ÇOCUKLAR HATA YAPTIKLARINDA ANNE BABALARIN VERDİĞİ YANLIŞ TEPKİLER

Gelişim süreçlerinde farklı dönemlerden geçen çocuklar, durmaksızın öğrenerek sosyal yaşama katılım sağlarlar. Onlar, içinde bulundukları kültürel yapının değer ve fenomenlerini içselleştirerek, bu kültürel çevrenin bir parçası haline gelmek isterler. Çocukların bu katılım süreçlerinde yaşam kalitelerini ve karakterlerini belirleyen en önemli etken ise sosyal çevreden gelen tepkilerdir.

Dünyaya gözlerini henüz açan bir bebek, çevresinde onun gelişini sabırsızlık, heyecan ve mutlulukla bekleyen anne-babasının bakışlarıyla karşılaşır. Ve bu bakışlar onun ilerleyen süreçte karşılaşacağı her durumda dikkate alacağı bakışlar olacaktır aynı zamanda. Dolayısıyla çocukların kültürel katılımlarını belirleyecek olan en önemli sosyal çevre, o çocuğun içinde bulunduğu ailesidir.

0-6 yaş aralığındaki bir çocuğun zihinsel ve fiziksel gelişiminin içinde yapılandığı en küçük toplumsal yapı birimidir aile. Bundan dolayı öncelikle ebeveynin verdiği (doğru veya yanlış) tepkilere değinmeliyiz. Yazı serisinin devamında ise öğretmenlerin, akrabaların ve arkadaşların tepkilerini inceleyeceğiz.

Çocuklar neden hata yaparlar? Bu sorunun cevabını herkesin bildiğinden şüphem yok, fakat bu bilgiyi içselleştirmek zorundayız: ÖĞRENMEK İÇİN.

“Çocuklar yaptıkları hatalardan öğreniyorlar; duygusal zekanın gelişiminde en önemli faktörlerden biri, yapılan hatalardan çıkarılan sonuçlar...” diyor Harvard profesörlerinden Dr. John Buckner.

Öğrenmek için çabalayan bir çocuğun hata yapması gayet olağan. Hatta hata yapmak en çok çocukların hakkı. Çocukların hata yapmalarına olanak sağlanmadığı durumlarda ise öğrenme gerçekleşmiyor.

İçinde bulunduğu kültürel yapının değer ve fenomenlerini öğrenmeyen bir çocuk, sosyalleşmede büyük sıkıntılar çekecektir.

Ailelerin, çocukların hata yapmalarına engel olmaları aslında temiz ve saf bir niyet ile gerçekleşiyor. Herhangi bir ebeveyn, çocuklarının strese girmemeleri için onların hata yapmalarına engel olur. Halbuki stres insan yaşamının bir parçası.

Bu böyle, fakat atladığımız nokta ise çocukların hatadan korkmadığı ve hata yaptıklarında da herhangi bir kaygı hissetmedikleri. Yani stresi hissetmek biz erişkinlere has bir olay.

Aslında çocuklar stres ve kaygının değil anne-babanın tepkilerinin farkında.

Çocukların stres ve kaygı hissetmelerine ise biz sebep oluyoruz. Hem de bu temiz ve iyi niyetli kaygılarımızla.
Çocuklar hata yaptıklarında anne babaların geliştirdikleri temel 3 yanlış tepki var: Azarlama, utandırma ve güçsüz hissettiren tepkiler.

("Azarlama" ile devam edecek)

Psikolog Kadir Özsöz

İnstagram takip: instagram.com/psk.kdrozsoz/

Kadir Özsöz