Okula uyum sürecinde öğretmenler ne yapabilirler?

OKULA UYUM SÜRECİ

Klinik Psikolog Amber Dalmaz Urfalı

Tatil, çoğu kişiye kısa da gelse bitiyor ve okullar açılıyor. Bu sene de milyonlarca çocuk okula başlayacak. Yeni öğrencilerin yanı sıra, uzun süren tatil dönemi sonrasında okula yeniden uyum sağlamaya çalışacak bir o kadar sayıda öğrenci var. İlköğretime başlayacak çocuklar, sürece biraz daha erken giriyor. Bu durum, onların ayrılık kaygıları konusunda bir parça daha destek oluyor aslında.

Okul kaygısı nedir?

Okula gitme ile ilgili kaygıdan söz etmeden önce, kaygıyı çok kısaca tanımlayabiliriz. Kaygı dediğimiz şey, çocuğun başına gelen durumla baş edip edemeyeceğine dair hissettiği duygudur. Daha önce hiç okula gitmemiş bir çocuk için bu endişe, daha çok bakım veren kişi ya da kişilerden ayrılmaya yöneliktir. Kendisi okulda olduğu süre içerisinde evde neler olacağına ilişkin sahip olduğu merakla ilişkilidir. Örneğin tam o sıralarda annesi evde ne yapıyor, hatta kardeşi varsa onunla eğlenceli vakit mi geçiriliyor ve okul nedeniyle kendisi bu keyiften mahrum mu kalıyor…

Bu tip durumların gelişip gelişmeyeceği, çocuğun okula başlaması öncesindeki dönemde bireyselleşme ve ayrışma ihtiyacının uygun şekilde desteklenip desteklenmediğiyle ilişkilidir. Çocuğun kendi yaşına uygun sorumlulukları yerine getirebiliyor olması, duygularını sağlıklı biçimde yaşama konusunda bilgi sahibi olması, haliyle okula başlama sürecine de katkıda bulunacaktır.

Okula uyum sürecinde öğretmenler ne yapabilirler?

Öğretmenlerin sağlayabileceği en büyük destek, oryantasyon sürecine katkıda bulunmak. Pek çok öğretmen, çocukların uyum süreci konusunda deneyimli; bu yüzden de, çocuğun ebeveyninden aşamalı olarak ayrılması konusunda esneklik sağlayabiliyor. Çoğu öğretmen okulun ilk günlerinde sınıfın dışında bekleyen çocuğun anne/baba ya da bakım verenlerini, görmesine engel olmuyor. Bunun dışında, her çocuğun sürece uyum sağlama zamanının farklı olacağını bilerek, belirli sınırlar içerisinde bir miktar alışma süresi belirlemek önemli bir nokta. Çocuğun yaşadığı sorunun iki haftadan uzun sürmesi durumda, aile ile bu durumun paylaşılması ve gereken desteğe başvurulması yardımcı olacaktır.

Okula uyum sürecinde anne ve babalar ne yapabilirler?

Anne ve babalar açısından da, öncelikle kendilerinin de bir uyum süreci içerisinde olacaklarını bilmekte fayda var. Bazı bakım verenler, çocuklarıyla daha iç içe geçmiş bir ilişki kurabiliyorlar. Böyle bir sistem içerisinde büyüyen çocuğun, ev dışındaki durumlara, mekanlara, kişilere uyum sağlaması biraz daha zor olabiliyor. Benzer şekilde bu sistemde, söz konusu bakım verenin de çocuğundan o okulda olduğu süre içerisinde uzak kalması onun açısından da zor olabiliyor. Buradaki kaygıyı sağlıklı yönetmek, ihtiyaç halinde bir uzmandan destek almak yine çocuğu büyük bir yükten kurtaracaktır.

Okula başlamak ya da tatil sonrası okula devam edecek olmak her koşulda bir yenilik. Her yenilik gibi okula başlama süreci de heves ve heyecanı ilgilidir barındırır. Bu heyecanı çocuğa eşlik ederek yaşamanın keyifli yollarından birisi, çocuğun okulla ilgili hazırlıklarını birlikte yapmak. Örneğin birlikte yapılan bir kırtasiye alışverişi, yeni başlanacak bir okul varsa birlikte gezmek, öğretmenle tanışmak gibi aktiviteler çocuğun sürece uyumunu kolaylaştıracaktır.

Son olarak, yeni eğitim döneminin heyecanını yaşarken, çocuğunuzun var olan diğer ihtiyaçlarını da (örn. oyun, eğlence, sosyal yaşam) göz önünde tutmakta yarar var. Tüm ihtiyaçların mümkün olabildiğince uygun bir şekilde sıralanması, çocukların heves ve heyecanı kaygıya çevirmelerinin önüne geçecektir.

Tüm çocuklara ve ailelere keyifli ve rahat bir dönem geçirmeleri dileğiyle…