Okuma-Anlama Çalışmalarında Kullanılan Yol ve Yöntemler

07 Nisan 2025, 06:38

Bilindiği gibi okuduğunu anlama becerisi hem uluslararası değerlendirme kuruluşlarının, hem de ulusal değerlendirme kuruluşlarının önemle üzerinde durduğu, hem de öğrencilerin öğrenim hayatları boyunca onlarla birlikte ilerleyecek becerilerdendir.

Bu anlamda öğrencilerin okuduğunu anlama becerilerinin geliştirilmesi için bütün öğrencilerin özelliklerini kapsayacak şekilde çeşitli yol ve yöntemler kullanılmalıdır. Bu yol ve yöntemleri şöyle sıralayabiliriz;

-Her ne kadar Milli Eğitim Bakanlığının belirlediği kitaplarda okutulacak metinler seçilmişse de bu metinlere bağlı kalmak gibi bir zorunluluk bulunmamakta, öğretmenler müfredata uygun metinleri seçmede yetkili kılınmaktadır. Okuma-anlamada öğrencilerin ilgisini çekecek metinler seçmek, metinde işlenen konunun ilginç yanlarını ortaya koymak ve metindeki mesajları öğrencilerin bilgilerini zenginleştirici nitelikteki etkinliklerle desteklemek okumaya isteği artırmaktadır.

-Yazılı ve görsel metinleri öğrencinin kendisinin seçmesini sağlamak, seçtiği metni anlamasına yönelik çabalarının desteklenmek onu başkalarıyla paylaşmasını sağlamak öğrencinin okumaya daha fazla zaman ayırmasına yol açmaktadır.

-Sosyal etkileşimi içeren işbirlikçi okuma-anlama etkinliklerine yer vermek, öğrencide okumaya yönelimi ve başarıyı artırmaktadır. Bu anlamda sınıfta, okulda ve aile bireyleri arasında okuma-anlam etkinlikleri yapılması çocukların okuma-anlama kapasitesini arttırmaktadır.

-Okuma-anlama sürecinde öğretmeninden kendisini anladığı yönünde tepkiler alan öğrencilerde, öğrenmeye karşı olumlu bir tavır gelişmekte ve içten yönelim artmaktadır. Bu noktada öğretmenlerin okuma-anlama etkinliklerine bizzat katılması ve aktif olması gerekmektedir.

-Birçok teorisyen, okuma anlamada amacın tam olarak belirlenmesinin okumaya karşı isteği artırdığını vurgulamaktadır, bu nedenle çocuklara neden okuma-anlama etkenlikleri yapıldığı net bir şekilde ifade edilmelidir.

-Okuma-anlama etkinliklerinde okumasının iyileştiğini fark eden öğrencilerde, okumaya karşı içten yönelim ve istek artmaktadır.

-Okunan metnin yazarı ve yazarın içinde bulunduğu dönem hakkında bilgi sahibi olmak, metnin yazarını şahsen tanımak, yazarın yaşadığı dönemin özellikleri hakkında bilgi sahibi olmak, yazarın etkilendiği felsefeyi bilmek gibi ön bilgiler, bireyde anlamayı kolaylaştırmaktadır.

Okumaya karşı istekli olma, anlamada önemli bir yer tutmasına karşılık, isteklilikte sürekliliğin sağlanması anlamanın derinlik kazanması açısından son derece önemlidir. Bu nedenle bireyin istekliliğini devam ettirmesi için, öğrenim hayatının her döneminde okuma-anlama sürecinde çeşitli stratejilerin kullanılması son derece önemlidir.

Kaynaklar

H. Ömer Beydoğan. Okuma Okuma-Anlamayı Etkileyen Stratejiler