Örnek Tarih Dersi Performans Çalışmaları

Aşağıda yeni müfredata göre hazırlanmış örnek tarih performans çalışmaları konuları yer almaktadır. Bu tarih dersi performansları örnektir. Özellikle performans konularında içinde yer alan yerel tarih ile ilgili çalışmalar İstanbul üzerinden hazırlanmıştır. Siz okulunuzun bulunduğu bölgeye göre yerel tarih çalışmaları konularını özelleştirebilirsiniz.

Sorum Var: Aşağıdaki tarih dersi performans çalışmaları (performans konusunun verilmesi, değerlendirilmesi vs.) ile ilgili sorularınız olursa yorum bölümünü kullanarak bizimle iletişime geçebilirsiniz.

1. KONU: Kendi yaşamınızın geçmişinden seçtiğiniz bir olaya veya olguya tarih biliminin beş aşamalı yöntemini sırasıyla uygulanarak bu çerçevede kanıtlanmış bir sonuca varılacaktır.
Arama: Seçtiğiniz olayla ilgili tüm kaynakları, belgeleri veya kanıtları toplayınız.
Ayırma: Elde ettiğiniz kaynakları birinci elden kaynak, ikinci elden kaynak, sözlü kaynak, yazılı kaynak, çizili kaynak, görüntülü kaynak, kalıntılar, buluntular olarak ayırınız.
Çözümleme: Elde ettiğiniz kaynakların ulaşmaya çalıştığınız sonuç için yeterli olup olmadığını denetleyiniz. Yetersizse yeniden başa dönüp kaynak aramayı sürdürünüz.
Eleştirme: Elde ettiğiniz kaynakların gerçekliğini, geçerliliğini, güvenirliğini değerlendiriniz. Kaynakların doğruyu ve gerçeği yansıtıp yansıtmadığı konusunda bir eleştiride bulununuz.
Sonuçlama: Elde ettiğiniz kaynakları bir araya getirerek ulaşmak istediğiniz sonuca varınız.

Performans çalışmasının yapılış süresince kısa kısa notlar alınacaktır ve bu notlar, yukarıdaki beş aşamanın karşısına neler yapıldığı çerçevesinde ayrıntılarıyla yazılacaktır. Elde edilen kaynakların tamamı yani ulaşılan sonuçta kullanılan belgelerin ve kanıtların tamamı boş bir kağıda yapıştırılmış bir biçimde veya (boş kağıt yetmez ise) bir dosya içinde yer alacaktır.

2. KONU: Mustafa Kemal Atatürk’ün aşağıdaki sözü değerlendirilecektir.
“Türk çocuklarında yetenek her milletinkinden üstündür. Türk yetenek ve gücünün tarihteki başarıları ortaya çıktıkça, büsbütün Türk çocukları kendileri için gereken atılım kaynağını o tarihte bulabileceklerdir. Bu tarihten Türk çocukları bağımsızlık düşüncesini kazanacaklar, o büyük başarıları düşünecekler, harikalar yaratan adamları öğrenecekler, kendilerinin aynı kandan olduklarını düşünecekler ve bu yetenekle kimseye boyun eğmeyeceklerdir.”

Performans çalışması boş bir kağıda başlık koyularak ve kendi el yazınızla yazılarak yapılacaktır. Değerlendirmeniz en az bir yapraktan oluşacaktır.

3. KONU: Mustafa Kemal Atatürk’ün tarihe verdiği önemi gösteren aşağıdaki olaylar neden-sonuç ilişkisi içinde araştırılacaktır.
– Türk Tarihinin Ana Hatları Kitabı’nın oluşturulması
– Türk Tarih Kurumu’nun açılması
– Türk Tarih Kongreleri’nin düzenlenmesi
– Belleten Dergisi’nin yayına başlaması

Performans çalışması için www.ttk.gov.tr (Türk Tarih Kurumu) bağlantısından yararlanılabilir.

4. KONU: Türk tarihçilerinden aşağıdakilerden seçtiğiniz bir tanesinin yaşamı, yapıtları ve tarihe katkılarını araştırılacaktır.
Ord. Prof. Dr. Ahmed Zeki Velidi Togan
Ord. Prof. Dr. Mehmed Fuad Köprülü
Ord. Prof. Dr. Reha Oğuz Türkkan
Prof. Dr. Reşid Rahmeti Arat
Prof. Dr. Ayşe Afet İnan
Prof. Dr. Yusuf Akçura
Prof. Dr. Hüseyin Namık Orkun
Prof. Dr. Osman Turan
Prof. Dr. Mükrimin Halil Yinanç
Prof. Dr. Abdülkadir İnan

5. KONU: Tarihe yardımcı bilimlerden aşağıdakilerden seçtiğiniz bir tanesinin tarihe nasıl yardımcı olduğu tüm yöntemleriyle birlikte araştırılacaktır.
Performans çalışması için bu yardımcı bilimlerde uzman olan okulumuzdaki öğretmenlerimizden de (Kimya Öğretmeni, Coğrafya Öğretmeni vb.) yararlanılacaktır. Tarihe yardımcı bilimler şunlardır;

Arkeoloji
Antropoloji
Filoloji
Coğrafya
Paleografya
Epigrafya
Etnograya
Kimya
Nümizmatik
Onomastik

6. KONU: Türkiye’de bulunan Maden Dönemi yerleşim yerlerinden seçtiğiniz 2 (İki) tanesi araştırılacaktır.
Seçtiğiniz Maden dönemi yerleşim yerlerinin birer (büyük ve genel görünümlü) fotoğrafı boş bir kağıda yapıştırılacaktır. Bu fotoğrafların yanında; bu yerleşim yerlerinin adının kökeni, kısa tarihi, bugün nerede olduğu, hangi tarihlerde yaşadığı, burada hangi uygarlıkların ve kültürlerin yaşadığı bilgisini içeren açıklayıcı yazılar oluşturulacaktır. Performans çalışması için www.kulturvarliklari.gov.tr (Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü) bağlantısından da yararlanılabilir. Bu yerleşim yerleri şunlardır;

Alacahöyük
Beycesultan
Kumtepe
Truva
İkiztepe
Ahlatlıbel
Kültepe
Hacılar
Alişar

7. KONU: Orta Asya uygarlıklarından çıkarılan bir kalıntı tarih ve sanat açısından ayrıntılarıyla incelenecektir.
Orta Asya uygarlıklarının bulunduğu bölgeden çıkarılan ve seçtiğiniz kalıntının bir kaç resimi veya fotoğrafı 30×50 cm boyutunda açık mavi renkte kartona yapıştırılacaktır. Bu kalıntı ile ilgili görseller boş bırakılan bölüme elle çizilecektir veya küçültülmüş (küçük veya orta büyüklükteki) bilgisayar çıktısı olarak yapıştırılacaktır. Bu fotoğrafların yanında bu kalıntının adını, tarihi, bugün nerede olduğu, ne zaman bulunduğu, hangi uygarlıklardan ve kültürlerden kaldığı bilgisini de içeren açıklayıcı yazı oluşturulacaktır. Bu kalıntı tarih ve sanat açısından incelenerek değerlendirilecektir. Değerlendirmeniz az bir yapraktan oluşacaktır ve bu değerlendirme yazınız kartona yapıştırılacaktır. Performans çalışması, 30×50 cm boyutunda açık mavi renkte kartona yapılacaktır. Performans çalışması, kartonun en üstüne bir başlık koyularak ve kendi el yazınızla yazılarak yapılacaktır. Kartonun sağ alt köşesine adınız-soyadınız yazılacaktır. Orta Asya uygarlıklarından bazıları şunlardır;

Anav
Afanesyevo
Andronova
Karasuk
Tagar
Alteminar

8. KONU: İlk Çağda belirlediğiniz bir yerde ortaya çıkmış yeni bir uygarlık tasarlanacaktır.
Tasarladığınız uygarlığınızın yönetim, toplum, kültür ve ekonomi yapılarına ilişkin ayrıntılı bilgiler verilecektir. Uygarlığınızın kentlerini, sınırlarını ve komşu uygarlıklarını gösteren bir haritası çizilecektir. Uygarlığınızla ilgili görseller kendi elinizle çizilecektir. Uygarlığınıza dair verdiğiniz bilgiler diğer İlk Çağ uygarlıklarına benzer ve tutarlı bilgiler içermelidir. Yer ve zaman olguları diğer İlk Çağ uygarlıklarıyla uyumlu olmalıdır.

9. KONU: Anadolu uygarlıkları döneminden kalma en az beş kentin günümüz turizmi için tanıtımı yapılacaktır.
Kentlere dair ayrıntılı bilgiler içeren kitapçığınız kapağıyla ve içeriğiyle bu kentleri gezip görmek isteyen birisine kılavuzluk edecek biçimde oluşturulacaktır. Kentlerin bulunduğu yerleri gösteren bir harita elle çizilecektir. Performans çalışmanız, en az beş-altı A4 boyutunda yapraktan oluşan bir kitapçık biçiminde yapılacaktır ve bir dosya içinde sunulacaktır. Performans çalışması, A4 boyutunda yapraklara bir başlık koyularak ve kendi el yazınızla yazılarak yapılacaktır.

10. KONU: İlk Çağ uygarlıklarında yaşamış bir kişiyle yapılmış bir söyleşi tasarlanacaktır.
Aşağıda seçtiğiniz bir kişiyle yaptığı iş çerçevesinde yönetim, toplum, kültür, ekonomi konularında en az on sorudan ve yanıttan oluşan bir söyleşi tasarlanacaktır. Sorular ve yanıtlar o kişinin içinde bulunduğu tarihi gerçeklere uygun olarak kendiniz tarafından oluşturulacaktır.

Yunan uygarlığından olimpiyatlara katılan bir maraton koşucusu ile
Roma uygarlığından Kuzey ordusu içindeki bir lejyon ile
İran uygarlığından bir Zerdüşt ile
Sümer uygarlığından bir çiftçi ile
Çin uygarlığından bir Budist ile
Fenike uygarlığından bir cam ustası ile
Mısır uygarlığından piramitlerin yapımında çalışan bir işçi ile
Hint uygarlığından kast yapısının en altındaki bir köle ile
Frigya uygarlığından hayvancılıkla uğraşan bir köylü ile
Helen uygarlığından Büyük İskender ile

11. KONU: İlk Türk devletleri ve toplulukları ile ilgili bilgi kartları hazırlanacaktır.
Asya Hun, Avrupa Hun, Akhun (Eftalit), Göktürk, Kutluk, Uygur Türk devletleri ile Avarlar, Bulgarlar, Hazarlar, Macarlar, Peçenekler, Kıpçaklar (Kumanlar), Oğuzlar (Uzlar), Sabirler (Sibirler-Sabarlar), Başkırtlar (Başkurtlar), Türgeşler (Türgişler), Kırgızlar, Karluklar, Kimekler gibi Türk topluluklarından seçtiğiniz beş (5) tanesine dair bilgi kartları oluşturulacaktır. 10×10 cm boyutunda çizgisiz yapraklara yapılacak olan bilgi kartları bir dosya içinde sunulacaktır. Performans çalışması, kendi el yazınızla yazılarak yapılacaktır. Bilgi kartlarında Türk devletlerine ve topluluklarına dair şu başlıklar ve bilgiler yer alacaktır;

Adı:
Kuruluş ve Yıkılış Tarihi:
Kurulduğu ve Yaşadığı Yer:
Siyasi Tarihi:
Yönetim ve Askeri Yapısı:
Toplumsal Yapısı:
Ekonomik Yapısı:
Kültürel Yapısı:

12. KONU: Dede Korkut Hikâyeleri’nden seçtiğiniz bir tanesini okuyarak ve inceleyerek Türk tarihine ve kültürüne dair değerlendirmede bulunulacaktır.
Dede Korkut Hikâyeleri adlı kitap içinden seçtiğiniz bir hikâye okunacaktır. Bu hikâyeyi inceleyerek Türk tarihine ve kültürüne dair giriş, gelişme, sonuç biçiminde (en az iki sayfalık) bir değerlendirme yazısı yazılacaktır.

13. KONU: İslamiyet uygarlığında yaşamış bir kişiyle yapılmış söyleşi tasarlanacaktır.
Aşağıda seçtiğiniz bir kişiyle yaptığı iş çerçevesinde yönetim, askeri, toplum, kültür, ekonomi konularında en az on sorudan ve yanıttan oluşan bir söyleşi tasarlanacaktır. Sorular ve yanıtlar o kişinin içinde bulunduğu tarihi gerçeklere uygun olarak kendiniz tarafından oluşturulacaktır.

İslamiyet öncesinde Habeşistan kralı ile
İslamiyet öncesinde Sasaniler ülkesinde yaşayan bir Zerdüşt ile
İslamiyet öncesinde Göktürkler ülkesinde yaşayan bir at yetiştiricisi ile
İslamiyet öncesinde inancı gereği kendi kız çocuğunu öldüren Arap bedevi ile
İslamiyet öncesinde Ukaz panayırına katılan Yahudi tüccar ile
İslamiyet sonrasında Hz. Muhammed’in kölesi Zeyd ile
İslamiyet sonrasında Uhud Savaşı‘na katılan bir okçu asker ile
İslamiyet sonrasında Hendek savaşına katılan Selman-ı Farisi ile
İslamiyet sonrasında Roma ile savaşan Halid Bin Velid ile
İslamiyet sonrasında Hz. Muhammed ile Veda Haccı’na katılan Müslüman ile

14. KONU: Türk-İslam devletleri döneminde Kaşgar, Buhara, Semerkant, Talas, Taşkent, Fergana, Belh, Karaşar, Bedahşan, Hotan, Tirmiz, Harezm gibi kentlerin günümüz turizmi için tanıtımı yapılacaktır.
Seçtiğiniz kente dair ayrıntılı bilgiler içeren Performans çalışmanız, içeriğiyle bu kentleri görmek isteyen birisine kılavuzluk edecek biçimde oluşturulacaktır. Performans çalışmanız, 30×50 cm boyutunda ve açık mavi renkteki karton üzerine yapılacaktır. Karton üzerine kendi el yazınızla yazılarak ve kentlerle ilgili görseller yapıştırılarak veya çizilerek yapılacaktır.

15. KONU: 10. ve 13. yüzyıllar arasında Türk-İslam devletleri döneminde yaşamış bilginlerinden seçtiğiniz bir tanesinin yaşamı, yapıtları ve bilim dünyasına katkısı araştırılacaktır.
16. KONU: 26 Ağustos 1071’de gerçekleşen Malazgirt Savaşı’nın geçmişten günümüze önemini anlatan afiş, poster, resim, gazete, şiir vb. çalışmalar yapılacaktır.
Performans çalışmanız, A3 boyutunda çizgisiz bir yaprağa kendi el çiziminizle oluşturulacaktır. Malazgirt Savaşı ile ilgili görseller yapıştırılarak veya çizilerek yapılacaktır.

17. KONU: Haçlı Seferleri döneminde Kudüs kenti ile ilgili bir çalışma yapılacaktır.
Kudüs kenti için Haçlı Seferleri’ne katılan bir Müslüman veya bir Hıristiyan askerin bakış açısından yola çıkarak Haçlı Seferleri’nin neden ve sonuçlarıyla ilgili bir değerlendirme yapılacaktır. Yapılan bu değerlendirmeler; birkaç şiir, bir öykü, bir çizgi roman, bir tiyatro metni, birkaç şarkı, birkaç mektup veya birkaç yapraklık gazete tasarısıyla ifade edilecektir.

18. KONU: Büyük Selçuklu Devleti döneminde Anadolu’da kurulan ilk Türk beylikleri ile ilgili bilgi kartları hazırlanacaktır.
Danişmentoğulları, Saltukoğulları, Mengücekliler, Artuklular, Çaka Beyliği gibi Türk beyliklerinin tamamına dair bilgi kartları oluşturulacaktır. 10×10 cm boyutunda çizgisiz yapraklara yapılacak olan bilgi kartları bir dosya içinde sunulacaktır. Performans çalışması, kendi el yazınızla yazılarak yapılacaktır. Bilgi kartlarında Türk beyliklerine dair şu başlıklar ve bilgiler yer alacaktır;

Adı:
Kuruluş ve Yıkılış Tarihi:
Kurulduğu ve Yaşadığı Yer:
Siyasi Tarihi:
Yönetim ve Askeri Yapısı:
Toplumsal Yapısı:
Ekonomik Yapısı:
Kültürel Yapısı:

19. KONU: Türkiye Selçuklu Devleti’nde Bacıyan-ı Rum örgütüne dair araştırma yapılacaktır.
Bacıyan-ı Rum örgütünün kentlerdeki çalışmalarına dair yargı içeren en az iki yapraklık bir araştırma yazısı oluşturulacaktır.

20. Osmanlı Devleti’nin tarihini yazan devletin resmi tarihçilerinden (vakanivüslerden, müverrihlerden) aşağıdaki seçtiğiniz bir tanesinin yaşamına ve tarih kitabına dair bilgi verilecektir.
Bu tarihçiler şunlardır; Aşıkpaşaoğlu, Mehmed Neşrî, Kemal Paşazade, Tursun Bey, İdris-i Bitlisi, Oruç Bey, Katip Çelebi, Hoca Sadettin Efendi, Gelibolulu Mustafa Ali, Mustafa Naima, İbrahim Peçevi, Solakzade Mehmet Hemdemi, Mustafa Nuri Paşa, Mütercim Asım Efendi, Şanizade Mehmed Ataullah Efendi, Ahmet Lütfi Efendi, Ahmet Cevdet Paşa ve Abdurrahman Şeref Efendi.