Almanya'da bir lisede matematik öğretmeni olan Wilhelm von Osten

Tarih 1900'lerin başı...
Almanya'da bir lisede matematik öğretmeni olan Wilhelm von Osten,
Belki de matematiğe kafası basmayan öğrencilerine kızdığından,
"Ben bu matematiği, toplamayı, çıkarmayı, çarpma ve bölmeyi,
Hatta kesirli saylarla işlem yapmayı, zamanı hesaplamayı,
Hatta hatta okumayı yazmayı, Almancayı, notaları bir ata bile öğretebilirim ulen" diyerek bir at satın alır...
Bir süre sonra da "İşte budur kardeşim, sorun la ne istiyosanız atıma" diyerek çıkarır atını görücüye...
Gerçekten de bilir at her soruyu;
Hem de öyle "Söyle bakalım at kardeş 3+4 kaç eder?" falan değil,
"Eğer ayın 8'inci günü Salı'ya gelirse bir sonraki Cuma ayın kaçı olur?" derler, at hemen toynağını yanıt kaç ise o kadar yere vurarak bilir soruları...
Kesirli mesirli dinlemez "tak" yapıştırır yanıtı...
Sadece sözlüde değil yazılıda da çok başarılıdır at,
Kağıda yazılıp gösterilen soruları da bilir...
"Akıllı Hans (der Kluge Hans)" derler ata,
Almanya ve Hollanda'da ünü yayılır da yayılır...
Her yerde gösteriler yapar Wilhelm von Osten, Akıllı Hans'la beraber...
"Evet" diyecekse kafasını aşağı yukarı, "Hayır" diyecekse sağa sola sallayarak, toynağını yere vurarak her soruyu bilir, hiçbir falsosu, hiçbir yanlışı yoktur Hans'ın...
Bunun üzerine 1904 yılında bir "Hans Komisyonu" kurulur,
Komisyon da bir hile bulamaz Hans'ta, "evet biliyordur" çünkü...
Bunun üzerine fizyolog Oskar Pfungst "bir de ben göreyim" der ve 1907 yılında Hans'ı bir dizi deneye tabi tutar...
Hans'ı bakıcısından ve seyirciden yalıtıp ipucu almayı önleyip dener,
Soruları bakıcı dışında değişik kişilere sordurarak dener,
Atın gözlerini bağlayıp soru soranı görmesini engelleyip dener,
Soru soranın cevabı bilip bilmemesi durumunu kontrol ederek dener...
Bu bir dizi deneyin sonunda Oskar Pfungst'ta açıklar ki;
"Hans'ta bir hile yoktur..."
Hans bakıcısı dışındakilere de doğru yanıt vermektedir. Ancak...
Soruyu soran doğru yanıtı biliyorsa Hans da soruyu bilmekte,
Soruyu soran yanıtı bilmiyorsa Hans da bilememektedir...
Yanıtı bilen soruyorsa Hans'ın doğru yanıt oranı %89 iken,
Bilmeyen sorduğunda oran %6'ya düşmektedir...
Pfungst, olayı dikkatli incelediğinde atların, insanların beden dilindeki değişimleri ve nüansları fark edebildiğini görür...
Hans toynağı ile yere vurmaya başladığında soru soranın duruşunda ve yüz ifadesinde oluşan gerilim içeren küçük değişimler, toynak sayısı tam doğru yanıta geldiğinde yerini rahatlamaya bırakmaktadır. Bu da Hans'a toynak vurmayı bırakması için gerekli sinyali vermektedir...
İzleyici beklentisinin olayları etkilediği şeklinde açıklanabilecek bu duruma "Akıllı Hans Etkisi" der Pfungst ve kendi üzerinde de dener...
Yanıtını bilmediği soruları kendisine yöneltenlere Hans gibi ayaklarını yere vurarak yanıt veren Pfungst, karşıdakinin beden diline dikkat ederek soruların %90'ına doğru yanıt verir...
Atın sahibi Wilhelm von Osten mi?
O asla inanmaz bunlara ve "Hadi lan benim atım biliyo işte, ben öğrettim ona" diyerek uzun yıllar Hans'la gösterilerine devam eder...
Niye mi anlattım?
Biz de tam tersidir çünkü,
Ne beden diline, ne yüz ifadelerine, ne taşıdığı anlama bakılır bizde...
Damat çıkar ekonomi anlatır, enflasyon, maaş artışı, gelir-gider tablosu, ithalat-ihracat, bütçe açığı açıklar,
Beden dilimiz ne derse desin, yüz ifademiz ne anlatırsa anlatsın, gerginliğimiz ne söylerse söylesin,
Doğruluk yüzdesi çok düşük olsa da o bildiğini söyler sadece...
Birileri çıkar mülteci sayısını ve harcanan parayı açıklar,
Biz doğruyu bilsekte, yanlışta ısrar eder açıklamayı yapan her kimse...
Birileri çıkar depremde ölenleri, biri çıkar kazada yananları,
Birileri çıkar operasyonda, harekatta toprağa düşenleri açıklar...
Ama önemsizdir onlar için her şey,
Sıradan sayılardır onlar için sadece...
Bazı sayılar önemlidir oysa ki dikkatli açıklanmalıdır...
Karşıdakinin beden diline, yüz ifadesine, onun için taşıdığı anlama ve öneme çok ama çok dikkat ederek söylenmelidir...
Birileri "birkaç"la ifade etse de insanın içini acıtır bazı sayılar çünkü..