Freud’un Psikoseksüel Gelişim Dönemleri Nelerdir?

Ünlü psikanalist Sigmund Freud'a göre çocuklar, yetişkin kişiliğinin gelişmesine yol açan bir dizi psikoseksüel aşamadan geçerler. Beş psikoseksüel gelişim aşamasından oluşan Freud'un insani gelişim aşamaları, kişiliğin çocukluk boyunca nasıl geliştiğini tanımladı.

Freud'un kişilik gelişimi teorisi psikolojide iyi bilinmesine rağmen, hem Freud'un zamanında hem de modern psikolojide her zaman oldukça tartışmalı olmuştur.

Unutulmaması gereken önemli bir nokta da, çağdaş psikanalitik kişilik gelişimi kuramlarının , içselleştirilmiş ilişkiler ve etkileşimler hakkındaki fikirleri ve benlik duygumuzu sürdürdüğümüz karmaşık yolları Freud'la başlayan modellere dahil etmiş ve vurgulamış olmasıdır.

Oral Dönem (0-1.5 Yaş)
Oral dönemde bebeğin en büyük haz kaynağı ağız bölgesidir. Buna bağlı olarak emme refleksi oral dönem için çok önemlidir. Sütten erken veya geç kesilen bebeklerde oral döneme saplantı gelişir. Yetişkin davranışlarındaki sigara içme isteği, aşırı yemek yeme ya da sakız çiğneme alışkanlığı oral dönemdeki saplantılardan oluşur.

Oral dönem içerisindeki bebekler annesine bağlı olarak dış dünyaya güven geliştirirler.

Anal Dönem (1/1.5-3 yaş)
Çocuğun tuvalet tutumu anal dönem için haz kaynağıdır. Tuvaletini tutmak ya da bırakmaktan haz duyar. Anal dönem çocuklarına verilecek tuvalet eğitimi çocuğun kişiliği üzerinde etkili olacaktır. Bu dönemde çocuğa baskıcı tutum sergilemek çocuğun bu döneme saplantı duymasına yol açacaktır.

Baskıcı bir tutumla verilen tuvalet eğitiminde çocuğun ilerleyen yaşlarda inatçılık, cimrilik gibi davranışlar kazanmasını sağlayacaktır. Tuvalet eğitiminde vurdumduymaz bir tavır sergilemek ise çocuğun ilerleyen yaşlarda düzensiz, aldırmaz bir kişilik geliştirmesini sağlayacaktır.

Fallik Dönem (3-6 yaş)
Fallik dönemde çocuk cinsel organını fark eder. Buna bağlı olarak erkekler baba ile, kızlar ise anne ile özdeşim kurarak cinsel kimliklerini kazanırlar.

Bu dönemde merak duygusu uyanır ve çocuklar soru sormaya başlarlar. Sorularına cevap alamayan ve azarlanan çocuklarda cinsel kimlik problemleri ortaya çıkabilmektedir.

Gizil (Latens) Dönem (6-12 yaş)
Gizil dönem çocukları örtülü bir cinsellik anlayışına sahiptir. Bu dönemdeki çocuklar cinsellik üzerinde durmazlar bunun yerine kişilik gelişimlerini tamamlamaya yönelirler. Gizil dönem içerisinde yer alan çocuk hemcinsleriyle oyun oynamaya başlar.

Bu dönemi sağlıklı geçiren çocuk çalışkan, dışa dönük, girişimci gibi olumlu kişilik özellikleri geliştirirken, sağlıklı geçiremeyen çocuklar ise içe dönük kendine güvenmeyen bireyler olarak yetişirler.

Genital dönem (12-18 yaş)
Çocuk bu dönemde yavaş yavaş yetişkin kişiliğine erişir. Cinsel hormonlar etkinliğini arttırır. Bireyin karşı cinsiyete ilgisi artar. Genital dönemdeki bireyler toplumsal rolleri kazanma, toplum içinde kendini kanıtlama, meslek edinme, arkadaş edinme gibi konulara ilgi duyar.

Bu dönem başarıyla atlatılırsa üretken, mutlu, iyi ilişkiler geliştirebilen başarılı kişiler olur, iyi atlatılamaz ise kimlik sorunları yaşayan, çekinik bireyler ortaya çıkar.