Zorunlu Eğitim: Bir Kitle İmha Silahı

Okulun olmadığını düşünebiliyor muyuz? Okul, varlığını hukuki mekanizmalar ile de tahkim etmiş bir kurumdur bugünün toplumunda. Peki defalarca yılın öğretmeni seçilmiş bir isim nasıl olur da okulun azılı bir muhalifi haline dönüşebilir? John Taylor Gatto, 'Eğitim: Bir Kitle İmha Silahı' kitabında gerçekçi önerileri ile eğitim sistemini ve özellikle standart testleri masaya yatırıyor.

Eğitim gerçeklerden uzaklaştıkça işlevini de kaybedecektir. Böyle bir eğitim sistemini eleştirmek cesaret ister. Bunu iddia etmek için ciddi gerçekler ortaya koyacak bir donanım sahibi olmakta gerekir. John Taylor Gatto, “Eğitim: Bir Kitle İmha Silahı” kitabında gerçekçi önerileri ile ABD eğitim sistemini ve özellikle standart testleri masaya yatırıyor. Kitap Avrupalı bazı isimlerden, aynı eleştirilerin Avrupa için de geçerli olduğu yönünde yorumlar aldı.

Okulun olmadığını düşünebiliyor muyuz? Okul, varlığını hukuki mekanizmalar ile de tahkim etmiş bir kurumdur bugünün toplumunda. Peki defalarca yılın öğretmeni seçilmiş bir isim nasıl olur da okulun azılı bir muhalifi haline dönüşebilir? Kitabın sunuşundan cevaba bakalım: “Gatto, ayaklarını sistemin tam içinden sağlam bir zemine basarak eleştiride bulunan bir okul düşmanı.”

John Tyalor Gatto öylesine bir okul muhalifi ve düşmanı ki beklenmedik veya yolunda gitmeyen herhangi bir şeyi, kötü yahut pespaye her şeyi okula mal ediyor. Başarıyı okul eğitimi olmadan yakalayabilmiş örnekleri okuyacağınız eserde, bu kişileri “okulun büyük yalanlarından kaçınmayı başarabilmiş” olarak niteliyor.

Okul, tüketim ekonomisi siteminin bir bileşenidir

Bir mekâna kapatılmaya dayalı okul eğitimine karşı çıkıyor Gatto. Çünkü çok farklı yönlere doğru gitme ve gelişme temayülünde olan bireysel hayatları tek tip haline getirdiğini, bireyleri yığınlaştırma emelinde olduğunu düşünüyor. Günümüzde çocukların kendi isteklerine göre saatlerini oluşturacağı evde eğitim gruplarının Amerika’da giderek yaygınlaştığı biliniyor.

Gatto’nun eleştirilerinden sonra okul seçerken en farklı programa sahip, çocukları farklı alanlarda gezilere en sık çıkaran, ek zanaatlerin ve sanat derslerinin bol çeşitlilikte okul bünyesinde yer aldığı okulları seçme ihtiyacında olabilirsiniz. Gatto, okul sisteminin böyle kurgulanmış olmasını, tüketim ekonomisinin talebine boyun eğmek olarak açıklıyor. Okul, tüketim ekonomisi siteminin bir bileşenidir ve alt sistemidir. Ve görevini buna uygun şekilde ifade edecektir. Ona göre eğitim ile okul eğitimi aynı şey değil. Gatto, okul eğitiminin kişiyi olması gereken eğitimden uzak düşürdüğünü savunur. Eğitimin kapalı ve duvarlarla çevrili kurumlardan ibaret olamayacağının altını çizer.

Açık kaynak eğitimi

Eğitim, kişinin birey olarak yönettiği bireyselleşmiş bir şekilde olmalıdır. Ben Franklin örneğini veren Gatto’ya göre eğitim “kendine hâkim olmaya ve iyi bir hayata giden yol” üzerinden ilerlemektedir. Açık kaynak eğitiminde neyin hangi sırada alınacağı kişisel kararla olur. Karşılaşılan herkes potansiyel bir öğretmendir. Bu bir oto tamircisi de olabilir, araba yarışçısı da. Bu sistemde öğretmek bir meslek değil işlevdir. Kimin öğretmen olacağına ise kişinin kendisi karar verecektir. Temel kabul noktasında, kimse hiçbir öğreticiden bir şeyi öğrenemediği için başarısız kabul edilmez.

Gatto, 30 yılını verdiği öğretmenliğin ardından düşündüğünde, zamanını kurumlaşmış bir çerçevede harcadığına yanıyor: “İnsanların çocuklarını çalan, dev bir beyin yıkama ve sınıflandırma makinesi olarak merkezi okul eğitiminin var olmasına izin verilmiş olabileceğine inanasım gelmiyor. Bu gerçekten oldu mu? Benim hayatım bundan mı ibaretti?”

“Okul bir dindir” diyen Gatto, bu noktayı yani atfedilen görevin kutsal tarafını anlamadan, okullarda insanın aptallığının, çıkarcılığının veya sınıf kavgasının bir sonucu olarak yaşananları anlayamayacağınızı belirtiyor. Sıradan insanların çocuklarını daha akıllı olmaları için okula gönderdikleri belirten Gatto, okul eğitiminin ahmaklık öğrettiğini, sistemin selameti adına öğrenmenin oranlara bölünerek üstün yetenekli, vasat, özel öğretime muhtaç gibi grupların ortaya çıkarıldığını vurguluyor.

“Zorunlu Eğitimin Karanlık Dünyasında Bir Yolculuk”, Kitabın Ortası dergisi, Ocak 2018 sayı 10.

John Taylor Gatto, Eğitim: Bir Kitle İmha Silahı, EDAM Yayınları