BİR COVİD-19 KAZANIMI: 'ÖZELİM EĞİTİMDEYİM'

"Özelim Eğitimdeyim" mobil uygulamasıyla özel eğitim okullarına ve kaynaştırma eğitimine devam eden, işitme ve görme yetersizliği, hafif, orta veya ağır derecede zihinsel yetersizliği veya otizm spektrum bozukluğu ile öğrenme güçlüğü olan öğrenciler, aileler ve veliler geliştirilen tüm özel eğitim içeriklerinden ücretsiz yararlanabiliyor. Covid-19 salgını, sonrasında da kullanılabilecek böyle önemli bir kazanıma yol açtı. Milli Eğitim Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Mahmut Özer, "Özelim Eğitimdeyim" mobil uygulaması ve salgın sürecinde hayata geçen diğer özel eğitim ve rehberlik faaliyetlerini bir gazete için kaleme aldığı makalede özetledi
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) yıllardan beri özel eğitim ve rehberlik alanında hizmet vermeye devam etmektedir. Özel eğitim uygulama okulları, özel eğitim meslek okulları, özel eğitim anaokulları, bilim ve sanat merkezleri (BİLSEM) ve rehberlik ve araştırma merkezleri (RAM) üzerinden sunmuş olduğu özel eğitim ve rehberlik hizmetlerinin kapasitesini artırmaya çalıştığı gibi kalitesini de sürekli iyileştirmek için yoğun çaba sarf etmektedir.
 
Ülkemizde 923 adet özel eğitim uygulama okulunda orta ve ağır düzeyde zihinsel yetersizliği olan bireyler ile otizm spektrum bozukluğu olan bireyler için eğitim verilmektedir. Bu okullarda yaklaşık 30 bin öğrenci eğitim almaktadır. 81 ilde toplam 161 özel eğitim meslek okulunda yaklaşık 13 bin öğrenci eğitim görmekte ve 2bin 251 öğretmen görev yapmaktadır. Yine 81 ilde en az bir BİLSEM bulunmakta olup bu merkezlerde yaklaşık 63 bin özel yetenekli öğrenciye destek eğitimi sunulmaktadır.
 
Yukarda değinilen birimler okul çağı öğrencilerine hizmet sunarken rehberlik ve araştırma merkezleri her yaştan vatandaşımıza hizmet vermektedir. Tüm illerimizde en az bir rehberlik araştırma merkezi bulunmakta olup 242 farklı noktada il ve ilçelerde etkin olarak faaliyetlerini sürdüren rehberlik ve araştırma merkezlerinde halen 435 yönetici, bin 251 özel eğitim öğretmeni ve bin 853 rehberlik öğretmeni olmak üzere toplamda 3 bin 539 personel görev yapmaktadır. RAM'larda rehberlik hizmetleri ve özel eğitim hizmetleri olmak üzere iki farklı seviyede hizmet sunulmakta olup rehberlik hizmetleri kapsamında okulların rehberlik servislerinden, çeşitli kurum ve kuruluşlardan yönlendirilen ya da bireysel olarak merkeze başvuran bireylere gerekli psikolojik destek ve rehberlik hizmetleri sunulmaktadır. Özel eğitim hizmetleri kapsamında ise özel eğitime ihtiyacı olan bireylere ilişkin eğitsel değerlendirme ve tanılama, yönlendirme, aileyi bilgilendirme ve izleme çalışmaları yürütülmektedir. Rehberlik ve araştırma merkezleri, ayrıca sorumlu oldukları bölgelerdeki rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesine ilişkin çalışmalarla rehber öğretmenlere ve okullara da destek hizmeti sunmaktadır. Bu kapsamda örneğin 2019 yılında 242 rehberlik ve araştırma merkezinde yaklaşık 550 bin bireye eğitsel değerlendirme ve tanılama hizmeti sunuldu.
 
Psikoeğitsel etkinlikler
Bakanlık olarak özel eğitimde sunduğumuz hizmetin kalitesi kadar erişilebilirliği de büyük önem arz etmektedir. Dolayısıyla tüm diğer hizmetlerimizde olduğu gibi bir taraftan verdiğimiz hizmetin kalitesini artırırken diğer taraftan bu hizmetlerimize vatandaşlarımızın kolayca erişebilmesini hedefliyoruz. Örneğin şu anda sadece 28 ilimizde özel eğitim anaokulu bulunuyor. 2020 yılında 81 ilin tamamında en az bir özel eğitim anaokulunun olmasını hedefliyoruz. Bu amaca yönelik çalışmalar devam etmekte olup 2020 yılsonu itibari ile de 81 ilimizde özel eğitim anaokulunu hizmete alacağız.
 
Yukarda kısaca hizmet alanına değindiğim özel eğitim ve rehberlik hizmetlerimiz ülkemizde Covid-19 ile mücadele günlerinde de yoğun bir şekilde devam ediyor. Tüm birimlerimiz ve öğretmenlerimiz sahada aktif bir şekilde sürece çok boyutlu destek olmaya devam ediyor. Bu kapsamda ilk olarak Covid-19 salgın günlerinde hem salgından korunma hem de psikolojik sağlamlığı artırmada öğrencilerimize, gençlerimize ve velilerimize destek olmak için "Aileler İçin Çocuklara Yardım Rehberi", "Yetişkinler İçin Bilgilendirme Rehberi" ve "Gençler İçin Bilgilendirme Rehberi" gibi farklı rehberler hazırlandı. Okul öncesi ve ilkokul öğrencilerimize yönelik psikoeğitsel etkinlikler kitapçığı belirli aralıklarla yayımlanmaya devam ediyor.
 
e-Rehberlik sistemi
Daha sonra 81 ilde vatandaşlarımıza bu sürecin zorluklarını aşmada rehberlik hizmeti sunabilmek için "Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Bilgilendirme Hattı" çağrı merkezi kurduk. 81 ilde bu çağrı merkezine telefonla ulaşan her yaştan vatandaşımıza rehberlik ve araştırma merkezlerinde görevli idarecilerimiz, özel eğitim ve rehberlik öğretmenlerimiz rehberlik desteği sağlıyorlar. Eğitim kurumları ile rehberlik ve araştırma merkezlerinde görevli rehberlik öğretmenleri tarafından grup ve bireysel olarak verilen rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri de e-Rehberlik sistemine işleniyor. Salgın ile mücadele döneminde 1,5 aylık kısa zaman diliminde okul rehberlik ve psikolojik danışma servislerimiz ve rehberlik ve araştırma merkezlerimiz tarafından sunulan rehberlik hizmetinden 7 milyon öğrenci ve 5.5 milyon veli olmak üzere toplam 12 milyon 500 bin kişi faydalandı. Koruyucu önleyici kapsamdaki grup çalışmalarında stresle baş etme, sağlıklı yaşam, psikososyal destek programının ilk sıralarda yer aldığı görüldü. Stresle baş etme becerileri ve sağlıklı yaşam konularında öğrencilere destek hizmetleri sunuldu.
 
Diğer taraftan, bu süreçte özellikle özel eğitim öğrencilerimizin farklılaştırılmış ve zenginleştirilmiş eğitim ihtiyaçlarına destek olabilecek özelleşmiş dijital bir platform üretmek istedik. Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğümüz ve Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığımız el ele vererek kısa sürede başarılı bir uygulama ürettiler. "Özelim Eğitimdeyim" ismini verdiğimiz bu uygulamayı mobil uygulama olarak Mayıs ayında hizmete aldık. Kısa sürede yüz binlerin kullanmaya başladığı "Özelim Eğitimdeyim" mobil uygulamasıyla özel eğitim okullarına ve kaynaştırma eğitimine devam eden, işitme ve görme yetersizliği, hafif, orta veya ağır derecede zihinsel yetersizliği veya otizm spektrum bozukluğu ile öğrenme güçlüğü olan öğrenciler, aileler ve veliler geliştirilen tüm özel eğitim içerik ve uygulamalarından ücretsiz yararlanabildiler. Hizmete giren mobil uygulama bilişsel, okuma-yazma, matematik, hayat bilgisi, günlük yaşam, iletişim becerileri, sosyal beceriler gibi alanlara yönelik eğitim videoları, tüm özel eğitim ders ve yardımcı kaynak kitapları, etkinlik sayfaları ve takvimi, aile bilgilendirme videoları, bu alanlara yönelik interaktif uygulamaları içeriyor. İçerikler sürekli güncelleniyor ve zenginleştiriliyor. Yaşanan süreç Covid-19 salgını sonrasında da kullanılabilecek böyle önemli bir kazanıma yol açtı.
 
BİLSEM'in katkısı
Covid-19 ile mücadele günlerinde Bakanlığımızın farklı birimleri ihtiyaç duyulan ürünlerin üretilmesinde çok önemli katkı sundular. Bu kapsamda özellikle mesleki eğitim kurumlarımız ve halk eğitim merkezlerimiz aktif rol oynadılar. Benzer bir katkı da BİLSEM'lerden geldi. Özellikle sağlık çalışanlarımız için çok önemli olan yüz koruyucu siper üretimine ilk BİLSEM'lerde 3-D yazıcılarla başlandı. İlk 30 binlik yüz koruyucu siper üretimi sağlık çalışanlarımıza ücretsiz ulaştırıldı. Şu ana kadar 150 bin yüz koruyucu siper üretilen BİLSEM'lerde ayrıca video laringoskop cihazı ve solunum cihazı da üretildi. Bundan sonra BİLSEM'lerde özellikle bu tip salgınlarla mücadelede ihtiyaç duyulan ürünlerin üretilmesine yönelik AR-GE çalışmalarına ve bu kapsamda patent, faydalı model ve tasarım tescillerine ağırlık vereceğiz. Sonuç olarak, MEB Covid-19 salgını ile mücadele günlerinde tüm birimleri ile sahada olarak ve birimlerinin hizmet alanlarına göre hizmet çeşitliliğini sürekli artırarak bu zorlu süreçten en az zararla çıkabilmek için tüm kapasitesini harekete geçirmiştir. Bu tip olağanüstü dönemlerde psikolojik destek ve rehberlik hizmetleri büyük önem arz etmektedir. Bu bağlamda da Bakanlık, özel eğitim ve rehberlik alanlarında kapsayıcı destek hizmeti sağlayabilmiş ve hizmet çeşitliliğini dönemin özelliğine göre uyarlayabilme kapasitesi kazanmıştır. Bu dönem başarılı bir şekilde atlatıldıktan sonra kazandığı yeni deneyimlerle hizmet çeşitliliğini artırmaya devam edecektir.