Okullarda Pano Hazırlamaya Farklı Bir Bakış Açısıyla Bakalım

Okullarda panolarımıza çoğunlukla sadece çocukların ürünlerini asarız. Çocukların da bütüne baktıklarında aynı konuda arkadaşlarının farklı fikirleri olduğunu görme şansları olur. Peki, panoları çocukların daha aktif hale gelebileceği şekilde düzenleyebilir miyiz? Panolara bakış açımızı değiştirebilir miyiz? Bence evet.

2014 yılında gönüllü öğretmen olarak dahil olduğum ‘’pedagojik dokümantasyon’’ (TÜBİTAK 1001, Proje No: 113K560) projesi sayesinde panolara bakış açım değişti, sizlerle bu süreci paylaşmak istiyorum. Pedagojik dokümantasyon, Reggio Emilia eğitim yaklaşımı kaynaklı ve dünyada son yıllarda yaygınlaşmaya başladı. Proje boyunca çok keyif aldım ve bir öğretmen olarak mesleki gelişimime de çok katkı sağladığını düşünüyorum. Ben özellikle projede pano hazırlama aşamasıyla ilgili deneyimimi sizlerle paylaşmak istiyorum.

Pedagojik dokümantasyon sürecinde öğretmen, öğrenme sürecini görünür kılmak amacıyla deliller toplar (fotoğraf, video, çocuk diyalogları, gözlem ve anektod kayıtları gibi), pano hazırlama aşamasında da toplanan bu veriler kullanılır ve çocuklar sürece dahil edilir. Sınıfta yapılan etkinlik veya etkinlikler esnasında çekilecek fotoğraflar ve ortaya çıkan çocuk diyalogları pano hazırlama aşamasında çok önemlidir. Etkinliklerden toplanan veriler tamamlandığında çocuklarla çember şeklinde oturulur ve panoya asmak amacıyla hazırlanan zemin, çekilen fotoğraflar, yazılan çocuk diyalogları tüm çocukların göreceği şekilde yere konularak pano hazırlama süreci başlatılır.

Çocuklara bu aşamada fotoğraflar karışık bir şekilde gösterilerek etkinlik süreci fotoğrafları birlikte sıralanır. Ardından zemine çocuklarla birlikte yapıştırılır. ‘’Etkinlikte ne yapmıştık?’’, ‘’Peki sonra ne yapmıştık?’’, ‘’Bu fotoğraf hangi aşamayı gösteriyor? Bu aşamada nasıl hissetmiştiniz?’’ gibi sorular sorularak fotoğraflar hakkında sohbet edilerek sıralama yapılır. Aslında süreci hatırlamaları, tekrar etmeleri sağlanmış olunur. Bu aşamada öğretmen de fotoğrafların altına o anı açıklayıcı kısa yazılar yapıştırır.

Daha sonra her çocuğun kendi çalışmasını anlatarak zemine yapıştırması istenir. Panoda fotoğraflar sıralanıp, etkinlikler de asıldıktan sonra süreç içerisinde geçen çocuk diyalogları ya da çocukların düşünceleri var ise onlar da yazılı halde eklenir. Son aşamada öğretmen de etkinliğin sınıf içerisindeki uygulanma süreci hakkında kısa bir değerlendirme yazar; ‘’Etkinlikte katılım nasıldı? Çocukların eğlendikleri aşamalar hangileri? Uygulama nasıl geçti?’’ konularına değinir. Daha sonra pano bitmiş olur.

Pedagojik dokümantasyonda panoya ‘’panel’’ adı verilmektedir. Panel deme sebebimiz, içeriğinin önceden tasarlanmış, planlanmış ve süreci yansıtan bir yapıya sahip olması. Hazırlanmış olan paneli asmak için çocuklarla okul içerisinde bir yer seçilir ve göz hizasında olacak şekilde asılır.

Peki, panellerin faydası nedir? Benim deneyimime ve gözlemime göre, içerisinde fotoğraflar olan, yorumlar ve açıklamalar olan paneller diğer hazırladığımız panolar gibi sadece sonucu değil süreci göstermiş oluyor, yani panele bakan bir öğretmen, bir çocuk ya da aile, etkinliğin yapıldığı öğrenme sürecini görmüş oluyor, panel sayesinde öğrenme süreci görünür kılınıyor.

Çocuklar panellerin önünden geçerken fotoğraflarını görünce tekrar o etkinlik anını hatırlayarak birbirleriyle sohbet etmeye başlıyorlar, bu da aslında panel aracılığıyla ve fotoğraflar aracılığıyla o anı tekrar etmelerini sağlıyor. Örneğin bir öğrencim arkadaşıyla panel üzerine (şekillerle ilgili bir etkinlikti) sohbet ederken arkadaşına, ‘’Ben resimdeki kareleri sayarken bir kareyi bulamamıştım, sen yardım etmiştin,’’ demişti.

Bu paneller öğretmenlere nasıl bir fayda sağlıyor? Öğrenme sürecini değerlendirmiş oluyorlar ve diğer sınıfların panellerine bakarak etkinlik süreçlerini ayrıntılı görüp birbirlerinden fikir alabiliyorlar. Peki, ailelere nasıl bir fayda sağlıyor? Ailelerin de sadece çocuklarının ürünlerini değil öğrenme sürecini ayrıntılı görmelerini sağlıyor. Konuların nasıl o yaş grubuna göre uyarlandığını, çocukların o ürünleri oluştururken hangi aşamaları deneyimlediğini ve öğretmenin konuyla ilgili değerlendirmesini görmüş oluyorlar. Benim en keyif aldığım yanı ise çocuklarla birlikte oluşturuyor olmak ve onların kendi kendilerine panelle ilgili sohbetlerine şahit olmak.

Sizler de yeni paneller oluşturmak isterseniz ‘’Pedagojik Dokümantasyon’’ (www.pedok.org), ‘’Pedagojik Dokümantasyon-Öğrenmenin Anlamlandırılması’’ sayfalarından farklı örnekler inceleyebilirsiniz.

Çocuklarla birlikte hazırlanan paneller neden çoğalmasın ki…

Gözde GÜNEŞ

Okul Öncesi Öğretmeni

Birinci fotoğraf: Yazarın panel örneği tez çalışmasından alınmıştır.

İkinci fotoğraf: Pinterest kaynaklıdır.