştiği yılın 2021 olduğu görülmektedir. En son 2023 yılı için devlet üniversitelerinin kontenjanı 717.525 yerleşen sayının ise 707.439 olduğu görülmüş ve yerleşen sayısı 2022 yılına göre artmıştır.

Kaynak: ÖSYM (Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi) resmi web sitesinden alınan verilerle oluşturulmuştur.

Son sınıf öğrencilerinin yani lise eğitimini yeni tamamlamış olanların YKS’deki durumuna bakıldığında son iki yılda sınava katılan sayısında azalış yaşandığı görülmektedir. Bu durum çoğu son sınıf öğrencisinin mezun olup ikinci kez sınava hazırlanmak istediğini göstermektedir. Lise son sınıf öğrencileri içinde YKS’ye giren sayısına göre üniversite örgün lisans bölümlerine bu kadar düşük yerleşme sayılarının yaşanması okulda verilen eğitimin yeterli olmadığını ya da sınavın beklentilerini karşılayacak niteliği yakalayamadığını göstermektedir.

2024 yılı için yapılan tercihlerin sonuçları 13 Ağustos’ta açıklanmıştır. Önceki yılların 2024 yılı ile mukayese edilmesi için istatistiki veriler grafikler yardımıyla analiz edilmiştir.

Kaynak: ÖSYM (Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi) resmî web sitesinden alınan verilerle oluşturulmuştur.

2023 yılı kontenjanı 923. 411 iken 2024 yılı kontenjanı 800.481’e gerilemiştir. 2023 yılında üniversiteye yerleşen sayısı 898.024 olurken 2024 yılında 771.537 olarak gerçekleşmiştir. YÖK bazı bölümlerde kontenjanın daraltılacağını ve ikinci öğretim programlarını kapatacağını söylemiş ve bu durumun kontenjan sayısına etkisi açıkça görülmüştür. Yine aynı şekilde sadece devlet üniversitelerine bakıldığında kontenjanın 2023 yılında 717.525, 2024 yılında ise 598.709 olduğu görülmüştür. Bilindiği üzere amaç biriken üniversite mezunu sayısına ve işsizlik sayısındaki birikmeye çözüm bulmaktır. 2023 yılında boş kontenjan sayısı 25.387 iken 2024 yılında bu sayının 28.944 olması düşen kontenjana rağmen boş kontenjan sayısındaki artışın nedenini tartışmaya açmaktadır.

Kaynak: ÖSYM (Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi) resmî web sitesinden alınan verilerle oluşturulmuştur.

Grafikte yerleştirme puanı hesaplanan aday sayısı 2.755.301 olmasına rağmen yerleştirmeye başvuran sayısının nerdeyse yarısı kadar olması dikkat çekicidir. Bunun; çoğunluğun puanının hesaplanmasına rağmen düşük olması ve bu nedenle yerleştirmeye başvurmayarak tekrar sınav için hazırlanmaya karar vermesi, ekonomik nedenlerden dolayı başka bir ilde üniversite eğitimi almak konusundaki imkansızlıkların etkisi gibi çok sayıda nedeni olabilmektedir.

Yerleştirme konusunda son sınıf öğrencilerinin ve önceki yıllarda yerleşmemiş olanların durumuna bakıldığında bir değişim olmadığı görülmüş ve son sınıf öğrencileri içinde yerleşenlerin sayısı 351.204 olurken önceki yıllarda yerleşmemiş yani mezuna bırakanlar içinde yerleşenlerin sayısı 407.983 olmuştur. Ayrıca yerleştirme puanı hesaplanan sayısı son sınıf öğrencilerinde önceki yıllarda yerleşmemiş olanlara göre daha fazla olmasına rağmen yerleştirmeye başvuran ve yerleşen sayısı önceki yıllarda yerleşmemiş olanlarda daha yüksek olmuştur. Yerleştirme sonuçlarına göre tıpkı önceki yıllarda olduğu gibi 2024 yılında da Millî Eğitim Bakanlığı’nın yeterli nitelikte bir eğitim imkânı sunmadığı görülmektedir. Yani öğrencilerin son sınıf bilgileri ile sınavda yeterli düzeyde başarı gösterememesi ve sonraki yıllarda özel ders ya da kurs desteğine ihtiyaç duyması açıklanan verilerle açıkça desteklenmektedir.

Okul Türlerine göre Veriler

Okul Türü	Yerleştirme Puanı hesaplanan sayısı	Yerleştirmeye başvuran sayısı	Yerleşen sayısı
Özel Lise	19.972	11.896	7.878
Anadolu Lisesi	930.010	506.281	350.062
Fen Lisesi	60.434	35.992	30.985
Özel Fen Lisesi	33.124	20.151	17.319
Öğretmen Liseleri	7.589	4.345	3.417
İmam Hatip Liseleri	252.377	162.716	96.098
Ticaret Meslek Liseleri	24.789	18.612	8.045
Teknik Liseler	26.436	15.692	8.711
Endüstri Meslek Liseleri	40.948	30.333	9.394
Kız Meslek Liseleri	26.540	19.933	8.764

Kaynak: ÖSYM (Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi) resmî web sitesinden alınan verilerle oluşturulmuştur.

Sayılara bakıldığında en fazla yerleştirme puanı hesaplama sayısı, yerleştirmeye başvuran sayısı ve yerleşen sayısı Anadolu liselerine ait olurken, en düşük sayılar öğretmen liselerine ait olmuştur. Ancak sayısal durum başarı konusunda yeterli bilgi sunmamaktadır. Önemli olan yerleştirmeye başvuran sayısı içinde ne kadar adayın yerleşebildiğidir.

Kaynak: ÖSYM (Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi) resmî web sitesinden alınan verilerle tarafımızca hesaplanmıştır.

Okul türlerinin başarı sıralamasına baktığımızda ilk sırada Fen Liselerinin son sırada ise İmam Hatip Liseleri ve Meslek Liselerinin yer aldığı görülmektedir. 

Sonuçta YÖK’ün yapmış olduğu kontenjan daraltması ve ikinci öğretimlerin kapatılması geçmiş yıllara göre kontenjandaki azalmayı açıkça göstermektedir. Ancak buna rağmen yerleşen kişi sayısının azalması ve boş kontenjan sayısının geçmiş yıllara göre fazla olması eğitim niteliğindeki düşüşün devam ettiğini ortaya koymaktadır. Yine son sınıf öğrencilerine göre önceki dönemde yerleşmemiş olanların yerleşme sayısında daha yüksek başarının görülmüş olması, zorunlu eğitim sürecindeki eğitimin yetersizliğini ve mutlaka destek olarak kurs ya da özel derse başvurulması gerektiğini ancak o zaman başarının arttığını kanıtlamaktadır. Liselerin başarı oranlarına bakıldığında ise en fazla başarının (yerleşme oranının) Fen Liselerine, en düşük başarının ise (yerleşme oranının) İmam Hatip ve Meslek Liselerine ait olduğu görülmüştür.  Türkiye’nin son yıllarda sürdürmüş olduğu eğitim politikasının sonuçları; dolmayan hatta geçen yıla göre artan boş kontenjan sayıları, puanı hesaplanan kişi sayısına göre oldukça düşük kalan tercih yapan sayısı ve başarısı her yıl olduğu gibi 2024 yılında da düşük olan İmam Hatip ve Meslek Liselerinin durumudur.