MEB Rehberlik Hizmetleri Ve Personeli Çözüm Bekleyen Sorunları

REHBERLİK HİZMETLERİ VE PERSONELİ ÇÖZÜM BEKLEYEN SORUNLARI İLE İLGİLİ
TÜRK PDR DER SAMSUN ŞUBESİ RAPOR ÖZETİ
REHBERLİK HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ
Bakanlığın öğrenci ve veli açından en beğenilen, memnuniyet düzeyi en yüksek olan çağdaş eğitimin en önemli boyutu olarak eğitim sistemine eklenmiş 2001 tarihli Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri 10.11.2017 Tarih ve 30236 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanan Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliği ile değiştirilmiştir.

Bilindiği gibi Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Lisans programı okullarda Rehberlik hizmetlerine personel ve uzman sağlamak için açılmış, yegane lisans programıdır. Yönetmeliğin tanımlar kısmında bahsedilen meslekler ve uzmanlıklar içerisinde Milli Eğitim Bakanlığında olmayan kadro ve mesleklerden ve bu mesleklerin kaynak programlarından dahi bahsedilirken, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik bölümü çıkarılmıştır.

Rehberlik personelinin yapacağı görevlere eklenen nöbet, etüt, sınav görevleri hizmete aykırıdır, bu görevler nedeniyle rehberlik kadrosu personeli öğrenci ile asla olumlu, terapötik yani iyileştirici yönde, karşılıklı anlayış ve işbirliği sağlayacak yönde bir iletişimi kuramayacaktır.  Çünkü artık rehberlik uzmanı bir öğretmen erk ve görevlerini yapmak zorundadır. Öğrenciyi koridorda kavga ettiği için uyaran hatta disipline göndermek zorunda kalan rehberlik uzmanından artık aynı öğrenci ile anlayış ve işbirliği üzerine kurulu iletişim beklenemez.

Rehberlik Hizmetleri personeli haftada bir gün nöbet tutacaktır ki bu durum, hizmetin bir gün yapılamamasına neden olmaktadır.

En vahim maddelerden birisi Öğrenci görüşmelerini rehberlik personeli izinsiz yapamayacaktır. Öğrenci ile görüşmesi izne bağlanmıştır. Acil travmatik veya suç durumlarında rehberlik personeli Okul müdüründen izin alamadığı takdire öğrenci ile görüşmeyecektir. Bunu sağlamak için okul müdürü görüşme nedenini sorduğunda rehberlik personeli gizlilik ilkesinden ödün mü verecektir?

Yine öğrenci ile acil görüşmesi gerektiğinde okul müdürü yok ise ne olacaktır? Okul idaresinin izin almak ile ilgili resmi isteğinde öğrenci görüşmelerini yazılı istemek zorunda kalmayacak mıyız? Bu devletin işleyen bir mekanizmasını ortadan kaldırmamış mıdır?

Aynı yönetmelikte 12 madde Anayasa , Devlet Memurları kanununa aykırılık teşkil etmektedir. 16 madde Devletin diğer yönetmeliklerine aykırı çatışan maddeler barındırmaktadır. (Geniş değerlendirme metninde açıkça maddeler belirtilmiştir) Zaten hepsi 35 maddeden oluşan bir yasal düzenlemenin 19 maddesi, hukuksuz ve resmiyetten uzaktır. 10 madde ise mobbing ve istismara neden olacak ayrıca yasaların korumaya aldığı özlük haklarını yok eden içeriğe sahiptir.

Yönetmelikte ‘Psikolojik Danışma’ kavramı belirgin biçimde yok sayılmış, bu hizmeti kimin yapacağı nasıl yapılacağı hususları kaldırılmıştır. Oysa ki psikolojik danışma hizmeti, ruh sağlığı ile alakalıdır ve bu hizmeti sadece bu konuda eğitim alan Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik, Psikoloji ve Psikiyatri uzmanları yapabilmektedir. Hali hazırda yönetmelikle uzmanlık alanları yok sayılmıştır.
Yapılan bu çalışma ile halkın elinden çocukları için sağlanan ücretsiz psikolojik danışma hizmeti alınmış, halkımız yüksek ücretlerle özelde psikolojik danışma hizmetine mecbur bırakılmıştır. Okul rehberlik servisleri; korkusundan çocuğuna zulmeden kocasını, komşusunu, akrabasını ihbar edemeyen annelerin ‘lütfen siz bunu çözün’ dediği kapıyken, bizler bir kız çocuğunun zorbalıkta tecavüzde tek konuşabildiği kapıyken, ülkemizde bu noktada ihbar mekanizması ve devlete bildirimde bu duruma maruz kalan kadın, çocuk ve diğer mağdurların yegane sığınma kapısı yok edilmiştir.

Özellikle yukarıda belirttiğimiz maddeler hukuki açıdan Anayasa ve bağlı olduğu kanunlara ve bir çok yönetmeliğe aykırıdır, uyuşmamaktadır. Bu durum hukuki sıkıntılara yol açacağı gibi, yönetmeliğin iptali için de önemli gerekçeler oluşturmaktadır. Yönetmeliğin iptalinin ise, ilerleyen süreçte hizmet ve eğitim sisteminde büyük bir boşluk ve karmaşa oluşturacağı aşikardır.

2001 yönetmeliğinde bulunan verilemeyecek görevler bölümü ilgili 10 Kasım tarihli yeni yönetmelikte kaldırılmıştır. Yürürlükteki eski yönetmelikte bu durum, rehberlik hizmetlerinin ilkelerine uygun uygulanmasını sağlamaktayken, söz konusu bölümün kaldırılması, rehberlik servisi personelini hizmet dışı görevlendirilme, angarya hatta mobbing gibi olumsuz durumlara açık hale getirmiştir. Bu durum, rehberlik servisi personelini, okulda hizmeti bilmeyen idarecilerin insafına bırakmıştır.

Yönetmelikte bir çok madde yukarıda belirttiğimiz gibi birbirini yok saymakta ve çelişmektedir.

Özetle;

Bu yönetmelik hizmeti tıkayacak mobbing, suistimal ve hatalı çalışmalara neden olacak hukuksal sorunlar karmaşalar yaratacaktır. İptali dahi hizmeti iyileşmez şekilde yaralayacaktır.

YÖNETMELİKTE AÇIKTA KALAN HİZMET TEMEL SORUNLARI
Suç ve adli konularda yapılacak çalışmanın, ihbarın ve kurumsal sorumluluğu açık değildir.
Adli konularda bilirkişi görevlendirme yetkisiz, kanunlara aykırı yapılmaktadır. Ücret sağlanmamaktadır. Bu noktada Rehberlik personeli mobing ve angaryaya maruz kalmaktadır. Bireysel mahkemelerde çözüm aranmaktadır.
Öğretmen ve idarenin hizmete dönük veya başka suistimal ve hataları öğrenci tarafından iletildiğinde nasıl yol izleneceği ve Psikolojik Danışman sorumluluk ve sınırlılığı net değildir.
Hizmette özellikle özel eğitim ve BEP sürecinde planlama, raporlar ve sorumluluğu net değildir.
Bireyi tanıma araçları uygulama, değerlendirme yetkileri suistimale açıktır yönetmelikte net değildir.
Kriz durumlarında psikolojik danışman Yetki ve yetkinliği suistimale açıktır yönetmelikte net değildir.
Fiziki özellik ve demirbaş listesi, açık yazılmalı ve eksikler mutlaka eklenmelidir. Oysa bu sorunlar ile ilgili çözümler eklenmediği gibi yeni sorun ve problemler ortaya çıkacak bir metin yazılmıştır.
Tercih dönemi Görevlendirmeleri hukuka aykırı yapılmaktadır, ücret sağlanmamaktadır. Yaz tatili ortasında Rehberlik personeli Kanun ve yasalara aykırı zorla görevlendirilmektedir . Kanunun sağladığı haklar yönetmelik dayanağı ile yok sayılmaktadır. Bu noktada en azından tatil dönemi kurs ve başka nedenler ile görev verilen öğretmene sağlanan ücret sağlanması angaryayı ortadan kaldıracağı gibi gönüllü isteği artıracak, uzmanlar göreve istekli olacaktır.
Yönetmeliğin halen tüm sendikalar ve Türk PDR-Der tarafından mahkemeye verilen itiraz konusu maddelerinin hizmete uygun revize edilmesi gerekmektedir. Mümkünse paydaşlar ile yapılacak bir çalıştay ile daha dinamik ve hizmete uygun hale getirilmesi ile hem hizmet uygulayıcısı personelin memnuniyeti sağlanacak, sistemin tıkanmasının önüne geçilecek, hizmetin daha etkin yapılmasını sağlayacaktır.
İKİNCİ OKUL GÖREVLENDİRMELERİ
Rehberlik personelinin ikinci okul görevlendirmeleri yapılmaktadır. Ancak bu görevlendirmelerin büyük kısmı kanun ve yasalara aykırı yapılmaktadır. Personel mağdur edilmekte özellikle ikamet ettiği bölge dışına yapılmakta bu noktada yine görev yolluğu ve yevmiye ödenmemektedir.
İlgili görevlendirme sonucu personelin okulunda görev günleri hizmet aksamaktadır. Görevlendirme keyfiyet söz konusudur. Aynı okuldan biri görevlendirilirken diğeri görevlendirilmemektedir. Yine birisi 60 km de bir köye verilirken diğeri yan okula keyfi verilmektedir.

Görevlendirmeleri yetki aşımı ile kaymakam hatta ilçe milli eğitim müdürleri dahi usulsüz yapabilmektedir. Bu görevlendirmeler ile ilgili hukuki süreçlerde idare mahkemeyi kaybetmekte ve devlet zarara uğratılmaktadır.

TERCİH DÖNEMİ
Rehberlik personeli bu görevler ile angarya maruz kalmaktadır. Personelin kanuna dayalı izni, kanuna aykırı gasp edilmektedir. Rehberlik personeli izninin tam ortasında zorla 1000 km bir haftalığına göreve gitmektedir ve geri dönmektedir. Personele bu görev nedeniyle sadece seminer karşılığı ücret ödenmektedir. Oysa Rehberlik personeli bu dönemde seminer değil görev yapmaktadır. Öğretmenlere tatil dönemi kurs ve başka görevlerde iki katı ek ders ücreti ve yaptığı mesai kadar ek ders ücreti ödenirken rehberlik personeline ödenen ücret normal ücretinde aşağısındadır.

Yine tercih dönemi tarihleri belirsizdir. Rehberlik personeline izin döneminde son anda yarın gelin denmektedir. Tarihlerin belirsizliği nedeniyle izin dönemi insan haklarına ve memur yasal haklarına aykırı gasp edilmektedir ve halen sendikalar ve Türk PDR-Der  tarafından Danıştaya verilmiş bireysel davalar açılmıştır.

DENETİMLİ SERBESTLİK DOSYALARI
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında yapılan protokol ile sosyal çalışmacıların yapması gereken denetimli serbestlik kararı alınmıştır ve öğrencilerin dosya takibi rehberlik personeline verilmektedir. Bu dosyalar başlı başına önemli iş yüküdür. Dosyaların takibi ve çalışmaları tatil dönemi dahi yürütülmektedir.

Bu noktada aşağıda ki sorunlar vardır:

Aynı rehberlik personeline 10 dosya verilirken bir diğerinde hiç verilmemektedir.
Okulun öğrencisi olmayan dosyalar verilmektedir ki bu görev alanı dışıdır ve öğrenciye ulaşmak mümkün olmamaktadır.

İdarenin yapabileceği eğitim danışmanlık kararları idarenin yanlış anlaması ile rehberlik personeline verilmektedir. Oysa devamsızlık ve okula devam takibi idare yapabilmektedir.

Bu görev ile ilgili Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’ nda görevli uzmanların asli görevi olmasına rağmen aylık 170 TL ücret alırken MEB rehberlik personeli farklı bakanlığın verdiği görev için ücret almaktadır. Oysa bu dosyalar için mahkemeler görevlilere ücretler vermektedir.
Bu görev bu nedenle angaryadır. Davalar açılmıştır.

STAJYER ÖĞRENCİLER
Üniversitelerin PDR bölümlerinden stajyer öğrenci yönlendirilmektedir. Tüm öğretmen branşları stajyer öğrenciler için ücret alırken rehberlik personeline verilmemektedir, angaryadır.

MEZUNLARIN ATANMA DÜŞÜKLÜĞÜ
2015 tarihi itibariyle Rehberlik kadrosuna atama kontenjanı azalmıştır. Açıktan ilk atama sayısı olarak 2017 yılında 700, 2018 yılında 902 rehberlik kadrosuna atama yapılmıştır.

Rehberlik kadrosuna uzman personel yetiştiren Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik bölümünden her yıl ortalama 7000 mezun vermektedir. Halen 23.000 PDR öğrencisi, 4 yıl içinde mezun olacaktır ve 17.000 PDR mezunu atama beklemektedir.

REHBERLİK NORM KADRO UYGULAMASI
Norm kadro uygulamasında İlkokul ve orta okul da 250 öğrenciye ulaşan okullara 1 rehberlik, liselerde 150 öğrenciye 1 rehberlik normu açılmaktadır.

Bakanlık okullarında türüne göre 150 ve 250 sayısına ulaşamayan okullarda maalesef rehberlik hizmeti verilememektedir. Oysaki bu okul öğrencilerinin rehberlik hizmeti alması önemlidir.

Çözüm olarak her okula öğrenci sayısına bakılmaksızın rehberlik kadrosu açılması tüm öğrencilerimizin hizmete ulaşması sağlanacağı gibi atanma bekleyen mezunlarımız için de yeni kadrolar açılacaktır.

Norm kadro uygulamasında 500 öğrenci ve katlarında rehberlik kadrosu açılmaktadır. Okulda 1 öğrencinin eksilmesi veya artması kadronun düşmesine veya yeni kadro eklenmesine neden olmaktadır. Ülke genelinde bu nedenle çok yüksek miktarda rehberlik kadrosu anlık değişimlere neden olmaktadır. Çalışan personel tedirginlik yaşamaktadır. 1 öğrenci ile personel norm fazlasına düşmektedir.

ÖZEL OKUL VE KURUMLARDA REHBERLİK HİZMETLERİ
Özel okullarda Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği ve Talim ve Terbiye Kurulu kararlarına uygun rehberlik personeli çalıştırılmamakta,  kaçak olarak daha ucuza başka işler yapacak personel alınmaktadır. Özel okul ve kurumların bu yönde denetimleri yeterince yapılmamaktadır.
Ayrıca özel okullar için her yıl rehberlik kursları planlanmaktadır. İki Yıldır camianın ve bu konuda duyarlı çevrelerin etkisi ile planlamalar iptal edilse de sürekli karşımıza çıkmaktadır.

Amaç özel okullara yetkin olmasalar da yasal yeterlilik sağlayarak alan dışı hizmete dönük eğitim almamış bölümlerden daha ucuza rehberlik personeli sağlamaktır. Oysa ki yukarıda belirtilen şekilde halen atanamamış ve özel okullarda çalışmak isteyen, iş arayan 15.000 üzerinde PDR mezunu vardır.

PİCTES PROJESİ
Suriye’ den göç etmiş ailelerin çocukları için Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü koordinasyonu ve yönetiminde PİCTES projesi ile 7000 kadar öğretmen çalışmaktadır. Bu personel halen herhangi bir hizmet yönetmeliğine bağlı değildir. Geçici işçi statüsünde görev yapmaktadırlar. PİCTES kapsamında görev yapan rehberlik personeli kadro beklemektedir.

SORUNLARIN EN TEMELİNDE YATAN KONU İSE; UNVAN VE HİZMET KARMAŞASIDIR.
Rehberlik hizmetleri çağdaş eğitimin gereği olarak, öğretim hizmetinden, öğrenci kişilik hizmetleri boyutuna alınmalı ve çalışan kadroda yetkin PDR ve psikoloji mezunları öğretmenlik branşı içinden çıkarılmalı ayrı bir kadro oluşturulup, kadronun görev ve yetkinlik tanımı çağdaş eğitime uygun yapılmalıdır.

Rehberlik personelinin yüksek lisans ve diğer olanaklarla daha yetkin uzmanlaşması olanakları sağlanmalıdır.

Meslek tanımı yapılmalıdır.