AİLEDE DİKKAT EĞİTİMİ

Çocuk yalan söylediği için, annesi ona öğüt vermektedir.
“Bak çocuğum, ben senin yaşındayken hiç yalan söylemezdim.”  Çocuk:
“Anneciğim, siz ne zamandan beri yalan söylemeye başladınız?” (Anonim)
***
“Dikkat” ile ilgili dizi yazımızın üçüncü bölümünde, “Ailede Çocuğun Dikkat Eğitimi” ele alınıyor.
***
AİLEDE DİKKAT EĞİTİMİ 
 Başarının anahtarı iyi bir dikkattir. Önceki yazılarda; dikkatin önemini, özelliklerini; dikkat dağınıklığının nedenlerini, dikkat dağınıklığının okul ve sınav başarısını nasıl etkilediğini; dikkat bölünmesi ve hayatımızı nasıl etkilediğini irdelemiştik.
 Bu yazımızda, çocuğumuzun dikkat yetisini eğitip geliştirebilmek için aile olarak neler yapabileceğimizi incelemeye çalışacağız.
Çocuk;  çevresindeki nesneleri, olup bitenleri tanımak,  keşfetmek ister. Bu nedenle çocuk çevresindeki her şeye dikkat etme eğilimindedir. Aile ve okul, çocuğun bu merak ve eğiliminden yararlanabilir. Çocuğu yönlendirerek, rehberlik yaparak onun dikkatinin gelişimine katkıda bulunabilir. Bu konuda ailenin yapabileceklerini şöyle sıralayabiliriz:
ÇOCUĞU SEVİP ONUNLA İLGİLENME
Çocukla, özellikle bebeklerle, yaşına uygun ve kararında ilgilenildiğinde, onun kendisine ve çevresine güven duygusu kazanması dışında, çocuğun sosyal, ruhsal ve zihinsel gelişimine; bu bağlamda sunulan uyarıcılarla, çocuğun beyninde sinirsel bağlantılar oluşturularak onun dikkat ve diğer yetilerinin gelişimine katkı sağlanır.
Bunun için, bebekler kucağa alınıp sevilmeli, onunla konuşulmalı, oynanmalı, şarkı söylenmeli ve onun diğer gereksinimleri karşılanmalı.
ÇOCUĞA VERİMLİ UYARICILAR SUNMA
 Zengin,  verimli uyarıcılar; duyu organlarının, sonuçta beynin çalışmasını sağlar. Bu süreçte, dikkatin gelişmesine katkı sağlanırken bundan diğer zihinsel yapılar da olumlu yönde etkilenirler.
Bu konuyla ilgili olarak, çocuk parka götürülebilir; doğa incelemeleri yapılabilir. (Doğal olarak Korona virüsle ilgili olarak koşullar düzeldikten sonra)  Oyuncaklar alınabilir. Büyük çocuklar sanatsal etkinliklere ve sergilere götürülebilir. Radyo, TV, bilgisayar, resimli-resimsiz kitaplar gibi görsel ve işitsel araçlardan yararlanılabilir.
Örneğin: Parkta gezinirken, çocuğa gördükleri ilginç şeylerle ilgili sorular sorularak dikkati çekilir. Artık uyarılan bilgi heveslisi, meraklı çocuk; diğer uyarıcıları da kendi fark eder: “Falan nedir? Filan neye yarar? ”diye sorular sormaya başlar. Biz de onun sorularını uygun şekilde yanıtlayarak dikkatini canlı tutar, bilgi hazinesini artırırız. 
Bu ve benzeri çalışmalar çocuğun dikkatini, doğaya yönlendirmesine neden olur. Bu da çocuğun doğasal zekâsının gelişimine katkı sağlar. Çocuğun doğayı ayrıntılarıyla gözlemlemesi sonucu olarak, resim heykel vb. sanatsal yönlerinin temeli atılır.
ÇOCUĞA SORUMLULUK VERME, ONU ÇEŞİTLİ ETKİNLİKLERE YÖNELTME
 Bir şey yapan kişi, kesinlikle dikkatini yaptığı işe yöneltmek zorundadır. Özellikle yaptığı iş, onun ilgisi dâhilinde ise odaklanma şiddeti daha fazla olacaktır. 
Büyüklere yardım gibi ufak tefek sorumlulukları dışında; çocuklar, özellikle kendi sorumluluklarını kendileri yerine getirmelidirler. Kaşık tutmasını bilmeyen çocuk, yeterli kaslara sahipse yemeğini elleriyle yiyebilir. Bu durumda çocuk, yaptığı işe odaklanarak dikkatini geliştirdiği gibi çocukta beyin-kas-duyu koordinasyonu gelişir; onun kendine olan güveni artar.
Oyun, resim, müzik, yap-boz vb. etkinlikler de çeşitli yararları dışında çocuğun dikkatini canlı tutma bakımından önemlidirler. Oyun oynayan,  resim yapan, çalgı çalan çocuk, dikkatini o derece işine vermiştir ki bazen yanına geleni bile fark edemez.
HERHANGİ BİR UYARICIYA ODAKLANAN ÇOCUĞU RAHATSIZ ETMEME
 Çocuk bir şeye odaklanmışsa ve odaklandığı şey zararlı değilse, olabildiğince çocuk engellenmemeli Ör. Oyun oynayan çocukla ikide bir konuşmak, onun dikkatinin dağılmasına neden olacaktır. Bu hatanın sürekli tekrarlanmasıyla çocukta, dikkat dağınıklığı giderek pekişecektir. Çünkü beyine olumlu, olumsuz ne verilirse; beyin onu kabulleniyor, zamanla alışkanlık haline getiriyor.
ÇOCUĞU DİKKATSİZLİĞİ NEDENİYLE ELEŞTİRMEKTEN UZAK DURMA
 Özellikle okul öncesi çocukların dikkat süreleri oldukça kısa ve kendileri genellikle dalgındırlar. Evde ve okulda çocukların dikkatsizliği veya dikkat dağınıklığı nedeniyle yapılan eleştiriler,  çocuğun ‘eksikliği’ kabullenmesine, dikkatinin daha fazla dağılmasına neden olabilir. 
Yapılan ağır baskı ve azarlamalar da onun dikkatini ve duygularını olumsuz yönde etkileyebilir.
AĞIR BASKI VE AZARLAMALAR
 Çocuğun ruhsal yönden yaralanmasına neden olur. Yoğun duygular yaşayan çocuğun dikkatinde de   (yoğun duygular yaşadığı sürece) gerileme ve dağılmalar olabilir.
***
“Dikkat” ile ilgili dizi yazımızın haftaya yayınlanacak 4. Bölümünde, aileleri de ilgilendiren “Okulda Dikkat Eğitimi” ele alınıyor.
Teşekkürler…
DURSUN BİLGİN