Türkiye’nin Jeopolitik Konumu Hakkında Bilgi

Türkiye’nin de içinde bulunduğu bazı bölgelerin jeopolitik konumunun önemi üzerinde durmak gerekir. Jeopolitik kavramı, “bir ülkenin veya bölgenin coğrafya, tarih, ekonomi, nüfus… vb. özelliklerinin o ülkenin dünya politikasındaki yerini ve önemini etkilemesi” olarak tanımlanabilir. Bu etki genellikle olumlu yönde olur ve devletlerin dünya gücü hâline gelmesinde ciddi öneme sahiptir.

Türkiye, dünyanın en önemli petrol rezervlerine sahip olan Orta Doğu ve Hazar Havzası ile önemli deniz ulaştırma yollarının kavşağında bulunan Akdeniz Havzası içinde yer alır. Karadeniz Havzası ve Boğazlar, Balkanlar, Kafkasya ve Orta Asya'nın oluşturduğu coğrafyanın merkezinde bulunmaktadır.

Geçmişten bugüne bazı bölgelere yakın kurulan veya stratejik önemi olan yerleri elinde bulunduran devletler, hep dünyanın sayılı güçlerinden olmuştur. Örneğin binlerce yıl öncesinde İpek Yolu‘na hakim olan devletlerin dünya siyasetinde gücü hep yüksek olmuştur. Boğazlar, büyük denizler, ulaşım şartları, yer altı ve yer üstü kaynakları, tarihi eserler, dini merkezler, iklim koşulları, tarım alanları, ticaret merkezleri, su kaynakları, nüfus yoğunluğu… gibi şeyler bir yerin jeopolitik konumunu belirler.

Türkiye’nin jeopolitik konumu çok önem taşımaktadır. Dünyanın gözbebeği gibi bir bölgede kurulan Türkiye Cumhuriyeti, jeopolitik konumu etkileyen etmenlerin birçoğunu taşımaktadır. Bugün dünya üzerinde herhangi bir yer seçip devlet kurmak istesek, burası yine Türkiye olurdu sanırım. Çünkü dünyada ülkemiz kadar zengin kaynaklara, tarihi yapılara vs. sahip bir ülke daha yoktur. Şimdi ülkemizin jeopolitik konumunun hangi yönlerden önemli olduğunu sırayla açıklamaya çalışalım.

Türkiye’nin Jeopolitik Konum Özellikleri
– Anadolu, medeniyetlerin beşiğidir. Dünya var olduğundan beri bu coğrafya her zaman en büyük devletlerin, imparatorlukların başkenti olmuştur. Hititler bu topraklarda 4.000 yıl önce medeniyetin ilk adımlarını atmışlardır. Osmanlı yine bu toprakların çocuğudur. Bu sebeple Anadolu’nun dört yanı tarihi eserlerle dolup taşmaktadır. Dünyanın ilk yerleşim yeri olan Göbeklitepe bile Türkiye’dedir. Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ni gezen bir insan, on beş bin yıllık Anadolu tarihini yaşar.

– Üç tarafı denizlerle çevrili bir yarım ada niteliği taşıyan ülkemizde, deniz turizmi ve balıkçılık oldukça gelişmiştir. Özellikle Akdeniz, her yıl milyonlarca turist çekecek kadar temiz ve güzel sahillere sahiptir. Ayrıca sayısız adalarımız, limanlarımız, gemi taşımacılığı ve yolculuğunun gelişmişliği de ülkemiz açısından önemlidir.

– Çanakkale ve İstanbul Boğazları, tüm dünya için çok büyük öneme sahip geçiş noktalarıdır. Kıtaları birbirine bağlayan dünya üzerindeki sayılı boğazlar ülkemizde bulunmaktadır. Asya ülkelerinin Avrupa’ya çıkış kapısı bu anlamda Türkiye‘dir ve bu ülkemizin jeopolitik konumunu önemli kılmaktadır. İstanbul Boğazı Karadeniz’in kapısıdır ve bütün dünyanın sahip olmak istediği, büyük savaşların sebebi olmuş bir noktadır.

– Dünya üzerinde dört mevsimin (ilkbahar, yaz, sonbahar, kış) dördünü de yaşayan ülke sayısı çok azdır. Bazı ülkelerde bahar yaşanmaz, bazıları kışı veya yazı bilmez. İşte ülkemiz dört mevsimi de en güzel şekilde yaşayabilen bir ülke olmanın ötesinde, bazı dönemlerde dört mevsimi aynı anda yaşama gibi bir mükemmel şansa da sahiptir.

– Gelecek yüzyılların enerji kaynağı olarak kabul edilen “bor” madeninin %73’ü ülkemizde bulunmaktadır. Bununla birlikte petrol, kömür, linyit, doğalgaz, demir, bakır, krom, cıva… gibi yer altı zenginliklerimiz tüm dünyanın iştahını kabartmaktadır. Japonya gibi bir dünya devinin yer altı kaynakları Türkiye’nin kaynaklarının %5’inden bile azdır.

– Türkiye’de orman alanları bilinçsiz kullanılmasına ve yok edilmesine rağmen, ülkemiz topraklarının yaklaşık %25’i ağaçlarla kaplıdır. Orman işçiliği, kağıt fabrikaları vs. bu kaynaklar sayesinde gelişmiştir.

– Ülkemizin tuz rezervi olan Tuz Gölü ve yöre halkı tarafından deniz olduğu söylenen Van Gölü dünyanın en büyük göllerindendir. Manyas Kuş Gölü gibi biyolojik önemi bulunan onlarca gölle birlikte, Türkiye bir göller yöresidir. Ülkemizde doğup başka ülkelere dökülen yüzlerce büyük akarsuyumuz ve çeşitli su kaynaklarımızla Türkiye’de çok sayıda doğal güzellik bulunmaktadır.

– İstanbul, dünyanın en büyük şehirlerinden biridir. Gerek tarihi ve kültürü, gerek nüfusu ve ekonomisi ile İstanbul, Yunanistan’dan bile büyük bir şehirdir. Her yıl milyonlarca turist, yedi tepe üzerinde yükselen ve her sokağı tarih kokan İstanbul’u yaşamak için ülkemize gelmektedir. Bizans’a başkentlik yaptığı ve çok büyük kiliseleri barındırdığı için özellikle Avrupa halkları tarafından kutsal bir şehir olarak kabul edilmektedir.

– Hristiyanların hacı olmak için dünya üzerinde gidebileceği üç kilisenin iki tanesi Türkiye topraklarında bulunmaktadır. İzmir’deki Meryem Ana Kilisesi her yıl milyonlarca turistin akınına uğramaktadır. Antakya, Kudüs gibi büyük dinlerin başkenti sayılabilecek bir şehirdir.

– Dünyayı yöneten büyük güçler, enerji kaynaklarını ele geçirmek için sömürgeci bir anlayışla hareket etmektedirler. En büyük enerji kaynağı olan petrolün çok büyük kısmı, Orta Doğu denilen coğrafyada bulunmaktadır. Bu coğrafyaya hakim olmak için Türkiye gibi bir üs bölgesinde bulunmak gerekir. Bunun için Türkiye bütün sömürgeci ülkelerin ilgi odağıdır ve sahip olmak istediği bir bölgedir.

– Türkiye’de çok genç ve dinamik bir nüfus bulunmaktadır. Gelişmekte olan bir ülke olan Türkiye, üç büyük kıtanın tam göbeğinde geleceğin büyük gücü olmaya adaydır.

Yukarıda ülkemizin jeopolitik konumuna dair sıraladığımız bilgiler, sadece örnek olması adına yazılmış birkaç maddedir. Bunlara yüzlerce madde ekleyebiliriz. Özellikle ülkemizin tarihi ve coğrafi önemi kelimelere sığmayacak kadar büyüktür. Bunun içindir ki Türkiye bugün tüm dünyanın sahip olmak istediği bir ülkedir. Ve bu sebeple dört yandan ülkemizi kuşatıp, saydığımız bu güzellikleri ele geçirmek isteyen güçler dün vardı, bugün var, yarın da olacaktır. Fakat Türkiye Cumhuriyeti, ilelebet payidar kalacaktır!

Orkun KUTLU