DEHB’li Öğrencilere Yardımcı Olacak Sınıf Uygulamaları

Birlikte çalıştığım çocukların çoğuna DEHB tanısı konmadı. Felsefem, öğrenme güçlüğü çeken ve özel ihtiyaçları olan çocuklar için yaptığımız şeylerin, tipik olarak gelişmekte olan çocuklar için genellikle en iyi uygulama olduğu yönündedir.

Bir anaokulu veya ilkokulda öğretmenseniz gerçek şu ki sınıfınızda içinden geldiği gibi davranan, gün içerisinde daha fazla hareket etmek isteyen ve günü atlatabilmek için yardımınıza ihtiyaç duyan çocuklar olacaktır.

Araştırmalar ve yaratıcı stratejiler ile desteklenmiş en iyi eğitimi almak için çocuklarımızın bir etikete ihtiyacı yok.

Günümüz çocukları açık havada daha az oyun oynayıp ekran karşısında daha çok vakit geçiriyorlar (bir çocuğun okul dışındayken ekran karşısında ortalama 7.5 saat geçirdiğini biliyor muydunuz?) ve okulun akademik talepleri de giderek artıyor.

Çocuklarımızdan yerde ya da masada oturup iş yaparak saatler geçirmelerini bekleyemeyiz. Ama derslere katılabilmeleri için kendilerini fiziksel ve duygusal olarak regüle (otokontrolünü sağlayabilir) hissetmelerine ihtiyacımız var.

İşte sınıfta öğrencilere yardım amacıyla kullandığım en etkili stratejiler (En sevdiğimi sona sakladım):

Onlara esnek çalışma alanları sağlayın
Ders saatlerinde öğrencilere kontrol ve hareket özgürlüğü vermek büyük bir etki yaratabilir.

Hareketli öğrencileri hareket etmeden, ayakları yerde bir şekilde sıralarında oturmaya zorlamaktansa; ayakta durmalarına, eğilmelerine, yerde bir not panosu üzerinde çalışmalarına ya da sınıfta belirlenmiş boş masa ya da sandalye gibi başka noktalara geçmelerine izin verin.  

Bu sadece etrafta hareket etmelerine ve kendilerini rahat hissettikleri bir pozisyonda çalışmalarına imkan vermekle kalmaz, aynı zamanda onlar için dikkat dağıtıcı ya da rahatsız edici olabilecek diğer öğrencilerden uzaklaştırarak odaklanmalarına da yardımcı olur.

Sandalye bacaklarını lastik bantla çevreleyin
Böylelikle hareket etme ihtiyacı duyan ve yerinde duramayan çocukların oturdukları yerde oyalanacakları bir şeyleri olur. Ellerinin serbest kalmasına ve çalışmalarına odaklanmalarına olanak sağlar. Sessiz ve dikkat dağıtmayan bir yöntemdir.

Hareket etme ihtiyacı duyan çocuklar için verimli yöntemler geliştirmezseniz, yapacak başka şeyler bulurlar ve genelde bunlar istemediğiniz şeylerdir.

Kalemle oynamak, sınıfta bir şeyler fırlatmak, diğer öğrencileri sıranın altından tekmelemek ya da dürtmek yerine, ayaklarını lastik bantta zıplatabilirler.

Özellikle bu amaç için üretilmiş bantları satın alabilir ya da kendiniz bir şeyler bulabilirsiniz. Eşim koşucu olduğu için bizim evimizde spor yaparken kullanılan egzersiz bantlarından bolca mevcut.

Dışarıda biraz koşmasını sağlayın
Enerji patlaması yaşayan bir çocuk için en etkili stratejilerden biri muhtemelen budur, ancak sınıftaki tek yetişkin sizseniz uygulamak biraz yaratıcılık gerektiriyor.

Çok basit – çocuğu dışarı çıkarın ve bırakın koşsun.

Belirtileri fark edin:

5 ve 6 yaşlarındaki çocuklarımın kontrolden çıktıklarını hissettiklerinde kendilerini ifade ediş biçimlerinden yıllardır çok etkilenirim. İyi bir duygusal eğitim, çocuklara hislerini tanımayı ve ifade etmeyi öğretir: “Şu anda motorlarım çok hızlı çalışıyor,” gibi.

Bir çocuk bana ne zaman böyle bir şey söylese ya da ben belirtileri (sıradayken zıplamak, durmaksızın konuşmak, en yakındaki arkadaşına sürekli dokunmak gibi) fark etsem, onu hızla dışarı çıkarıyorum.

Sınıftaki tek yetişkin sizseniz:

Ben sınıfta başka bir öğretmenle beraber çalışma şansına sahiptim hep. Bu sayede çocuğu dışarı çıkarmak ve okulun bahçesinde birkaç tur koşmak benim için kolaydı.

A seçeneği: Eğer yukarıdaki seçeneğe sahip değilseniz, kendi öğrencileri branş dersinde olan bir öğretmenden rica etmeyi deneyin. Çocuktan, öğretmene sizin adınıza bir not götürmesini isteyin.

B seçeneği: Çocuklar branş dersinden geri dönüyorlarsa, branş dersi öğretmeninden çocuklara sınıfa kadar eşlik etmesini isteyin ve siz de o arada hareketli çocuğu dışarı çıkarın.

Öğretmenlerin gün boyunca bir sonraki derse hazırlanmak ya da tuvalete gitmek için çok az vakitleri olsa da birçoğu, çocuklara yardım etmek için beş dakikalarını ayıracak kadar değer veriyor onlara.

C seçeneği: Son seçenek olarak, tüm sınıfı bahçede hızlı bir koşu için dışarı çıkarın. Böylece herkes faydalanmış olur!

Oturma düzenini gözden geçirin
Bir öğretmen olarak, öğrencilerin yerlerini ve oturma şekillerini ders boyunca sürekli değiştirirdim. Atılgan ve sürekli hareket etme isteği duyan öğrenciler için iyi düşünülmüş bir oturma düzeni, onların daha iyi odaklanmalarına yardımcı olabilir ve dersin gidişatını bozmalarını engelleyebilir.

Bazı çocuklar halının dışındaki köşe noktalarda rahat ederler. Bu onlara, diğerlerine rahatsızlık vermeden rahat hareket etmek için daha geniş bir alan sağlar ve ara vermek istedikleri zaman halıya kolayca erişebilirler.  

Söz almak için elini her kaldırdığında halıda neredeyse tam bir zıplama hareketi yapan bir öğrencim vardı. Diğer arkadaşlarıyla arasında mesafe olan bir köşede bulunması bu hareketini daha az rahatsız edici kıldı. Onun bu hevesini nasıl dizginleyebilirdim ki? Vücudu o şekilde hareket etmek için açıkça çırpınıyordu ve ona kıpırdamadan oturmasını söylemek onun zararına olurdu ancak.

Diğer seçenekler halının arkasında bir sandalyede oturmayı ya da öğrenciyi, size veya başka bir öğretmene yakın oturtmayı içeriyor. “Dikkatini verdiğin ve başkalarını rahatsız etmediğin sürece şalımla ya da bileziğimle istediğin gibi oynayabilirsin!”

Onları lider yapın
DEHB’li çocuklarla ilgili harika olan şey, kontrolün ellerinde olduğu ve sevdikleri şeylerle ilgilendikleri durumlarda sıklıkla müthiş bir dikkat ve bağlılık göstermeleridir.

Bu tür çocuklar için yapılacak en iyi şey lider olmalarına izin vermektir.

Bu onların sorumluluk almalarına, diğer öğrencilere yardım etmelerine ve sabır göstermelerine, en önemlisi de enerjilerini pozitif bir şekilde kullanmalarına olanak sağlar.   

Bu öğrenciler çalışmaları genelde diğerlerinden daha erken bitirirler – acele ettikleri için yaptıkları umarsız hataları düzeltmeleri için onları yerlerine geri gönderseniz de – yani onları bol bol çalıştırın!

Bir öğleden sonra, anaokulu çocuklarının aileleri için hazırladıkları hediyeleri paketliyorduk. Hediyeleri paketleme konusunda küçüklere fikir vermeleri için öğrencileri tek tek çağırıyordum.

Çocuklardan biri çalışmasını erken bitirmişti ve yapacak hiçbir şeyi yoktu. Çok geçmeden arkadaşlarının dikkatini dağıtacağını ya da odanın öbür ucunda perende atmaya başlayacağını biliyordum. Bu yüzden ona, hediyeleri güzelce paketlemek için kağıt nasıl tutulur, doğru miktarda bant nasıl yapıştırılır gibi kağıt katlamanın çetrefilli adımlarını gösterdim.

Daha sonra ona, öğrencileri birer birer çağırma ve hediyeleri paketlemede onlara liderlik etme görevini verdim. Paketleme işini diğer arkadaşlarına vermek onun için zor olsa da, daha önce onu hiç sınıf arkadaşlarına öğretmenlik ederkenki halinden daha odaklanmış, sabırlı ve gururlu görmemiştim.

Öğrencilere duvar şınavı çekmeyi öğretin
Öğrencilerin kendi enerjilerinin, duygularının farkında olmalarını ve kendi başlarına da uygulayabilecekleri aletlere sahip olmalarını sağlamak çok önemli.

Sınıfça söylenen şarkılar ve hareket aktiviteleri ders ortasında harika bir mola olsa da, DEHB’li çocukların her an kullanabilecekleri ek araçları olması önemlidir.

Öğrenciler, duvar şınavı ya da zıplama gibi bir dakikadan az süren basit egzersizler yaparak enerjilerini sınıfta atabilirler.

Egzersiz bandını germek bile müthiş bir aktivite – yeter ki bir sapana dönüşmediğinden emin olun!

Güne dışarıda başlayın
Bu, pek çok öğretmen için bir seçenek olamıyor.  Daha önce bahsettiğim gibi, bir müdür sınıfımı yirmi dakikadan fazla dışarıya çıkarmama izin vermemişti.  

Ancak programınız esnek ve kontrol sizdeyse, denemeye değer.

Küçük çocuklar genelde, sabah 8’deki derse çok neşeli ve canlı gelirler. Düzgünce oturma, sessiz olma ve söylenenleri yapma zamanları henüz gelmeden önce onlara arkadaşlarıyla ya da sizle sohbet etme, koşma, kendilerini diledikleri gibi yerlere atma ve bağırma şansı verin.

İşe gitmeden önce kısa süreli bir egzersizin ne kadar harika hissettirdiğini düşünün. Beyninizde akan ve iyi bir ruh hali sağlayan kimyasallar sayesinde daha enerjik ve daha az stresli olursunuz.

Öğrencilerinizin güne pozitif bir sabahla başlamasını sağlayın; bunun meyvelerini gün boyunca toplayacaksınız.

Başka sınıflara ağır nesneler taşıtın
Bu, sınıfta çok fazla enerji sahibi olan ve biraz ter döktürecek işler yapması gereken çocuklar için en sevdiğim yöntem.

Bir sandığı ya da kutuyu ağır kitaplarla doldurun – ya da makul ağırlığa sahip ve bir çocuğun güvenle taşıyabileceği herhangi bir şeyle. Ona, diğer bir sınıftaki öğretmenin bu malzemelere ihtiyacı olduğunu ve öğretmene bunları onun götürmesi gerektiğini söyleyin.

Sınıfı terk edip özel bir şeyler yapmaya hayır diyecek bir çocukla henüz karşılaşmadım!

Öğretmen arkadaşınıza da önceden haber verin ki öğrencilerinizden biri elinde bir kutu gereksiz malzeme ile kapısında belirdiğinde şaşırmasın. Öğrencinizi daha da zorlamak isterseniz, onu göndermek için üst katlardan bir sınıf seçebilirsiniz.

Çocuk henüz okuma-yazma bilmiyorsa olan biteni diğer öğretmene bir post-it aracılığıyla da anlatabilirsiniz: “Alex’in biraz ağır bir çalışmaya ihtiyacı vardı. Kitapları sonra gelip alırım. Teşekkürler!”

Çocuk, sınıfa zihinsel ve fiziksel bir mola vermiş ve sınıfta kendisini kimin rahatsız ettiğini unutmuş olarak döner ve dersinin başına dönmesi daha kolaylaşır.

Sürekli yeni yöntemler deneyin, öğretmen arkadaşlarınızla birlikte çalışın ve öğrencilerinizin en iyi hale gelmesini sağlayın.

Her öğrenci farklıdır, bu yüzden bir çocukta işe yarayan bir yöntemin diğerinde başarısızlıkla sonuçlanabileceğini unutmayın. Her çocukta işe yarayan yöntemi bulana kadar denemeye devam edin.

Okuldaki diğer öğretmenlerin size yardımcı olabileceğini de aklınızdan çıkarmayın. Öğretmenlik yapmak, ıssız bir adada yaşamak anlamına gelmez.

Birinin yardımına ne zaman ihtiyaç duyacağınızı asla kestiremezsiniz ve aynı şey onlar için de geçerli. İş arkadaşlarınızla harika bir ilişki şarttır!  

Sınıfın katı beklentisi dahilinde, DEHB’li çocuklar sorunlu ve düzeltilmesi gereken kişiler olarak görülürler genelde ve bu yüzden özgüvenleri zedelenir.

Yetişkinler, çocukları belli bir kalıba sokmaya çalışmaktan vazgeçmeli ve güçlü yanlarının ortaya çıkması için onları doğru ortamlara yönlendirmelidirler.

Sizin için hangi seçenek işe yaradı?

Öğrencilerime yardım etmek adına bunlar benim sınıfta kullandığım yöntemlerden bazıları. Sınıfta ya da evde, siz hangi işe yarar olduğunu düşündüğünüz stratejileri kullandınız?

Çeviri: Zeynep Topal

Kaynak: http://www.bluemangollc.com/8-easy-classroom-accommodations-for-students-with-adhd/