Öğretmen haberleri ve gelişmelerden hemen haberdar olmak için Telegram kanalımıza katılın!
Çok eski tarihlerde dahi yazılı halde anayasalar mevcuttur. Geçmişten günümüze anayasa maddelerinde değişiklikler yapılmıştır ancak , ilk insanların dahi hukuk çerçevesinde hareket etmeleri gerçekten muazzam bir davranış.
Eski Türklerin zamanlarında yapılanların ve yaşananları gördüğümüz vakit, Türklerin çok eski tarihlerden itibaren varoluşlarının ispatı niteliğinde.
En eski uygarlıklarda dahi Türk izlerine rastlanılıyor ve Türklerin yaptıkları anayasalar ile, hukuk anlamında büyük ve ileri görüşlü oldukları ortaya çıkıyor
1. Tengri (yaratan) Tektir.
2. Her kim ki Tengri'den kut almak dilerse, başkasına yakarmasın.
3. Bir İl, bir Kağan, bir Tengri
4. Bir kına iki kılıç girmez. Bir hatun iki er alamaz ve bir budunda iki töre olmaz. Töre tektir. Töre kesin ve keskindir. Kim ki töreye uya kutlanır. Kim ki töreye kıya katlanır
5. Kimse töreden üstün değildir. Dirlik ve birlik için töre budur.
6. Bir çoban sürüsünden, bir er ailesinden, bir Kağan budunundan sorulur.
7. Her er eşine, atına, pusatına sahip çıkacak.
8. Ana babaya ve ataya tazim durulacak.
9. Hısmına sarılacak, komşusunu gözetecek.
10. Er kişi yalan söylemeyecek.
11. Mal çalan, mülk çalan misliyle ödeyecek. Hesabı ya malıyla ya canıyla sorulacak.
12. Kim ki bir ırza musallat olursa, canından olacak.
13. Her kim olursa olsun haksız, aldatıcı iş tutarsa hesabı hemen sorulacak.
14. Cenkten beri duran ya da kaçan tamuya(cehennem) uçacak.
15. Aman dileyene kılıç üşürülmeyecek, sığınana arka dönülmeyecek
16. Baş kaldıranın başı alınacak, hak isteyenin hakkı verilecek.
17. Kimse kimseye üstünlük taslamayacak. Ne ak etin karadan, ne karanın kızıldan, ne kızılın sarıdan farkı olmayacak.
18. Kin ve gururdan uzak olunacak.
19. Mazluma merhamet, zalime azap duyulacak.
20. Zayıfa, yaralıya, çocuğa ve kadına el kaldırılmayacak
21. Kızı isteyen kağan da olsa, bey de olsa kız istediğine verilecek.
22. Gereksiz yere ağaç kesmeyeceksin, suyu kirletmeyeceksin.
23. Bilmeyip de bildim demeyeceksin, bilene danışacaksın.
24. Bugünün işini yarına bırakmayacaksın.
25. Kusur görmeyecek, kusur aramayacaksın.
26. Güçlüyken affet, zayıfken sabret.
27. Yazgına asi olma.
28. Yaptığın iyiliği unut, yapılan iyiliği unutma.
29. Herkes adaletle iş görecek.
30. Her ne edersen et, yargılanacağını her daim akılda tut.
31. Milletine yaban kalma. İpeğin iyisine, sözün güzeline kanma, onlara boyanma.
32. Kağan odur ki adaleti üstün tutsun, töreyi yaşatsın. Töre yok olursa İl yok olur. İl olmazsa budun kul olur.
33. Ey Türk Oğuz beyleri, ey milletim işitin !!!
"Üstte mavi gök çökmedikçe, altta yağız yer delinmedikçe senin ilini ve töreni kim bozabilir"
Bilge Kağan Yazıtı, Orhun Irmağı yakınları, Moğolistan
(Adnan odabaş sayfasından alıntı)
Osmanlı döneminden günümüze kadar yapılan Anayasa değişiklikleri tarihleri ise şu şekilde sıralanmaktadır
1808: Sened-i İttifak
1876: Kanuni Esasi/Meclis-i Mebusan
1908-1909: Abdülhamid'in tahttan indirilmesi
1921: Teşkilatı Esasiye
1924 Anayasası
1928 ve 1937 Anayasa değişiklikleri
1960 Darbesi ve 1961 Anayasası
1971 Darbesi ve 1972 değişiklikleri
1980 darbesi ve 1982 Anayasası
1987 Anayasa Referandumu
1995 Anayasa değişikliği
1997 Postmodern darbesi
2007 e-muhtıra ve referandum
2010 Anayasa Referandumu