Çocuklarınıza Şekeri Nasıl Öğretirsiniz?

Bu haber şekerin nasın zararlar verdiğini bilmeyen tüm ebeveynler için yazılmıştır. Günümüzde obezite küçük büyük herkeste olan bir rahatsızlığa dönüşmüş durumda. Obezite ülkesi kurulsa milyonlarca vatandaşı olacağını biliyor musunuz ? Obezite zamane rahatsızlıklarının başında gelmekte. 

Bu yazı, sabahları içtikleri portakal suyunun, yemekten sonra yedikleri kurabiyelerin, okulda atıştırdıkları şekerlemelerin ya da spor yaptıktan sonra saldırdıkları enerji içeceklerinin önemli olmadığını düşünen tüm çocuklar için yazıldı. Elbette onlar gibi, her gün şeker tüketmenin zararsız olduğunu düşünen ve bunu çocukluğun bir parçası olarak gören anne babaları için de yazıldı.

Yazı aynı zamanda, sonu gelmeyen nasihatlarım sayesinde şekerin onlar için iyi olmadığını bilen ama bunun sebeplerini bir türlü akıllarında tutamayan kendi çocuklarım için yazıldı.

Şeker nedir?
Şeker, şeker kamışı ve şeker pancarı başta olmak üzere bitkilerden elde edilen tatlı bir maddedir. Fruktoz ve glikoz denen iki ufak karbonhidratın bir araya gelerek oluşturduğu büyük bir karbonhidrattır. Şekerin kesinlikle besleyici bir değeri bulunmaz; protein, vitamin, mineral ya da lif içermez.

Şekeri neden bu kadar seviyorum?
Araştırmalar şekerin bağımlılık yapıcı maddeler gibi, insanda daha fazla istek ve ihtiyaç uyandırdığı ve bu yüzden kolay bırakılamadığını ortaya koydu.

Julia Ross’un, kitabı “Ruh Hali Tedavisi” kitabında anlattığına göre şeker 1100 yıllarında Avrupa’ya değerli bir ilaç olarak getirildi, “tiryakilik yaratma ihtimali” bulunduğu biliniyordu ve o zamanlar Fransa’da “vuruş” olarak adlandırılıyordu. İşlenmiş şekerin beslenme düzeninden birden çıkartılması, tıpkı bir uyuşturucunun bırakılmasında yaşanan yoksunluk belirtilerine sebep olur: Bitkinlik, depresyon, baş ağrıları ve eklem ağrıları.

Araştırmalar ayrıca, aşırı şeker tüketiminin dildeki tat alma tomurcuklarını değiştirdiğini, böylece meyvelerin doğal tadını ya da daha az tatlı gelen diğer bütün yiyecekleri bir kenara bırakarak giderek daha da tatlı yiyecekler aramaya başladığımızı ortaya koyuyor.

Şeker yediğimde vücudumda neler olur?
Şeker tükettiğinizde, şeker hemen kana karışır çünkü kana karışmasını yavaşlatacak herhangi bir besin maddesi ya da lif içermez. Bu da kanınızdaki şeker ve glikoz oranının hemen yükselmesine sebep olur. Daha sonra vücudunuz bu şekeri bir an önce işlemek için var gücüyle çalışmaya başlar çünkü kanınızdaki şeker oranının fazla yüksek olmasının ölümcül olabileceğini bilir.

Şekeri işlemek için pankreasınız insülin denen bir hormon salgılar. İnsülin, glikozun kanınızdan ayrılarak hücrelerinize girmesini sağlar bu da bir enerji akışı demektir. Hücreleriniz kanınızdaki glikozu alırken kanınızdaki şeker seviyesi de düşmüş olur.

Çok fazla şeker yerseniz insülin, kanınızdaki şeker oranını düşürmek için çok fazla çalışır ve beyin buna tepki verir. Bu tepki kendinizi yorgun, huysuz ya da sinirli ve gergin hissetmenize ve daha fazla şeker istemenize neden olur.6426244499_a28743e906_zŞekerin kısa vadede sağlık üzerindeki etkileri nedir?
Şeker, kısa bir süreliğine eğlenceli olabilecek bir enerji patlaması sağlar ama bu genellikle fazla uzun sürmez. Bu enerji patlaması sizin kendinizi fazla hareketli hissetmenize ve herhangi bir şeye odaklanamamanıza neden olabilir.

İnsülin işini yapıp kandaki şeker oranını düşürdüğünde kendinizi huysuz, gergin ve tatsız hissedebilirsiniz, dikkatinizi bir şeye fazla veremeyebilir, bir şeyleri daha yavaş öğrenebilirsiniz. Şeker yüzünden başınız ağrıyabilir ya da mideniz bulanabilir.

Şekerin aynı zamanda, bakterilerin etrafını sarıp onları etkisiz hale getiren beyaz kan hücrelerinin gücünü azaltarak bağışıklık sistemimizi bastırdığı, bunun da nezle, grip ve diğer hastalıklara daha fazla yakalanmamıza neden olduğu ortaya konmuştur.

Beslenmenizde aşırı şeker olmazsa kendinizi daha iyi hissedersiniz ve enerjiniz daha tutarlı seyreder.

Şekerin uzun vadedeki etkileri nedir?
Çok fazla şeker aldığınızda kendinizi o kadar tok hissedersiniz ki sağlıklı besinleri yeterince tüketmezsiniz. Bunun sonucunda vücudunuz protein, vitamin ve mineral gibi önemli yapı maddelerinden yoksun kalır.

İşlenmiş şekerin aşağıdaki hastalıklar ve sağlık problemleriyle ilişkisi olduğu ortaya konmuştur:

. Obezite ve tip 2 diyabet
. Kalp rahatsızlıkları ve yüksek tansiyon
. Kanser
. Depresyon
. Alerji
. DEHB (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu)
. Astım
. Artrit

Şeker beni nasıl şişmanlatır?
Vücudunuzun bir gün içinde kullanabileceğinden daha fazla şeker tüketirseniz vücudunuz ihtiyaç duymadığınız bu şekeri karaciğerde depolar ya da yağa çevirir. Bunu sürekli yaparsanız karaciğerinize zarar verirsiniz ve yağlanırsınız.

Birazcık şekerin bana zararı dokunur mu?
Hayır. Şekeri arada sırada tüketebileceğiniz bir yiyecek olarak görün. (Elbette diyabetiniz ya da kan şekerinizle ilgili bir probleminiz varsa doktora görünün.)

Amerikan Kalp Derneği çocuklar için günde en fazla üç çay kaşığı (12 gr) eklenmiş şekerin uygun olduğunu belirtiyor. Ancak Ulusal Sağlık ve Beslenme Araştırması Anketine göre bu oran oğlanlarda 23 çay kaşığını ve kızlarda 18 çay kaşığını buluyor. Günlük önerilen şeker tüketimi oranı, sadece bir kase mısır gevreğiyle bile aşılabiliyor! 500 ml enerji içeceği içen bir çocuk, gün boyunca alması gereken şeker miktarının üç katını bir anda almış oluyor.

“Eklenmiş şeker” terimi, yiyeceklere işlenmeleri sırasında eklenen şeker ve yüksek fruktozlu mısır şurubunu ifade ediyor. Meyve, sebze ve diğer ham besinlerdeki şeker eklenmiş şeker değildir; doğal şekerdir.

Hangi yiyeceklerde şeker bulunur?
Beslenme ve Diyetetik Akademisi tarafından 2012 yılında yapılan bir araştırmaya göre, paketlenmiş yiyeceklerin %74’ünde eklenmiş şeker bulunmaktadır. Bunların bir kısmı, çoğumuzun sağlıklı olduğunu düşündüğü, yoğurt, enerji barları, makarna sosları, ekmekler, salata sosları ve ketçap gibi yiyeceklerdir.

Amerikan İlaç ve Gıda Dairesi (FDA), işlenmiş yiyeceklerimize katılan 3.000’den fazla gıda katkı maddesinin listesini tutmaktadır. İşlenmiş yiyeceklerde kullanılan katkı maddesi gıdalar arasında şeker, tuzdan sonra ikinci sırayı alıyor, buna göre yediğimiz pek çok şeyde şeker bulunur. Az yağlı yiyeceklerde, lezzeti artırmak için genellikle fazladan şeker kullanılır. Gıda boyalarıyla renklendirilmiş yiyeceklerin çoğunda eklenmiş şeker bulunur. Yiyecek etiketlerini iyi okuyun.

Meyvelerde şeker bulunmaz mı?
Diyabetiniz yoksa, bütün meyve yediğinizde çok fazla şeker almış olmazsınız çünkü meyvenin bütününde lif de bulunur. Lif, şekerin kana yavaş ve istikrarlı bir şekilde karışmasını sağlayarak sindirim sürecini yavaşlatır. Ancak meyve sularında lif bulunmadığı için şekerin kana çok hızlı bir şekilde karışmasına ve daha sonra bir şeker çöküntüsüyle sonuçlanan bir enerji patlamasına neden olur. Bir bardak elma suyunda 24 gram şeker bulunur. Bazı meyve sularında asitli içeceklerdeki kadar şeker vardır.7308131990_ff2cdf771d_z

Şeker gerçekten dişleri çürütür mü?
Evet. Diş çürüklerini, ağzımızda doğal olarak yaşayan bakteriler başlatır. Bu bakteriler hayatta kalabilmek için şekeri aside çevirirler. Bu asit daha sonra diş minesini yıpratarak çürüklere sebep olur. Lolipoplar gibi emilerek tüketilen şekerlerin diş üzerindeki etkisi en kötüsüdür çünkü bunlar şekerin ağızda daha uzun süre kalmasına neder olurlar.

Peki bunları öğrendim, şimdi ne yapabilirim?
Anne babaların ve on yaş ve üstü çocuklarının birlikte “Fed Up” filmini izlemesini ve filmin yapımcılarının önerdiği gibi şekeri on günlüğüne bırakıp kendilerini nasıl hissedeceklerini gözlemlemelerini öneriyorum. Benim 10 ve 12 yaşlarındaki çocuklarım bu deneyimi çok etkileyici bulmuştu. Yaşam boyu sağlığınız üzerinde daha etkili olmak isterseniz şeker tüketiminizi bütün yıl boyunca azaltın!

Kaynak: https://www.washingtonpost.com/lifestyle/wellness/how-to-teach-your-kids-about-sugar/2015/05/12/6b8b7882-f401-11e4-b2f3-af5479e6bbdd_story.html