Okullarda İş Sağlığı ve Güvenliği Çalışmaları

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, sadece işyerleri için değil okullar için de yeni hükümler içeriyor. İşveren sıfatıyla okul müdürleri, çalışan ve hizmet veren sıfatıyla öğretmenler kanun ve yönetmeliklerindeki hususları uygulamakla zorunludur. İiş sağlığı ve güvenliği ISG uygulamalarının okullar açısından yeni bir iş yükü oluşturmakla birlikte sağlık-güvenlik boyutunu ön plana çıkartacağı anlaşılıyor.

İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanı MEM tarafından sağlanacak. Okullarda oluşturulacak OSGK "iş sağlığı ve güvenliği" konusundaki kontrol mekanizmasıdır. MEB tarafından hazırlanan ISG Okul Rehberini kullanarak okullar aşağıdaki işlemleri gerçekleştirecektir. Sorumluluk sadece okul yönetimine değil aynı zamanda bütün öğretmenlerdedir. Okul ortamındaki önlenebilir ve öngörülebilir bütün risklerin tespit edilip önlemlerin alınması için "iş sağlığı ve güvenliği (İSG)" amaçlı aşağıdaki işlemler yapılır.

1-OSGK: Okul ISG Kurulu oluşturulması,

2-ASGB: Alan Sağlık ve Güvenlik Kurulu oluşturulması,

3-Çalışan temsilcisi seçimi,

4-Okul İç Yönergesinin hazırlanması,

5-Risk Değerlendirme Ekibi oluşturulması,

6-Acil Durum Planlarının Yapılması (İlk yardım, tahliye, yangınla mücadele)

7-OSGK üyelerine İSG eğitimlerinin verilmesi,

8-Çalışanlara İSG eğitimleri verilmesi,

9-Risk Değerlendirmesi yapmak/yaptırmak, (Kontrol listelerini kullanarak)

10-KKD: Kişisel Koruyucu Donanım Hazırlanması

11-Yapılan değerlendirmeler sonucunda ihtiyaç olan düzeltici faaliyetlerin gerçekleştirilmesi,
12-Form ve belgeler ile raporlamanın yapılması,

13-Yapılanların gözden geçirilmesi ve sürecin devamlılığının sağlanması,

İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu (OSGK):  Okullarda sağlık ve güvenliğin yönetimi için "Okul Düzeyinde İş Sağlık ve Güvenlik Kurulu (OSGK) kurulur. Sağlık ve Güvenlik faaliyetlerinin yürütülmesinden okul/kurum müdürü sorumludur. Okul/Kurum bünyesinde oluşturulan kurulun oluşumu İSG Kurulları Hakkında Yönetmeliğin 6.maddesine göre yapılır. 50 ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde bu kurul zorunludur. Kurul, en az üç ayda bir, ilgili teknik eleman ve uzmanlarca raporların incelenmesini sağlar. Kurul sekretaryasını Müdür başyardımcısı veya müdür yardımcısı yapar.

Çalışan sayısı 49 ve altında bir ilkokul veya ortaokul ise; okullardan alınan temsilcilerle kurul başkanı İl MEM Müdür yardımcısı, sekretaryası İl MEM Müdür yardımcısı veya şube müdürüdür.

Kurul aşağıda belirtilen kişilerden oluşur:

a) İşveren veya işveren vekili,  (Okul müdürü)

b) İş güvenliği uzmanı, (az tehlikeli yerler ve KAMU´da Temmuz 2016'ya ertelendi, MEM belirler)

c) İşyeri hekimi, (az tehlikeli yerler ve KAMU´da Temmuz 2016'ya ertelendi, MEM belirler)

ç) İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi,  (Md.Yard.)

d) Bulunması halinde sivil savunma uzmanı, (Md.belirler)

e) Bulunması halinde formen, ustabaşı veya usta, (Çalışanlardan Md.belirler)

f) Çalışan temsilcisi, işyerinde birden çok çalışan temsilcisi olması halinde baş temsilci. (Seçimle ya da Md.belirler)

Okul müdürü (a) bendini temsil eder, (b-c-ç-d) maddelerindeki üyeler işveren/veya vekilince, (e) öğretmenler kurulunda yapılan oylamayla ya da (a) bendinin atamasıyla belirlenir. Ayrıca (e-f) maddelerinin birer yedekleri seçilir.

Kurul üyelerine işveren tarafından yönetmeliğin 7.maddesine göre aşağıdaki eğitimlerin verilmesi sağlanır:

a) Kurulun görev ve yetkileri,

b) İş sağlığı ve güvenliği konularında ulusal mevzuat ve standartlar,

c) Sıkça rastlanan iş kazaları ve tehlikeli vakaların nedenleri,

ç) İş hijyeninin temel ilkeleri,

d) İletişim teknikleri,

e) Acil durum önlemleri,

f) Meslek hastalıkları,

g) İşyerlerine ait özel riskler,

ğ) Risk değerlendirmesi

 Kurul, İşyerinin niteliğine uygun bir iş sağlığı ve güvenliği iç yönerge taslağı hazırlar, işveren onayına sunar, yönerge uygulamasını izler, izleme sonuçlarını raporlar, alınması gereken tedbirleri belirler kurul gündemine alır. İşverene gerekli bildirimlerde bulunur. Kurul, ayda en az 1 kere toplanır, karar alarak tehlikeli sınıfı yerlerde 2 ayda bir olabilir.

Risk Değerlendirme Ekibi: İSG Risk Değerlendirme Yönetmeliği 6.maddesine göre Risk Değerlendirme Ekibi aşağıdaki kişilerden oluşur:

a) İşveren veya işveren vekili. (Okul Md.)

b) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri. (MEM belirler)

c) İşyerindeki çalışan temsilcileri. (Seçilen ya da Md.belirlediği)

ç) İşyerindeki destek elemanları. (İlkyardım, yangın, tahliye konulardında bilgili öğrt.ya da memur. 50 kişiye 1 kişi olacak şekilde destek elemanı, tehlikeli gruptaki işyerleri/okullarda 10 kişiye 1 ilk yardımcı)

d) İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar, mevcut veya muhtemel tehlike kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar. (Alan Şefleri)

 Alan Sağlık ve Güvenlik Kurulu ASGK

Alan sayısı üçten fazla ise her alan kendi bünyesinde sağlık ve güvenlik kurulu oluşturacaktır. Alan sayısı belirtilen sayıdan az ise ASGK'nın görevlerini OSGK üstlenir. ASGK üyeleri; alan, dal şefleri, seçilecek öğretmen ve öğrencilerden oluşacaktır. ASGK üye sayısı üçten az olamaz.

Bu kurulun görevleri:

-Sağlık ve güvenlikle ilgili incelemeleri yapmak,

-Alana ait atölye ve laboratuvarlarda sağlık ve güvenlik önlemlerini almak,

-Görülen eksiklikleri Okul Sağlık ve Güvenlik Kuruluna bildirmek,

-Bireysel güvenlik konularında öğrenci ve öğretmenlere yardımcı olmak ve tavsiyelerde bulunmak,

-Sağlık ve güvenlik davranışının benimsenmesini teşvik etmek,

-Sağlık ve güvenlik faaliyetlerini yürütmektir. (Risk değerlendirmesi, Eylem Planı, Acil Eylem Planı, tedbir alınması, eğitim ve bilgilendirme, raporlama, iş sağlığı ve güvenliği organizasyonları)

Çalışan temsilcisi: İş sağlığı ve   veya seçimle belirlenemediği durumda atama yoluyla aşağıda belirtilen sayılarda iş sağlığı ve güvenliği çalışan temsilcisi görevlendirilir.

-İki ile elli arasında çalışanı bulunan işyerlerinde bir

-Ellibir ile yüz arasında çalışanı bulunan işyerlerinde iki

-Yüzbir ile beşyüz arasında çalışanı bulunan işyerlerinde üç

-Beşyüzbir ile bin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde dört

-Binbir ile ikibin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde beş

-İkibinbir ve üzeri çalışanı bulunan işyerlerinde altı

İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi: İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip mühendis, mimar veya teknik elemana iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimliği belgesine sahip hekime ise işyeri hekimi denir.

Mühendis, mimar, teknik öğretmenler ile üniversitelerin fen veya fen-edebiyat fakültelerinin fizik, kimya bölümleri mezunları ile üniversitelerin meslek yüksekokullarının iş sağlığı ve güvenliği programı mezunları iş güvenliği uzmanı olabilir. Türkiye'deki tıp fakültelerinden ya da yurt dışındaki tıp fakültelerinden mezun olup denkliğini almış ve diploması Sağlık Bakanlığınca onaylanmış hekimler işyeri hekimi olabilir.

MEM bünyesindeki öğretmen/personelden İG uzmanı veya İşyeri Hekimi görevlendirmesi yapılır.

 Meslek lisesi ve meslek yüksekokulu diplomaları ve mesleki eğitim belgesi: Tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalışan veya çalışacak olan kişi mezun olduğu bölüm dışında bir işte istihdam edilecekse istihdam edildiği alanla ilgili mesleki eğitim alması gerekmektedir. Çalışan kişi mezun olduğu bölümle ilgili bir işte istihdam ediliyorsa ayrıca bir mesleki eğitim belgesine ihtiyaç bulunmamaktadır.

 Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri: İşverenler, çalışanlarının iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını sağlar. Bu eğitim özellikle; işe başlamadan önce, çalışma yeri veya iş değişikliğinde, iş ekipmanının değişmesi hâlinde veya yeni teknoloji uygulanması hâlinde verilir. Eğitimler, değişen ve ortaya çıkan yeni risklere uygun olarak yenilenir, gerektiğinde ve düzenli aralıklarla tekrarlanır.

 Tehlikeli sınıfındaki işyerlerinde tüm çalışanlara 2 yılda bir 12 saatlik MEB veya Çalışma Bakanlığı hizmet içi kursları düzenlenir.

İşyeri ortam ölçümleri: Ülkemizde işyerlerinde çalışma ortamı ve çalışanlara yönelik ölçüm ve analiz yapmaya yetkili tek resmi kurum İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü Müdürlüğü (İSGÜM)'dür.

Tehlike sınıfları: İSG İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliğine göre de tehlike sınıfları "az tehlikeli, tehlikeli, çok tehlikeli" olarak 3 sınıfta belirtilmiştir. Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (A) sınıfı, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (B) sınıfı, az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise en az (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olan İş Güvenliği Uzmanları görev yapabilir.

Mesleki eğitim veren liselerle (engellilere yönelik eğitim hariç) Çıraklık Eğitimi verenler "Tehlikeli" sınıfında bulunmaktadır. Bunlar dışındaki bütün eğitim kurumları "Az tehlikeli"

Risk değerlendirmesi: İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür. Örneğin, Tehlikeli sınıfında en çok 4 yılda bir risk değerlendirmesi tekrarlanır.

Sağlık gözetimi: İşverenler, çalışanların; işe girişlerinde, iş değişikliğinde, iş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde ve işin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenen düzenli aralıklarla çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır. Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışacaklar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamaz.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında alınması gereken sağlık raporları, işyeri sağlık ve güvenlik biriminde veya hizmet alınan ortak sağlık ve güvenlik biriminde görevli olan işyeri hekiminden alınır. Ancak; 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu gereğince işyeri hekimi istihdamı zorunluluğu henüz başlamamış olan işyerleri, Kanunun ilgili maddeleri yürürlüğe girene kadar, söz konusu bu raporları Kanun öncesinde olduğu gibi kamu sağlık hizmeti sunucularından alabilirler.

 İş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi: İşverenler, bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutar, gerekli incelemeleri yaparak bunlar ile ilgili raporları düzenlerler. İşverenler; iş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde; sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek hastalıklarını ise öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir.  

 Çalışanların bilgilendirilmesi: İşyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve sürdürülebilmesi amacıyla işveren, çalışanları ve çalışan temsilcilerini işyerinin özelliklerini de dikkate alarak aşağıdaki konularda bilgilendirir:

-İşyerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri, koruyucu ve önleyici tedbirler.

-Kendileri ile ilgili yasal hak ve sorumluluklar.

-İlk yardım, olağan dışı durumlar, afetler ve yangınla mücadele ve tahliye işleri konusunda görevlendirilen kişiler.

Periyodik Kontroller: Yönetmelik 13.maddesine göre yönetmelik kapsamında periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişiler, bilgilerini Bakanlığa elektronik ortamda kayıt yaptırır. Okulları ziyaret eden MEB yetkilisi veya Bakanlık yetkilisi olarak Periyodik kontrol yapacak kişi ve kuruluşlara akreditasyon, yetkilendirme ve eğitim zorunluluğu getirmeye Bakanlık yetkilidir. 

 Kontrol Listeleri: Kontrol listeleri sağlık ve güvenliği artırmaya ihtiyaç duyan her kademedeki eğitim kurumları ile mesleki ve teknik eğitim kurumları/okulları yöneticileri, öğretmenleri ve teknik/idari diğer personel için yardımcı dokümandır. Bu listeler, risk değerlendirmesi sırasında kullanılır.

 Soruların EVET olarak yanıtlanması durumunda var olan tedbirlerin yeterli olduğu anlaşılmalıdır. HAYIR olarak cevaplanan sorular tedbir alınması gereken konuları ifade edecektir. Kontrol listesinde hayır olarak işaretlenen soruların alınacak tedbirler okul idaresi tarafından öncelik ve olasılık derecesine göre derhal alınmalıdır.

KONTROL LİSTELERİ TABLOSU

KL - 01 OKUL ORTAK KULLANIM ALANLARI (Tüm Okullar)

KL - 02 ACİL PLAN (Tüm Okullar)

KL – 03 OKUL BAHCELERİ (Tüm Okullar)

KL - 04 KANTİN VE KAFETERYA (Tüm Okullar)

KL - 05 GENEL TEMİZLİK (Tüm Okullar)

KL - 06 SINIFLAR (Tüm Okullar)

KL - 07 KORİDORLAR (Tüm Okullar)

KL - 08 TOPLANTI SALONU (Tüm Okullar)

KL - 09 MÜZİK ODASI (Tüm Okullar)

KL - 10 SANAT ODASI (Tüm Okullar)

KL - 11 ISLAK HACİMLER(WC VE DUŞLAR) (Tüm Okullar)

KL - 12 SPOR SALONLARI (Tüm Okullar)

KL - 13 YÜZME HAVUZU (Tüm Okullar)

KL - 14 KAZAN DAİRELERİ (Tüm Okullar)

KL - 15 OKUL DIŞI AKTİVİTELER (Tüm Okullar)

KL - 16 OKUL ARAÇLARI VE SERVİSLER (Tüm Okullar)

KL - 17 LABORATUAR (Tüm Okullar)

KL - 18 ERGONOMİ-BEDENSEL İŞLER (Tüm Okullar)

KL - 19 ERGONOMİ-BÜRO İŞLERİ (Tüm Okullar)

KL - 20 AYDINLATMA (Tüm Okullar)

KL - 21 TEHLİKELİ YÜZEYLERE SAHİP NESNE VE AKSAMLAR (Tüm Okullar)

KL - 22 KONTROLSÜZ HAREKETE GEÇEBİLECEK NESNELER (Tüm Okullar

KL - 23 SOĞUK/SICAK MADDE VEYA ARAÇLARLA TEMAS (Tüm Okullar)

KL - 24 İÇ İKLİM KOŞULLARI (Tüm Okullar)

KL - 25 YÜKSEKTE ÇALIŞMA (Tüm Okullar)

KL - 26 ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR (Tüm Okullar)

KL - 27 EKRANLI ARAÇLAR VE BİLGİSAYARLAR (Tüm Okullar)

KL - 28 BASINÇLI KAPLAR VE TESİSATLAR (Tüm Okullar)

KL - 29 BASINÇLI GAZ TÜPLERİ (Tüm Okullar)

KL - 30 YANGIN VE PATLAMA (Tüm Okullar)

KL - 31 GÜRÜLTÜ VE TİTREŞİM (Tüm Okullar)

KL – 32 KİMYASAL GÜVENLİK (Tüm Okullar)

KL - 33 KİMYASAL ATIKLAR (Tüm Okullar)

KL - 34 EL ALETLERİ VE EKİPMANLARI (Tüm Okullar)

KL - 35 ATÖLYELER (Mesleki ve Teknik Eğitim Okulları)

KL - 36 TAŞLAMA TAŞI (Mesleki ve Teknik Eğitim Okulları)

KL - 37 KAYNAK-KESİM- KAPLAMA (Mesleki ve Teknik Eğitim Okulları)

KL - 38 VİNÇLER VE KALDIRMA MAKİNALARI (Mesleki ve Teknik Eğitim Okulları)

KL - 39 İŞ İSTASYONU VEYA TEZGAHI (Mesleki ve Teknik Eğitim Okulları)

KL - 40 MAKİNALARIN HAREKETLİ PARÇALARI (Mesleki ve Teknik Eğitim Okulları)

 Kişisel Koruyucu Donanım KKD: Bilgilendirme, üretici firmanın hazırladığı Türkçe kullanma kılavuzuna dayanır. Uygun şekilde kullanımı konusunda yapılacak bilgilendirme, uygulamalı eğitim şeklinde olmalıdır. Ayrıca çalışanlar için ulaşımı kolay yerlerde bulundurulmak üzere kullanım kılavuzuna dayanarak talimatlar hazırlanabilir.

Elektrik, iyonize radyasyon, aşırı sıcak, aşırı soğuk, toz, çeşitli kimyasallar ya da yüksekten düşme gibi ölümcül veya kalıcı sakatlıklara yol açacak tehlikelere karşı kullanılacak kişisel koruyucu donanımların ek koruyucu özelliklerinin bulunması gerekmektedir.  İşletme tarafından KKD ile ilgili olarak çalışanların bilgilendirilmesi şunları içermelidir:

- Uygun şekilde kullanım,

- Temizlik ve bakım,

- Kurallara uygun depolama,

- Koruma sağlanan riskler ve düzeyleri,

- Hasarları tespit etme

 İSG Uyarı işaret ve levhaları Konulması: Standartlara uygun şekilde sağlanan işaret ve levhalar okulların ve cihazların uygun yerlerine asılır. Başlıca levha türleri: Yasaklayıcı, Uyarıcı, Emredici, Genel emredici, Acil çıkış yönlendirme ve ilkyardım işaretleri, yangınla mücadele işaretleri.

İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü'nün elektronik sayfasından (www.isggm.gov.tr) iş sağlığı ve güvenliği konusunda çeşitli bilgi ve belgelere ulaşılması mümkündür.

Periyodik Denetimlerde Bakılacak Hususlar:

1.OSGK Aylık toplantılarını yapmış mı?

2. OSGK Yıllık toplantılarını yapmış mı?

3. Mevcut eğitim öğretim yılı kaza kayıt sistemi incelenmiş mi?

4. Bir sonraki öğretim yılı öğrencilerin kullanacakları KKD ler belirlenmiş mi?

5. Okulun fiziksel yapısı iş güvenliği açısından gözden geçirilmiş mi?

6. Okula yeni gelen öğretmenlerine İş Sağlığı ve Güvenliği eğitimi verilmiş mi?

7. Her eğitim öğretim yılı sonunda öğretmenler istatistiksel analiz yaparak OSGK ya verdi mi?

8. OSGK sağlık ve güvenlik ile ilgili eğitim ve seminer düzenledi mi?

9. Okul satın alma komisyonlarında OSGK üyesi görevli mi?

10. Sağlık ve güvenlik ile ilgili Resim ve afişlerden istifade edildi mi?

11. Acil çıkışlar belirlendi mi?

12. İlk yardım personelinin ismi panolara asıldı mı?

13. Öğrencilere ve öğretmenlere ait kan grubu listesi var mı?

14. İş kıyafetleri ve baretlerde kan grupları yazılmış mı?

15. E-okul da kan grupları sınıf öğretmenleri tarafından işlenmiş mi?

16. Okul saatleri dışında okulun kullanımının nasıl olacağı belirlenmiş mi?

17. Bina içi ve dışı elektrik, su ve gaz işleri takip ediliyor mu?

18. Okulda kullanılan alet ve teçhizat TSE Standardına uygun mu?

19. OSGK gerekli testleri yaptırmış mı?

20. Büro çalışmaları meslek hastalığı açısından bilgilendirilmiş mi?

21. Merdivenler kontrol ediliyor mu?

22. Okul içinde bulunan yükleniciler OSGK ile koordineli çalışıyor mu?

  

Okul İdarecilerin Dikkat Edeceği Hususlar:

1-Çalışan temsilcisi seçimi,

2-Risk değerlendirme ekibi kurulması,

3-Acil durum ekibi oluşturulması,

4-İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu oluşturulması,

5-İş Sağlığı ve Güvenliği onaylı defterin tutulması,

6-Organizasyon yapısının oluşturulması,

7-Görev yetki ve sorumlulukların belirlenmesi,

8-Çalışan personelin genel sağlık muayenesinden geçirilmesi,

9-Makine talimatlarının hazırlanması,

10-Makine operasyon noktaları ve koruyucularının gözden geçirilmesi,

11-Makine yerleşimlerinin gözden geçirilmesi,

12-Kişisel Koruyucu Donanımların belirlenmesi,

13-İş Sağlığı ve Güvenliği uyum levhalarının belirlenmesi,

14-İş Sağlığı ve Güvenliği afişleri belirlenmesi,

15-İş Sağlığı ve Güvenliği talimatlarının oluşturulması,

16-Etiketleme ve işaretleme yapılması,

17-Acil toplanma yerleri ve yönlendirme işaretlerinin belirlenmesi,

18-Disiplin Kurulu oluşturulması,

19-Yangın sistemlerinin kontrol edilmesi,

20-Operatör belgelerinin kontrol edilmesi,

21-Alarm ve tahliye tatbikatlarının yapılması,

22-Kullanılan tehlikeli kimyasalların analizi MSDS (Kimyasal Madde Güvenlik Veri Karnesi)

23-Dış alan ve çevre düzenlemelerinin incelenmesi,

24-Tehlikeli ve tehlikesiz atık alanlarının oluşturulması,

25-Basınçlı tüp alanlarının belirlenmesi,

26-Trafik işaret ve yön levhalarının asılması,

27-Duyuru ve iletişim panolarının aktif kullanılması.