Örgütsel Yapılarda Resmiyete Dayalı Gücün Kullanılması

Abdullah Damar

02 Temmuz 2024, 09:13

Yönetim disiplininde en çok bilinen örgütsel güç kaynakları şu şekilde sıralanabilir;

-Resmiyete dayalı güç,

-Uzmanlığa dayalı güç,

-Beğeniye (karizmaya) dayalı güç,

-Ödüllendirmeye dayalı güç,

-Zorlamaya dayalı güç.

Resmiyete dayalı güç, yasallığa sahiptir, kişinin, örgütsel yapıdaki makam veya mevkisinden kaynaklanır ve örgütsel kurallarca belirlendiği için bütün çalışanlar tarafından kabul görme özelliğine sahiptir.

Resmiyete dayalı güç, hem yetkiyi, hem de otoriteyi içinde barındırır. Çalışanlar, gücün nereden kaynaklandığını bilir ve işleyişte ona göre davranırlar. Amirlerinin, iş ile ilgili emir ve direktiflerini kendi görev tanımları çerçevesinde yerine getirirler.

Resmiyete dayalı gücün kullanılması konusunda gelişmiş ülkelerle, geri kalmış ve gelişmekte olan ülkeler arasında farklar vardır. Geri kalmış ve gelişmekte olan ülkelerde, işe yeni başlayan kişiler yasallığın ve kendi haklarının yeterince farkında olmadıkları için yöneticilere mutlak itaat edecekleri düşüncesiyle işe başlarlar. Hatta ülkemizde oldukça yaygın olan işleyişe göre siyasi iktidara ve siyasi iktidara yakın sendikalara üye olma konusunda resmi gücün kullanılıp kullanılmadığının ayrımında olmayan çalışanlar benimsemedikleri sendikalara dahi üye olabilirler.

Oysa gelişmiş ülkelerde durum bundan farklıdır. Bu ülkelerde kurumsallaşma ve vatandaşların haklarını kullanımı konusundaki farkındalıkları, işe başladıklarında hem kendilerinin, hem de yöneticilerinin hak ve sorumluluklarının neler olduğunu bilmelerini sağlar. Başka bir deyişle, gelişmiş ülkelerdeki çalışanlar, yöneticilerin istek ve görüşlerini yasalar çerçevesinde yerine getirirler.

Geri kalmış ve gelişmekte olan ülkelerde, çalışanların hak ve sorunluluklarını bilmemesini fırsat bilen kifayetsiz yöneticiler, mobingin her türlüsünü uygulayarak, kişisel yetmezliklerini, çalışanlara yansıtırlar.

Örgütsel yapılarda resmiyete dayalı gücün kullanılması, ülkedeki yasal-kurumsal yapıya, yöneticilerin ve çalışanların hak ve sorunluluklarını bilmesine bağlıdır.

Kaynaklar

Prof .Dr. Salih GÜNEY. Örgütsel Davranış.