Yetenek Derslerinin Değerlendirilmesi 

Okutulan bu akademik ve yetenek derslerini kapsam ve içerik olarak değerlendirdiğimizde çok farklı bilgi ve becerilere dönük olduğunu söyleyebiliriz. Bu derslerin öğretim yöntem ve teknikleri farklı olduğu gibi değerlendirme yöntemleri de birbirinden farklıdır. Akademik dersler genel itibarı ile sosyal yaşantımızı da içine alan zihinsel ve davranışsal bir gelişim alanına hitap ederken; yetenek dersleri ise daha çok belli becerilere yönelik zihin ve kas koordinasyonu gerektiren derslerdir. Yetenek derslerinde değerlendirme daha çok performans odaklı iken akademik derslerde sınav odaklı zihinsel performans ölçme şeklinde gerçekleşmektedir. 

Tüm bu yukarıda anlatılan yetenek ve akademik derslerin farklılıklarından ötürü resim, müzik, beden eğitimi, teknoloji tasarım gibi yetenek derslerinin sayısal not sistemi ile değerlendirilmesi ve akademik not ortalamasına dâhil edilmesinin doğru bir uygulama olmadığı kanaatindeyim. Şöyle ki; uygulamada bu konu ile ilgili ciddi sıkıntılar ile karşılaşılabilmektedir. Her bireyin zihinsel gelişimi ve yatkınlığı aynı olmadığı gibi fiziksel gelişimi ve yatkınlığı da aynı olmayabilir. 

Mesela ortaokulda LGS sınavına giren bir öğrenci sınavda yetenek dersleri ile ilgili tek bir soru bile çözmediği halde bu derslerden aldığı notları ağırlıklı ortalamaya dâhil edilmektedir. Akademik dersleri çok iyi olduğu halde bu derslerde çok da başarılı olamayan bir öğrenci bu notlarından ötürü iyi bir fen lisesi ya da Anadolu lisesine yerleşemeyebiliyor. Öte yandan tüm akademik derslerinde 100’e yakın notlar alan bir öğrenci, yetenek derslerinden düşük not aldığında hem öğrenci hem veli hem de öğretmen kendini kötü hissetmekte, vicdanen rahat olamamaktadır. Akademik derslerde çok başarılı olan bu öğrencilerin not ortalaması bu yetenek dersleriyle düştüğünde yetenek dersi öğretmenleri hedef tahtasına oturtulmaktadır. Notların yükseltilmesi ve cömertçe verilmesi konusunda ciddi bir baskı altına alınmaktadır. Bu durumda dersin ciddiyeti de tartışma konusu olabilmektedir. 

Sınav kaygısı ile sınavlara hazırlanan ve kurslara giden bazı öğrenciler gelecek kaygısı ile yetenek derslerini önemsememekte ve dersin gereğini yerine getirmemektedirler. Bazı öğrenciler de yaşadıkları yoğun stres altında bu derslerde istenen beceri ve performansı gösterememektedir. 

Sonuç olarak güzel sanatlar ve spor lisesine matematik becerisi ile gidemeyen öğrenci; fen lisesine yetenek derslerinden aldığı not ile neden yerleşsin ki?
Nasıl ki öğrencileri sayısal, sözel ve eşit ağırlık alanlarındaki becerilerine göre bir alana yönlendiriyor ve gelişimlerini öylece tamamlayacakları bir kulvara alıyorsak aynı şekilde yetenek derslerine olan yatkınlıklarına göre de benzer alt yapıyı ortaokuldan itibaren hazırlamalıyız. Eğitim faaliyeti bireyleri çok yönlü geliştirmeyi hedefler. Bireyleri akademik alanda geliştirmeyi hedeflediği gibi yeteneklerini, davranışlarını ve alışkanlıklarını da geliştirmeyi hedeflemektedir.

Peki, bu durumda nasıl bir değerlendirme yapılmalıdır?
Eğitim öğretim faaliyeti sonunda hedeflenen bu alanlardaki öğrenci kazanımlarını değerlendirirken mevcut not sistemi ve karneye baktığımızda davranış değerlendirmesi nasıl ki ayrı bir şekilde karnenin sol tarafında nitel olarak değerlendiriliyor ve akademik ağırlıklı not ortalamasına etki etmiyorsa bu yetenek derslerinin de karnede ayrı bir bölümde nitel tabanlı değerlendirmeye tabi tutulması gerekir. Yine davranış notlarında olduğu gibi bu yetenek dersleri ile ilgili nitel değerlendirmeler de akademik ağırlıklı not ortalamasına dâhil edilmemelidir. Değerlendirme kıstası bu alandaki okullara referans olacak şekilde çok yetenekli -yetenekli - vasat şeklinde fikir veren ve akademik not ortalamasına etki etmeyen bir değerlendirme sistemi olmalıdır.

Öğrenci bu yetenek alanındaki okullara yerleşmek istiyorsa bu değerlendirme o okullara referans verecek şekilde olmalıdır. Yok, eğer fen ve sosyal bilimler gibi alanlara yerleşmek istiyorsa o zaman da bu alanlardaki not ortalaması yani nicel değerlendirme referans olmalıdır.

Vedat Demir