Okul Yöneticisi Yetiştirme Modeline Örnek

OKUL YÖNETİCİSİ YETİŞTİRME MODEL ÖNERİSİ
Modelin adı: Yetkinlik Modeli

Gerekçe: Yetkinlik modelinin gerekçeleri aşağıdaki şekildedir:

1. Okul yöneticilerini seçme, eğitme ve atama süreçlerinde liyakati sağlamak.

2. Okul yöneticilerinin muhatabı olan kitlenin kabul alanını genişletmek.

3. Okul yöneticilerinin seçiminde süreç değerlendirme aşamalarını etkili kullanmak.

4. Öğretmenlik mesleğinde farklı değer önerisi yaratmaya öğretmenleri teşvik etmek.

5.Öğretmenlik mesleğinde başarılı olan, yetki ve sorumluluğu artırıldığında daha verimli hizmetler yapabileceğine inanılan kişilere fırsat yaratmak.

6. Öğretmenlik mesleğinde daha üretken olanları bulup, eğitmek ve yönetim kadrolarında değerlendirmek.

7. Okul yönetici adaylarını kuram-uygulama ilişkisi kurarak eğitmek.

8. Okul yönetici adaylarını usta öğreticilerini nezaretinde yetişmesini sağlamak.

9. Okul yöneticilerinin atanma sürecinde yeterliği ön plana çıkarmak.

10. Okul yöneticilerinin atanmasında nesnel ölçütleri kullanmak.

Okul Yönetici Adaylarının Seçimi

Okul yöneticisi olacak adayların seçiminde aşağıda belirtilen ölçütlere uyan öğretmenler, her eğitim-öğretim yılının sonunda, il milli eğitim müdürlüğü tarafından bir liste şeklinde hazırlanır.  Bu listede yer almayan öğretmenler, Milli Eğitim Müdürlüğüne bizzat başvurabilir.

Ölçütler

1. Öğretmen olarak görev yaptığı okulda özgün bir uygulama yapmak ve başarılı olmak.

2. Öğretmen olarak görev yaptığı okulda başarılı çalışma yapmış olmak.

3. Görev yaptığı okulda ya da milli eğitim birimlerinde, ulusal ya da uluslararası düzeyde proje hazırlamak, proje almak, projeyi yürütmek, sonlandırmak, raporlamak ve projeden üretilen bilgiyi uygulanır hale dönüştürmek.

4. Okulda ek kaynaklar yaratarak, okulun ya da öğrencilerin sorunlarını çözmek.

5. Eğitimle ilgili konularda araştırmalar yapmak, yaptığı araştırma sonuçlarını eğitimle ilgili sorunların çözümünde kullanmak.

6. Eğitimle ilgili mesleki eserler yazmak ve yayımlamak.

7. Eğitimle ilgili konularda yurtiçi ve yurtdışı eğitim faaliyetlerine katılmak, bilgi ve deneyimlerini okulun amaçları doğrultusunda kullanılmasını sağlamak.

8. Sosyal sorumluluk projesi kapsamında bir toplumsal sorunu tanımlamak, projelendirmek, kaynak yaratıp çözmek.

9. Topluma hizmet uygulamalarında etkin rol almış olmak.

10. Yerel ve bölgesel kalkınmaya katkıda bulunmak.

11. Yerel ve bölgesel yaşam alanının tanıtımına katkıda bulunarak turizm gelirlerinin artırılmasında öncülük yapmak.

12. Alanı ile ilgili patent sahibi olmak.

13. Bilim, sanat ve kültür alanında bilgi üretmek ve paylaşmak.

14. Lisanüstü eğitim yapmak.

Seçimi

Adaylar, “Okul Yöneticisi Aday Belirleme”  formunu doldurarak il milli eğitim müdürlüklerinde kurulacak bir komisyona başvurur. Ayrıca okul müdürü, ilçe milli eğitim ve il milli eğiti müdürleri de bu formu doldurarak adayı önerebilir.  Adaylar, belirlenecek başvuru dosyasını internet ortamından “Okul Yöneticisi Ön Başvuru” sayfasına yükler.  Komisyon adayların başvuru dosyalarını online ortamda inceler ve uygun olanların hakem tarafından değerlendirilmesi için onay verir.

Komisyon Üyeleri

1. İl Milli Eğitim Müdürü ya da önereceği yardımcısı

2. İlçe milli eğitim müdürü ya da önereceği yardımcısı

3. Maarif müfettişi

4. Okul Yöneticisi

5. Usta Öğretici

Komisyonun onay verdiği dosyalar birbirinden bağımsız 3 hakem tarafından online ortamda incelenir ve puanlanır.

Hakemler

1. Üniversitelerin Eğitim Yönetimi alanında çalışan en az doçent doktor statüsünde görev yapan öğretim üyesi,

2. İl Milli Eğitim Müdürü ya da görevlendireceği yardımcısı,

3. Bakanlık Müfettişi,

Hakemler arasında tutarsızlık söz konusun olduğunda baş değerlendiriciye dosya gönderilir. Baş değerlendiricinin puanı geçerli kabul edilir.  79 ve aşağı puan adaylara neden seçilemedikleri ile ilgili gerekçeli rapor gönderilir.

Baş değerlendirici

1. Genel Müdür,

2. Eğitim Yönetimi alanında görev yapan Profesör Doktor statüsünde görev yapan öğretim üyesi

Eğitimi

1. Seçenek

Okul yöneticisi adaylarının eğitimi için MEB-Üniversite iş birliği protokolü yapılır. Seçilen adaylar protokol yapılan üniversitede;

30 hafta eğitim alır. 15 hafta 1. Dönem diğer 15 hafta ise 2. Dönemdir. Dersler:

1. Dönem

1. Bilimsel Araştırma Yöntemleri ve Yayın Etiği

2. Eğitim Yönetimi ve Meslek Etiği

3. Eğitim Liderliği

4. Eğitim Planlaması ve Ekonomisi

5. Eğitim Yönetiminde Kuram ve Uygulama

2. Dönem

1. Eğitim ve Yönetim Hukuku

2. Denetim ve Mesleki Rehberlik

3. Eğitim-öğretim süreçlerinin Yönetimi

4. Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi

5. Yönetim Psikolojisi

Her hafta 4 gün teorik 1 gün uygulamalı eğitim yapılır.

Uygulamalı Eğitim

Uygulamalı eğitim, 20 yıl başarılı okul yöneticiliği yapmış, lisansüstü eğitim ya da doktora eğitimi olanlar tercih edilir.  Uygulamalı eğitim yapacak kişilere “Usta Öğretici” adı verilir.

Uygulamalı eğitimin içeriği

1. Takım oluşturma (Takım oyunları)

2. Yaratıcı düşünme ve problem çözme

3. Yarışma ve rekabet oyunları

4. Sözlü ve yazılı iletişim

5. örnek olay analizi

6. Resmi yazışma ve dosyalama

7. Beden dili

8. Kültürel faaliyetler

“Usta Öğreticiler”, uygulamalı eğitimlerde okul yöneticisi adaylarına uygulamalı bilgi aktardıkları gibi, onlarla ilgili dosya oluştururlar. Örneğin; Takım oyunlarında liderlik yapıp yapmadıkları; iyi bir dinleyici olup olmadıkları, öfke ve stres yönetimindeki başarıları, karar süreçlerindeki tutum ve davranışları, sorun çözme yaklaşımları vb…

Belge

Üniversite eğitiminin sonunda “Okul Yöneticiliği Sertifikası” verilir. Bu sertifikaya ek olarak üniversitede adayın derslerine giren öğretim üyelerinin dolduracakları “Aday İzleme ve Değerlendirme” belgesi eklenir. Derslerden aldıkları puanlar transkripte yer alır. Adayın eğitim sonunda, adaya;

1. Okul Yönetici Sertifikası / Tezsiz Yükseklisans Diploması

2. Transkript

3. Usta Öğretici Değerlendirme Formu

4. Öğretim Üyesi Aday İzleme ve Değerlendirme Formu”

Hazırlanır. Adaya sadece Transkrip ve Okul Yönetici Sertifikası verilir. Belgelerin tümü online ortama tanımlanır.

2. Seçenek

Okul yöneticisi adaylarının eğitimi için MEB-Üniversite iş birliği protokolü yapılır. Seçilen adaylar protokol yapılan üniversitede, tezsiz yükseklisans yaptırılır. Tezsiz yükseklisans yapan okul yöneticisi, adaylarla Usta Öğreticiler  30 gün uygulamalı eğitim yapar.

Atama

Adayın atamasında aşağıdaki ağırlıklar kullanılır.

1. Adayın ön seçim puanının % 20’si

2. Adayın transkript belgesinin %20’si

3. Öğretim Üyeleri Aday Değerlendirme Formu puan ortalamalarının %30’u

4. Usta Öğreticiler Aday Değerlendirme formu ortalamalarının  %30’u

Bu ağırlıklara göre online ortamda başarı puanı hesaplanır ve başarı puanı 80 ve üzeri olanlar, puan üstünlüğüne göre A-B-C grubu münhal bulunan okullara 5 yıllığına atanır.

Daha önce tezli, tezsiz yükseklisans ya da doktora yapmış olan adaylar, eğitim sürecine katılmazlar. Sadece Usta Öğretici eğitimlerine katılırlar. Değerlendirme sürecinde aşağıdaki ölçütler dikkate alınır.

1. Adayın ön seçim puanının % 30’u

2. Adayın transkript belgesinin %30’u

3. Usta Öğreticiler Aday Değerlendirme formu ortalamalarının  %40’ı

Yeniden Atama

5 yılın bitiminde tekrar okul yöneticisi olarak atanmak isteyen okul yönetici Ön değerlendirme Formu ile tekrar başvurur. Ön değerlendirme ölçütlerine göre 5 yıl içerisinde yaptığı çalışmalara göre 80 ve üzeri puan alanlar, rotasyona tabi tutulmak koşulu ile ikinci 5 yıllık süre için tekrar ataması yapılır. 79 ve altı puan alanların ataması tekrar yapılmaz.

Sonuç olarak okul yöneticisi seçme ve atamada “Yetkinlik Modeli” yetkinliğe dayalı bir seçme ve eğitme modeli sunmaktadır. Daha önce geliştirdiğim sınav merkezli modellere göre daha çok süreç merkezli bir yapıyı içermektedir. Okul yöneticisi olmak isteyen öğretmenlerin ürettikleri ürünler ve değerler üzerine odaklaştığı için, adayları sürekli üretim merkezli eylemde bulunmaya yönlendirmektedir. Geçiş döneminde sınav merkezli model, daha sonra da yetkinlik merkezli modelin seçilmesinin daha isabetli olacağı kanaatindeyim. Model kendi iç dinamikleri ile sınırlıdır. Mevcut bilgi birikimi ve teknolojinin de yardımıyla uygulanma olasılığı oldukça yüksektir.

Prof. Dr. Necati CEMALOĞLU

www.kamudanhaber.net