MERKEZİ SİSTEM SINAVLARINDA BAŞARILI OLMAK İÇİN O GÜN VE SINAV SIRASINDA NELER YAPILMALI?

(Bu yazı YKS temel alınarak yazıldı. Ancak içeriği, merkezi sistem sınavlarına giren tüm adaylara uygundur.) Yazıyı dikkatle okursanız, işinize yarayacak önemli bilgilere ulaşabilirsiniz.

SINAVDAN ÖNCE

Sınava çalışmak kadar uygun koşullarda girmek de önemlidir.
Sınava beyninizi, en iyi bir şekilde dinlendirmiş, zinde bir durumda iken girmelisiniz. Bunun için:
SON BİR İKİ GÜN TÜM ÇALIŞMALARINIZI BIRAKIN.
Zihninizi yoran ve onun uyuşmasına neden olabilecek televizyon, bilgisayar, telefon gibi nesnelerden uzak durun. Bunların yerine radyo dinleyebilirsiniz, gezinti yapabilirsiniz. Sınav konusunu tamamen kapatın. Konuyu açmak isteyenlere izin vermeyin.
O GECE İYİ BİR ŞEKİLDE UYUMALISINIZ.
Olabildiğince ışıksız, gürültüsüz bir ortamda kendinizi uyumaya zorlayın. Gözlerinizi yumun, sakince durun.
Bir önceki gece fazla uyumak, gündüz uyumak ve alışılmış saatten çok önce ve geç yatmak; gece uykunuzun kaçmasına neden olabilir.
O gece insanlar çalışmayı bitirmiş olmanın verdiği huzur ve sakinlikle çoğunlukla rahat uyuyabiliyorlar. Ancak uykunuz kaçtıysa, geldiği zamanda (ör. Sabahleyin), şekerleme yapmayı deneyin. Bu kısa tatlı uyku bile performansınıza önemli katkılar sağlayacaktır.
KAHVALTI:
Sınav yerine varmadan önce iyi bir kahvaltı yapın. Aşırıya kaçmadan suyunuzu için. Sınavda tuvalete sıkışmamak için; Kahvaltıda, enerjisi yüksek, posası az besinler tercih edilmeli.
İyi bir kahvaltı yapılmazsa; aday, sınavda dikkatini toplamada zorlanabilir ve uyku haliyle karşılaşabilir.
BİR GÜN ÖNCEDEN SINAV YERİNİ GÖRÜN. ERTESİ GÜN SINAV YERİNE VARMADAN ÖNCE TUVALETE GİDİN.
SINAVDAN BİR SAAT ÖNCE SINAV YERİNE GELİN.
Fazla sıkmayan, terletmeyen, üşütmeyen elbiselerinizi giyinin. Geçerli kimlik kartınızı, sınava giriş belgenizi, 2 yumuşak kurşun kalem, iz bırakmayan bir silgi, kalemtıraş, şeffaf şişeli suyu vb. yanınızda bulundurun. Üniversite sınavında kalem- silgiyi kendileri veriyorsalar siz yalnızca pet şişenizi alabilirsiniz.
SINAVA SİZİN GELECEĞİNİZ İÇİN GİRDİĞİNİZİ UNUTMAYIN.
Sınav sonucunda şimdiye kadar okuduğunuz yılların ürününü alacaksınız. En son gayretinizi sergileyin. Sınavda yapacağınız bir fazla doğruyla binlerce kişiyi eleyebileceksiniz. Gayret ettikçe her şeyin yolunda gittiğini göreceksiniz.
TANIDIKLARINIZIN BEKLENTİLERİNİ KARŞILAMAYI FAZLA UMURSAMAYIN.
NOT: Bu sınavın girdiğiniz deneme sınavlarından aşırı bir farkı yoktur. Hatta biraz çalışmışsanız sınavda tanıdık sorularla karşılaşacaksınız.
SINAV BAŞLAMADAN ÖNCE GÖZETMENLERİN UYARILARINA VE CEVAP KÂĞIDINDAKİ UYARILARA DİKKAT EDİN.
Dağıtılan cevap kâğıtlarının size ait olup olmadığını, soru kitapçığında eksik kısımların olup olmadığını kimlik bilgilerinizi kontrol edin. Kitapçık ve cevap kâğıdında sizin doldurmanız gereken yerleri doldurun, kodlanması gereken kısımları kodlayın. Soru kitapçık numarasını cevap kâğıdının ilgili yerine yazıp kodlamayı ve kitapçık türünü(grubunuzu) işaretlemeyi unutmayın. Kodlamanın nasıl yapılacağını bilmiyorsanız şimdiden öğrenin. Gerekiyorsa imzanızı atın.
SINAVA EN İYİ ŞEKİLDE ODAKLANIN.
Sınava odaklanabilmek (dikkatinizi verebilmek) için, kendi irade (iç disiplin) gücünüzü ortaya koymanız gerekecek. Çevrenizde olup bitenlerle ve başka şeylerle ilgilenmeyeceksiniz; tüm duyularınızı ve zihinsel gücünüzü sadece sınava yönlendireceksiniz. Soru ve çözümler dışında zihninizden başka hiçbir şey geçirmeyeceksiniz. Unutmayın bu iş kendi elinizdedir ve herkesin yapabileceği bir iştir.
YKS’ (YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI SINAVI) DE BAZI AVANTAJLAR:
Sınava giren iddialı öğrencilerin yanında, sınava girenlerin önemli bir kısmı, sınava çalışmadan ya da az hazırlanarak girmektedirler.
Üniversite ve kontenjan sayıları arttığı için üniversiteyi kazanma olasılığı artmıştır.
Üniversitelerin bazılarında, henüz kimselerin tanımadığı, az puanla öğrenci alan, okulu bitirince iş garantisi ve geliri yüksek bölümler vardır. Tercih yaparken bu konuda araştırma yapmanız önerilir.
Sınavda biraz çaba gösterirseniz, bu iş neden olmasın ki!
(NOT: Heyecan sorunu olmayanlar aşağıdaki bölümü okumadan geçebilirler.)

SINAVDA HEYECAN
Sınavda Sizin yaşadığınız heyecanı diğer arkadaşlarınız da hissetmektedir. Ayrıca ufak tefek heyecanların, organizmayı harekete geçirerek ve motive ederek kişiye yararlı olduğu da bir gerçek. Genellikle sınav başladıktan sonra kişi, dikkatini soru ve çözümlere verdiği için heyecan, kısa bir sürede unutulup beyinden siliniyor; büyük çoğunluk, fazla bir heyecan yaşamıyor.
HEYECANINIZI ATMAKTA VE SINAVA DİKKATİNİZİ YÖNLENDİRMEDE (ODAKLANMADA) ZORLANIYORSANIZ:
GEVŞEME HAREKETLERİ YAPIN VE DERİN NEFES ALIN.
Sınavdan önce beyninize daha çok kan ve oksijen gitmesi için küçük ısınma ve gevşeme hareketleri (Ör.2-3 dakika yerinde koşma vb.) yapın. Hissederek ve duyarak derin nefes alıp verin.
OLUMLU ŞEYLER DÜŞÜNÜN.
Güzel anılarınızı zihninizden geçirin. Olumlu düşünmeler, beyninizdeki olumsuz kimyasalları olumluya çevirecek; heyecanınız yatışacak ve zihinsel performansınız artacaktır.
TESTE EN İYİ BİLDİĞİNİZ ALAN DERSİNDEN 5-10 SORU ÇÖZEREK BAŞLAYIN.
Böylece beyninize ısınma hareketi yaptırmış olursunuz. Kolay sorulara kolaylıkla dikkat verilir. Sorulara odaklanıldığı için heyecan unutulur. Soruları hazırlayanlar, bu durumu dikkate alarak ilk soruları genellikle kolay sorulardan seçiyorlar.
BİR ŞEYLER YAZIN.
Birkaç dakika bir şeyler yazın ya da sorulara yazarak yanıt verin. Ör. Bir soruyu soru kitapçığına yazabilirsiniz. Beyin doğru yazabilmek için kesinlikle yazıya odaklanmak zorundadır. Böylece beyninizi çalışmaya başlattıktan sonra gerisini o getirecektir.
İnternetten edindiğim bilgiye göre, dilimizi üst damağa değdirip biraz bekletmek de heyecanı yatıştırıyormuş.

SINAV ANINDA UYGULAYACAĞIMIZ BAZI STRATEJİLER

Öncelikle sınavda, deneme sınavlarında uyguladığınız, öğretmeninizin öğrettiği stratejileri uygulamanızı öneririm. Çünkü beyniniz ona alışmıştır.
Zaman kazanmak ve daha çok ve doğru soru çözmek için sınav esnasında bazı stratejiler uygulanabilir:
OKUMA HIZI:
Okunan metinlerin zorluğuna göre değişmekle birlikte, herkesin kendine göre okuduğunu en iyi anlayabileceği limit (en yüksek) bir okuma hızı vardır. Kişi o hızın aşırı üzerinde veya aşırı altında okursa, zihnin anlama performansı düşer. Çok hızlı okumaya kalkışırsa beyin okuduğu sözcük ve tümceleri algılayamaz ve anlayamaz. Sanıldığı gibi, “Yavaş okursam iyi anlarım.” düşüncesi de yanlıştır. Okuduğunu anladığı halde boş kalan beyin, boşluğunu hayal vb. ile dolduruyor.
Testleri, anlayabileceği ölçüde hızlı çözdükçe dikkat daha iyi toparlanıyor.
Siz okurken, anlayabildiğiniz en üst sınırı kullanmalısınız. Yani anladığımız yerlerde hızlı, Anlamadığımız yerlerde az yavaş ancak daha dikkatli okumalıyız.
NE SORULDUĞUNU İYİCE ANLAYIN.
Matematiksel problemi çözmede, “Problemi anlamak, çözmenin yarısıdır.” şeklinde bir söz vardır. Bu söz sınavlar için de geçerlidir. Soruyu anlamakta zorlanıyorsanız okuma hızınızı biraz azaltıp daha seçici okuyabilirsiniz. Önemli kısımların altını çizebilirsiniz. Bunların zaman kaybettireceğini unutmayın. Bu yöntemlere zor sorularda başvurun.
Sorunun köküne, soruların olumlu, olumsuz (değildir, söylenemez vb. sorular) olmalarına ve sorulardaki altı çizili kısımlara iyi dikkat edin.
SÜREYİ AYARLAYIN.
Bir soruyu çözmek için kaç dakika düştüğünü önceden hesaplamalısınız. Kaç soru ve ne kadar zaman kaldığına, fazla takıntı yapmadan ara sıra saate bakarak hızınızı ayarlayabilirsiniz. Sayısal sorulara az daha fazla süre ayırabilirsiniz. Bu işte bir denge oluşturmaya çalışmalısınız. “Hızlı çözeceğim” diye üstünkörü ve yanlış yanıtlamaların bir anlamı olmadığı gibi, doğru olsun diye bazı sorulara takılıp fazla zaman harcayarak, kalan soruları boş bırakmanın da bir anlamı yoktur.
Sınav bittiğinde, yanıtlamayı yetiştiremediği birkaç sorusu kalan ve süre bitiminden birkaç dakika önce yanıtlamayı bitirenler, bence süreyi en iyi şekilde kullanmışlardır.
KESİNLİKLE SINAV BİTMEDEN DIŞARI ÇIKMAYIN.
Yarışlarda kazanmak kadar yarışı tamamlayabilmek de önemlidir. Süreniz fazla geldiyse yapamadığınız sorular üzerinde yeniden düşünün. Kişi o an yanıtlayamadığı bazı soruları sonradan bazen yanıtlayabiliyor. Kontrollerinizi yapın. Ancak yorgun zamanınızda, iyice düşünmeden, cevap şıkkını değiştirmeniz önerilmez.
Sınav bitmeden dışarı çıkmamanız, sizin güçlü iradenizin bir göstergesidir. Erken çıkanlara aldırmayın.
İKİ ÖNEMLİ HATA:
Cevap kâğıdında yanlış numaraya ve yanlış dersin alanına kodlamamaya dikkat edin. Çözmeden bıraktığınız yerlere geri dönmeyi unutmayın.
SINAVDA BAZI ZOR SORULAR VAR, NE YAPABİLİRİM?
Sınavda zor soruların olması doğaldır; sayıları da pek fazla değildir. Size zor gelen soru başkaları için de zordur. ÖNEMLİ OLAN ZOR SORULARI DEĞİL, YAPABİLECEĞİNİZ SORULARI KAÇIRMAMAKTIR. Ayrıca zor gözüken bazı soruların, dikkatle incelendiğinde çözülebildiği de ayrıca bir gerçek. Bu bakımdan zaman varsa zor soruları da incelemede fayda var. Yine zamanınız yeterliyse zor sorularda, yazarak düşünmenin gücünden yararlanabilirsiniz.

ZOR VE UZUN SORULARI YANITLAMAYI EN SONA BIRAKIN.
Bir zor soru yerine daha fazla sayıda kolay soru yanıtlanıp daha yüksek puan alınabilir. Zor sorularda gereğinden fazla uğraşıldığında, kişinin zihni yorulabilir; sonradan çözeceği kolay soruları yanlış yanıtlayabilir.
Öncelikle kolay sorular çözülmeli. Zor ve zaman kaybettirecek sorular üzerinde fazla zaman kaybedilmemeli, işaretlenip bu sorulara daha sonra dönülmeli. Ancak yeniden okumaya zaman kaybetmemek için, okunan sorular -zaman kaybettirmeyecekse- elinden geldiğince çözülmeli.
“Ben çözerim; yorgun zamanımda zor sorularla uğraşamam” diyorsanız sırayla ya da istediğiniz şekilde çözebilirsiniz.
HİÇ ÇALIŞAMADIM.
Sizinkisi tarlaya herhangi bir tohum ekmeden, çalışıp çırpınmadan tarladan ürün beklemeye benzer. Sınavı kazanmanın en önemli yolu, derslere dikkatle katılmak ve çalışmaktır. Ancak yine de ümitsizliğe düşmeyin. Sınavda gerekli çabayı gösterip eski birikimlerinizi devreye sokarsanız umduğunuzdan fazlasını alabilirsiniz. Çünkü sınavda kolay sorular olduğu gibi bilgiye gereksinim duyulmadan dikkat ve mantıkla çözülebilecek sorular da vardır.
METİN –YORUM- SORULARINDA, ÖNCE SORUYU OKUYUN.
Metinli sorularında (hatta her zaman) önce soruyu okursanız ne sorulduğunu bildiğiniz için metni daha seçici okuyup doğru yanıtı daha kolay bulursunuz.
Yorum sorularında doğru yanıt, sizin mantığınızla uyuşabilir de, uyuşmayabilir de. Burada dikkat edilecek nokta, metinde öne sürülen düşünceleri (Ne denmek istendiğini) dikkate alarak, doğru yanıtı bulmaya çalışmak, olmalı.
Soru, seçenek ve metinlerde vurgulanan (önemsenen) kısımlara iyi dikkat edin. Ne sorulup ne istendiğini iyice anlayın
ELEME YÖNTEMİ:
Tahminde bulunmak zorunda kalırsanız bu yöntemi uygulayın. Sınavlarda çoğunlukla seçeneklerden bir iki tanesinin yanlış olduğu belirgin olarak ortaya çıkmaktadır. Siz yanlışların üzerini çizip (eleyip) kalan seçenekler üzerinde düşünürseniz zamandan kâr edeceğiniz gibi az seçenek üzerinde daha kapsamlı düşünebilirsiniz. Düşündükçe kalanlardan da eleyerek doğru yanıta yaklaşabilirsiniz.
YERİNE KOYMA YÖNTEMİ:
Seçeneklerden hangisinin doğru olduğu, seçeneğin sorudaki yerine konularak, doğru yanıtın araştırılmasıdır. Zaman kaybettirdiği için fazla önerilmez. Sınavda boş zamanı kalanlar deneyebilirler.
Çözülemeyen denklem ve problemlerde seçenekler şüpheliden başlanarak denklem ve problemde X’in (= bilinmeyenin=sorulanın)yerine konularak gereken işlemler yapılır. Böylece denenerek Hangi seçeneğin doğru olduğu bulunabilir.
“……… lı yere aşağıdakilerden hangisi gelmeli?” gibi sorularda seçenekler teker teker noktalı yere konarak hangisinin daha mantıklı olduğu düşünülebilir.
Diğer sorularda, seçilen seçenek, sanki sorunun doğru yanıtıymış gibi düşünülerek hangi çeldiricinin(seçeneğin)daha mantıklı olduğu incelenebilir.
YANITLARI CEVAP KÂĞIDINA GRUP HALİNDE İŞARETLEME:
Yanıtları soru kitapçığında işaretleyip 5- 10,… soru çözdükten sonra cevap kâğıdına toplu olarak geçebilirsiniz. Bu size zamandan kazandıracak, yanıtların kayma olasılığı azalacak.
HER SEÇENEĞİ DİKKATLE OKUYUN.
Bazı sorularda ilk bakışta bir seçenek doğru yanıt gibi gözüküyor. Ancak diğer seçenekler de dikkatle incelenince gerçek doğru yanıtla karşılaşılıyor.
4-5 ten fazla soruda arka arkaya aynı yanıt çıkıyorsa birinin yanlış olma ihtimali vardır. Seçenekleri gözden geçirebilirsiniz.
YORULUP SORULARI ÇÖZEMEYECEK DURUMA GELDİYSENİZ:
Kalem kâğıdı bırakıp gözlerinizi yumun; yarım veya bir dakika öylece kalın. Şimdi çözmeye başlayabilirsiniz.(Beyin boş kalınca kısa sürede dinlenebiliyor). Bunun yanında yarım veya bir dakika derin nefes alıp verebilirsiniz.
Sınavda, derslere göre farklı puanlama sistemi uygulanıyorsa; yüksek puan getiren alan sorularından başlayarak, soruları sırayla çözmek en ideal durumdur. Yorulup artık çözemeyecek durumdaysanız beyninizin farklı bölümlerini devreye sokabilirsiniz. O dersi bırakıp alanınızla ilgili başka bir dersin sorularını çözmek, zihninizi açabilir, ancak yanıtları doğru yere işlemeye oldukça dikkat etmelisiniz ve bir süre sonra bıraktığınız derse geri dönmeyi unutmamalısınız.
Sınavlarda pek fazla yorulma vb. sorunlarla karşılaşılmıyor. Çünkü o sınav, o yaştakilerin zihinsel ve ruhsal yapılarına uygundur.
“YANITI 2 SEÇENEĞE İNDİRDİM, KARAR VEREMİYORUM.”
“Emin olmadığın sürece işaretleme!” diyenlerin yanında; “Olası yanıt iki seçeneğe indirildiğinde, genellikle ilk akla gelen cevap doğrudur.” diye iddia edenler de var. Bu konuda sınavda bocalamamanız için aileniz ve öğretmeninizle görüşerek kendi durumunuza göre bir yöntem belirlemelisiniz.
YA ANNE BABA!
Çocukların sınavda duygusal yönden rahat olabilmesi için, anne babaların, çocuktan yüksek beklenti içinde olduklarını ya da onun hakkındaki olumsuz kanılarını çocuğa hissettirmemelidirler. Sınavda iyi bir gayret sergiledikleri takdirde her türlü sonucu, doğal karşılayacaklarını, hiç bir şekilde kendisine karşı olan sevgilerinin değişmeyeceğini, çocuğa anlatmalıdırlar.
Çocuğa uygun şekilde rehberlik yapıp uyuma, yeme vb. durumlar için, uygun ortam oluşturmalılar.
Sınavın bir iki gün öncesinde sınavla ilgili bir şey konuşmamalıdırlar. Sınav yerine çocuğuyla birlikte gitmelidirler.
SON SÖZ:
Sınav kılavuzunu, sınavdaki puanlama sistemini, yeteneklerinizi, rehberinizin tavsiyelerini, deneme sınavlarındaki deneyimlerinizi ve yukarıda yazılanları göz önünde bulundurarak, sınavdan önce kendinize bir yol haritası (Plan) çizin ve sınavda uygulayın.
Sınava odaklanıp gerekli çaba gösterildiğinde bu işin üstesinden gelineceğine inanıyorum.
BAŞARILAR… (dursunbilgin.blogspot.com’dan alıntı)

SÖZÜN ÖZÜ: SINAVDA, ELİNİZDEN GELENİ SONUNA KADAR YAPIN; GERİSİNİ BIRAKIN!