Gulyabani Kitap Özeti ve Kahramanları

GULYABANİ KİTABI –HÜSEYİN  RAHMİ GÜRPINAR

KİTABIN  ÖZETİ

Gulyabani  Nedir?
 

Gulyabani:  Gezginlere ve yolculara musallat olup onları mahveden bir canavar olduğuna inanılan bir yaratık olarak tasavvur edilen halk inancındaki mahlûk motifidir.  Anadolu kültüründe ahubabayla beraber anılmaya başlamış ve insan yediği düşünülen kocaman, uzun sakallı ve asalı bir dev olarak tasavvur edilmiştir.

Kitap Hakkında Bilgi:

Kış geceleri çocuklara masal anlatan altmışını geçmiş Muhsine Hanım, bir gece, kendi anıları arasında yer alan Gulyabani’ yi anlatır. Genç yaşında kimsesiz kalan Muhsine, evlendirildiği sarhoş kocasının kötülüklerinden kaçarak Üsküdar’da, Bulgurlu’dan ötede, cinleri, perileri ile tanınmış bir çiftliğe kapanır. Çiftlik evinde Çesmifelek Kalfa ile Ruşen Dadı adında bir zenci asçıdan başka, bir de delirdiği söylenen kendisine gösterilmeyen, Hanımefendi vardır. Muhsine’ye odası gösterilir, perilere karşı nasıl davranacağı öğretilir. Muhsine, odasında yalnız başına, ilk geceyi anlatılmaz korkular içinde geçirmiş dışarıdan gelen horoz ötüşleri, ördek vakvakları, davul zurna sesleri ve buna benzer gürültüler arasında öğrendiklerini uygulamış, sonra bayılmıştır. Ertesi gün çiftlikten ayrılmak için giriştiği çabalar boşa çıkar. Artık her gün aklının ermediği başka başka olaylarla karşılaşır. Muhsine şaşırmıştır. Sonra bunun, yardım isteyen Hanımefendi olduğunu ve arada gelen minare boylu bir zebani (Gulyabani) tarafından çıldırtılmış olduğunu anlar. Başka bir akşam, yattıktan sonra Muhsine’nin odasından yüklükten saz sesleri gelir; biraz sonra da çiftlik isçilerinden Hasan’ın perisi çıkarak ona aşk ilan eder; sabaha karşı yok olur.

Ertesi gün Muhsine, kendi perisinin de, Hasan’a aşk ilan ettiğini öğrenir. Böylece Hasan ve Muhsine birbirlerinin olmak için sözleşirler. Hasan, bir toplantı akşamından sonra Muhsine’yi yoklamaya geldiği sırada, çiftlik sahibi Sevki Efendi’nin perisi de çıkagelir. Boğuşmadan sonra, içeriye giren başka periler tarafından Hasan götürülür. Ertesi gün Hasan’ın öldüğü haber verilince Muhsine çılgına dönerek Hasan’la ilgisini açıklar. Çiftlikteki kadınları bir korku almıştır. Geceyi Hanımefendinin yanında geçirmeye karar verilir. Gece, Hanımefendi’nin odasının altında dört defa baykuş öter. Bu hepsinin öleceğine işaretti. Depreme benzer bir sarsıntı olur ve sonunda, düdük ve trampet arasında servi ve kavakla aynı boyda Gulyabani çıkagelir. Bahçede omuzlarında tüfekleriyle bir sürü tüylü peri de ortaya çıkmıştır. Muhsine artık, ölümü göze alarak pencereden her şeyi izlemekte, Gulyabani’nin korkutucu bağırtılarına cesaretle karşı koymaktadır. Biraz sonra Gulyabani, üçüncü katta olan odanın penceresinden sırığını içeri sokup bütün eşyayı ortaya döker. Ruşen ile Çesmifelek sırığı tutar, yalvarır, bağırışlar. Sonunda çiftliğin bahçe kapısından silahlı ve meşaleli köylüler girip perileri yakarlar. Aralarında Hasan da vardır. Gulyabani çaresiz teslim olur; soydukları zaman bunun çiftlik kâhyası Zekeriya Efendi, öteki peri kılığındakilerin de çiftlikte çalışanlar olduğu anlaşılır. Hasan, okuma yazması olan şehirli bir gençtir; köşkün esrarını çözmek amacıyla çiftliğe isçi olarak girmiş; odadaki boğuşmadan sonra götürülürken kaçmış, köylüyü toplayarak gerçeği ortaya çıkarmıştır. Çiftlikteki bu düzen de, iki yeğen tarafından, deli raporu aldıkları halalarının mal ve parasını istedikleri gibi harcamak amacıyla düzenlenmiştir. Son olaydan her şeyi öğrenen Hanımefendi, Hasan’a para ve mal verir; onu çiftliğine kâhya yaparak Muhsine ile evlendirir.

KİTABIN  KARAKTERLERİ HAKKINDA BİLGİ  

MUHSİNE HANIM:  Saf, saygıdeğer bir kadın. Kınalı saçları, güzel bir kız, namuslu ve biraz hoppaca bir kadındır.Ruhsal hali: Duygusal annesi ve babası genç yaşta öldüğü için komşu eline kalıyor cahil olduğu için herkese her şeye  inanıyor.        ( eserin baş kahramanı Muhsine’dir)    

AYŞE HANIM: Muhsine’nin annesinin eski bir dostu olup; namussuz, sahtekar, paragöz bir kadındır. Para için Muhsine’yi kandırarak perili ve cinli eve hizmetçilik yaptırmaya götürür.  
HASAN: Muhsine’nin sevgilisidir. Güzel yüzlü bir kanlıdır. Yiğit, mert bakışlı, iyimser ve iyi kalpli insandır. Muhsine’yi o köşkten kurtarmak için uğraşıyor ayrıca  bu saçmalıklardan haklıda kurtarır sonrada Muhsine ile evlenirler. 
ÇEŞMİFELEK: Zayıf, uzun boylu, soluk benizli; hemen hemen elli  yaşlarında cahil bir kadındır. Muhsine’nin geldiği köşkte hizmetçilik yapıyor. Muhsine’nin  merakını bastırmaya çalışıyor.

RUŞEN: Saf ve cahil bir kadın  birçok batıl inançları olan yaşadığı şeyleri kabullenmiş, hiç araştırmayan, meraksız cahil b,r kadın. Muhsine’nin gittiği köşkte hizmetçilik yapıyor.     

KİTABIN YAZARI HAKKINDA KISA BİLGİ    Hüseyin Rahmi GÜRPINAR: Eserin yazarı 17 Ağustos  1864’ te İstanbul’un Ayaspaşa sentinde doğdu, ve 8 Mart 1944’te yaşama  gözlerini yumdu. Eserin gerçekliği ve doğalcılığı savunan yazar, dil estetiğine önem vermez. En başarılı türü romanlarıdır. Romanlarından bazıları şunlardır; Şık, İffet, Can Pazarı ve Gulyabani’dir.   BASIM YILI: Ocak 1995 ( onbirinci basım)