10-19 NİSAN KÖY ENSTİTÜLERİ HAFTASI

HASANOĞLAN ONURUMUZDUR…
Hasanoğlan, Ankara’nın 32 km. doğusunda, yaklaşık seksen yıl önce kavruk köylü çocuklarının kendi elleriyle kurdukları, Cumhuriyet’in yüzakı olmuş Hasanoğlan Köy Enstitüsü ve Yüksek Köy Enstitüsü yapılarının ve tarihi kalıtlarının yer aldığı bir beldemizdir…
Hasanoğlan’da 1941 yılının 10 Temmuz günü, Bulgaristan’ı işgal edip sınırlarımıza yaklaşan Alman faşizmi orduları nedeniyle Trakya Kepirtepe’deki Köy Enstitüsü aday öğrencilerinin ilk temelini attığı, sonraki yıllarda 14 ayrı Köy Enstitüsü’nden gelen yapı ekiplerinin imecesiyle yükselmiş, 600 dönümlük bir alana yayılmış anıtsal bir alan ve birçok yapı bulunmaktadır. Henüz bir istasyonun olmadığı kırklı yıllar başında Köy Enstitülü öğrenciler Lalahan İstasyonu’ndan Hasanoğlan’a kadar 6 km rampa boyunca rayların üstünde kol gücüyle kalas çekmiş, sırtlarıyla taş taşımış, kendi elleriyle yapılar, amfi tiyatrolar, sinema salonlari, müzik işlikleri kurmuş, İdris Dağı’ndan, Hasanoğlan’a kadar kilometrelerce kanal kazarak, dağı taşı yararak su getirmişlerdi…
Yaklaşık 600 dönümlük bu arazide uzun yıllar tarla ve bağ bahçe tarımı, hayvancılık gibi iş alanlarıyla Anadolu halk kültürüyle evrensel bilgi ve estetiğin bir araya geldiği bir üretim seferberliği, özgürleşme eylemi başlatılmış, 1946 yılında verilen “Batı’yla Bütünleşme” ve “Çok Partili Demokrasi”ye geçme kararından sonra Köy Enstitüleri ve Hasanoğlan gözden çıkarılmış, 1947 yılında Yüksek Köy Enstitüsü, 1954 yılında da Köy Enstitüsü, İlköğretmen Okulu’na dönüştürülerek kapatılmıştı.
Sonraki yıllarda da Hasanoğlan öğretmen okulu ve arkasından öğretmen lisesi olarak ülke aydınlanmasında çok önemli görevler üstlenmeyi sürdürdü.
12 Eylül 1980 darbesi sonrası ülkede egemen olan emperyal politikalar ile Hasanoğlan’da ağır bir ihmal ve yıkıma sahne oldu… Yerleşkeye farklı amaçlı birçok yapı kuruldu…
Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği Ankara Şubesi, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi, YAPIDER (Yapı Sanat Okulları Mezunları Derneği), Hasanoğlan Atatürk Öğretmen Okulu Mezunları Derneği, AFSAD gibi kurum ve kuruluşların 2009, 2010 yıllarında yaptıkları çalışmalar, Elmadağ Belediye Başkanlığı’nın devreye girmesi ile yıkılmakta olan Sinema Salonu ve Müzik İşliği için Kültür Bakanlığı olanaklarıyla bir restorasyon çalışması başlatılmıştı. Söz konusu iki yapı yıkılmaktan kurtarılmış olmakla birlikte restorasyon yapıların kendi ruhuna uygun olan bir anlayışla gerçekleştirilmemiş ve henüz kabulu sağlanıp işlerlik kazanamamıştır…
Çevrede kullanılabilecek birçok boş arazi bulunmasına karşın bu yerleşke üzerinde sonradan Polis Akademisi, Milli Eğitim Akademisi, İmam Hatip Lisesi gibi okul ve yapılar kurulmuş, bölgenin tarihi ruhuna saygı gösterilmemiştir.
Kavruk köylü çocuklarının 80 yıl once kendi elleriyle kurduğu tarihi yapılar bugün de kimsesizlik ve bakımsızlık içindedir. Sembolik olarak bir müze gibi görülen ve kapısı çoğunlukla kapalı, görevlisi bulunmayan Yüksek Köy Enstitüsü yapısındaki birçok sanat eseri ve tarihi anıtsal eşya birer ikişer kaybolmaktadır. 15.000’I 1950 öncesi baskılı 25.000 kitap toz toprak içinde, kayıtsız ve sahipsiz olarak çürümeye terk edilmiştir.
Yerleşkede bulunan Hasanoğlan Anadolu Fen Lisesi kadro ve olanakları böyle bir yerleşkenin korunması için yeterli olmamaktadır.
Bu yıl da Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği Ankara Şubesi ve İsmail Hakkı Tonguç Belgeliği Vakfı’nın çağrısı ile bir araya gelen, başta Elmadağ Belediye Başkanlığı, Hasanoğlan Atatürk Öğretmen Okulu Mezunları Derneği, YAPIDER, Mimarlar Odası Ankara Şubesi, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, Ziraat Mühendisleri Odası, TMMOB Ankara İl Koordinasyon Kurulu, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği, AFSAD (Ankara Fotoğraf Sanatçıları Derneği), ODTÜ Mezunları Derneği, ODTÜ THBT, Kırsal Çevre Derneği, Köy Enstitüleri ve Çağdaş Eğitim Vakfı ve öğretmen sendikalarının katıldığı çalışmalara Ankara Büyükşehir Belediyesi, Yenimahalle Belediyesi, Çankaya Belediyesi de desteklemektedir.
TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası tarafından dron uçuşu ile bölge haritası, yapıların mevcut durumu görüntülenmiş, 1/1000’lik bir vaziyet planı çıkarılmıştır. AFSAD üyesi fotoğrafçılar bir süredir yörede fotoğraflama çalışması yapmaktadır.
Yol haritasında birçok adım bulunmaktadır.
1. UNESCO tarafından tüm dünyaya örnek eğitim modeli olarak önerilmiş Köy Enstitüsü eğitim ruhunun, özgürleşme ve üretim sürecinin, yeniden yörede ve ulusal boyutta canlandırılması için çaba gösterilmeli, bu kaynaktan geleceğimiz için yararlanmanın yolları aranmalıdır. Yöre halkı, tarım ve hayvancılığın yeniden canlandırılmasını, özgür ve iş içinde, yaparak ve yaşayarak öğrenmenin yöntemlerini araştıracak, davranış adımlarını gerçekleştirecek bu eğitim ve üretim sürecinin bir parçası olmalıdır.
2. Yerleşke ve üzerinde bulunan anıt yapılar korunmalı, bakıma muhtaç yapılar için restorasyon çalışması başlatılmalıdır. TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi bu doğrultudaki ortak çabamızla teknik bir ekip oluşturmuş ve ilk incelemelerini tamamlamış bulunmaktadır.
3. Köy Enstileri’nin kuruluşunun 80 yıldönümü olan 17 Nisan 2020tarihinde bir dizi etkinliği birlikte gerçekleştirmek amacındayız...
4. Yerleşkenin kurtuluşuve gelceğimize yönelik bir ışık tutabilmesi için burada bir HASANOĞLAN EĞİTİM VE ÜRETİM ÜNİVERSİTESİ kurulmalıdır.

10-19 NISAN KÖY ENSTITÜLERI HAFTASI
80 yıl kutlamaları, 10 Nisan 2020 Cuma günü Ankara Kızılay’daki Metro Alt Geçit’te AFSAD Fotoğraf Sergisi ile başlayacak…
17 Nisan Cuma günü saat 10.00’da Hasanoğlan Köy Enstitüsü yerleşkesinde Hasanoğlan Kültür ve Eğitim Derneği’nin kolaylaştırıcılığında resmi kurum ve kuruluşların da katılımıyla Köy Enstitüleri’nin kuruluşunun 80. Yılı kutlanacak.
Aynı gün Ankara’da, İletişim Fakültesi Ahmet Taner Kışlalı Salonu’nda akademik bir toplantı ile Köy Enstitüleri’nin günümüzdeki uygulanabilirliği tartışılacak.
17 Nisan Cuma akşamı Elmadağ Belediyesi Kültür Merkezi’nde ODTÜ THBT tarafından HAM MEYVAYI KOPARDILAR DALINDAN adlı müzikli gösterisi sahnelenecek.
18 Nisan 2020 Cumartesi günü 17.30’da, Çankaya Belediyesi Yılmaz Güney Sahnesi’nde YKKED Ankara Şubesi ve Çankaya Belediyesi öncülüğünde, katılımcı tüm kurum ve kuruluş temsilcilerinin bir araya geleceği, Köy Enstitüsü düşüncesinin günümüze taşınması yol ve yöntemlerinin tartışılacağı bir FORUM gerçekleştirilecektir.
18 Nisan Cumartesi günü 19.30 da Elmadağ Belediyesi öncülüğünde Hasanoğlan Amfi Tiyatrı’da Pınar Ayhan gösterisi sahnelenecek.
19 Nisan Pazar günü yine Amfi Tiyatro’da Hasanoğlan Atatürk Öğretmen Okulu Mezunları Derneği’nin öncülüğünde HASANOĞLAN ONURUMUZDUR etkinliği Hasanoğlan, Elmadağ ve Ankara halkının da katılımıyla daha coşkulu bir biçimde gerçekleştirilecektir.
Ankara’daki tüm demokratik kurum ve kuruluşları, tüm özgür eğitim, üretim ve halk dostlarını, demokrasiden yana tüm güçleri çabamıza omuz vermeye, imecemize katılmaya çağırıyoruz.
HASANOĞLAN ONURUMUZDUR.