Köy Enstitüleri 17 Nisan 1940 tarihli 3803 sayılı yasa ile ilkokullara öğretmen yetiştirilmesi amacıyla açılan okullara verilen addır. Köy Enstitüsü Projesi bütünüyle Türkiye Cumhuriyetine aittir ve dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel tarafından yönetilmiş bir programdır.
Amacı köylerin öğretmen ihtiyacını karşılamak, köylerde okuma yazma oranını arttırmak, köylüye modern tarım yöntemlerini öğretmek ve böylece tarımda verimi arttırmak, kadın- erkek ayırmadan herkesi aydınlatmak ve üretime katmaktı.
Köy Enstitülerinde hem temel hem de uygulamalı eğitim verilirdi. Uygulamayı sağlamak için enstitülerin kendilerine ait tarlası, bağı, besi hayvanları, arı kovanları ve atölyeleri vardı.
Bir işi öğrenmenin en etkili yolu o işi kişinin kendisinin yapması olumlu ya da olumsuz sonucunu görmesi ve bundan etkilenmesi sorumluluk alması, öğrenmeyi etkileyen önemli faktörlerdir. Yapılan işte etkileyen ve etkilenen olmak, sorumluluk almak, izlemek, kontrol etmek, başarma hazzını yaşamak, öğrenmeyi bireysel hale getirmek, çevreyle iletişim halinde olmak, teorik bilgiyi pratiğe dökmek… Kısaca yaşamayı yaşatarak öğreten bir kurumdu Köy Enstitüleri.
Eğitimde öğrenci merkezli eğitim anlayışı, aktif öğrenme, problem çözme merkezli öğrenme, John Dewey gibi önemli eğitim uzmanlarının etkili öğrenmede kabul ettikleri yöntemlerdir. Köy Enstitüleri bu öğrenme anlayışlarıyla hazırlanmış bir projedir. Ayrıca Avrupa eğitim anlayışı ve günümüzde kabul edilen eğitim anlayışlarının Köy Enstitülerinde görülmesi Türk eğitim sisteminin oluşturulmasında çağdaşların araştırıldığının göstergesidir. 1942’de uygulanan bir sistemin bugün bile uygulanmaya çalışılmasından yola çıkarak Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş aşamasında eğitim alanında önemli girişimlerin yapıldığını söyleyebiliriz.
Modern eğitim adına köy enstitüleri önemli bir çalışmaydı. Eğitim ciddiye alındı ve eğitim uzmanlarının fikirleri, önerileri uygulamaya konuldu. Ancak siyasi mücadele ve iktidar değişimi Köy Enstitülerinin kapatılmasına yol açtı.