YAZ TATİLİNDE 1.SINIFI BİTİREN ÇOCUKLARLA İLGİLENME

Öğretmenlik yaptığım sıralarda, velilerimden sadece bir konuda yardımcı olmalarını isterdim: “Okumayı yeni öğrenen 1. sınıf öğrencilerinin, yazın okumayı unutmaması hatta daha da geliştirmesi için yaz tatilinde çocuklarına yardımcı olmalarını...”
Özellikle hastalık nedeniyle çocukların eğitimlerinin tamamlanamadığı bu yıl, velilerin yaz tatilinde çocuğuyla ilgilenmesi oldukça gereklidir.
Bu yazımızda bu konu üzerinde durmaya çalışacağız.
Okula yardımcı olma bakımından ailenin çocuğa yapabileceği en önemli katkı,1. sınıf bitiminde çocuğa yapacağı yardımlardır. Birinci sınıf sonrası yaz tatilinde çocukla ilgilenilmeli, okulda yapıldığı gibi okuma, anlama, anlatma çalışmaları evde de yapılmalı.
Yeni edinilen beceriler, çalışılmadığı sürece kolayca unutulur. Çalışılırsa giderek ustalaşılır; beyin onu iyice beller, artık çalışılmazsa bile unutulmaz. Çocuğun kazandığı okuma-yazma becerisinin unutulmaması ve gerilememesi için çocuğu o yaz çalıştırmak oldukça önemlidir.
 Bence, bu konuda öğretmen ve veliler işbirliği içinde olmalıdırlar.
YAZIN OKUMAK, DİNLENMEYE ENGEL MİDİR?
Aşırıya kaçılmadığı sürece, zihinsel yorgunluk hissettiğinizde bırakmanız halinde, okumanın dinlenmeye engel oluşturmadığını belirtmek isterim. Yazın herkes okuyarak boş zamanlarını değerlendirebilir. Yazın yüzerek beden sporu yaptığımız gibi okuyarak da zihin sporu yapmış oluruz. Bu da zihin sağlığını koruyup geliştirmenin ve Alzheimer’i önlemenin yollarından biridir. Okuyarak eğlendiğimiz gibi birikimimizi de artırabiliriz.
Bunun gibi çocuğumuzu kararında çalıştırmamız, onun dinlenmesine engel olmayacak; ona yararlı olacaktır.
TATİLDE ÇOCUĞUMUZLA İLGİLENMENİN YARARLARI
ÇOCUK, OKUMA- YAZMA KONUSUNDA EN BAŞARILI VE ATILIM YAPACAĞI ÇAĞDADIR ÇOCUĞUN BU ÖZELLİĞi DEĞERLENDİRİLMELİDİR
Her becerinin kolaylıkla kazanılacağı bir yaş grubu vardır. Ör. Dil (konuşma), belli bir çağda; okuma-yazma farklı bir çağda daha kolay öğrenilir. O yaştan önce veya sonra o beceriyi öğretmeye kalkmak, büyük çoğunluğun başarısını olumsuz yönde etkiler.
Çocuklar arasında bireysel farklar olmakla birlikte, çocukların okula alındığı yaşlar, onların en iyi bir şekilde okuma-yazma öğrenebileceği ve okuma yazmasını geliştirebileceği yaşlardır. Onları bu yıl günde bir saat çalıştırmak, başka yıllarda yapılacak daha uzun süreli çalışmalardan daha etkili olacaktır.
KAZANILMIŞ BECERİYE ARA VERMEK, O BECERİNİN GERİLEMESİNE NEDEN OLACAKTIR
Bir beceri üzerinde, uzun süre çalışıldığı ölçüde ustalaşılıyor. Yazın okuma yazmaya ara vermeniz, çocuğunuzun gerilemesine neden olacaktır. Çocuğunuzun 1. sınıf sonlarındaki durumuna gelmesi, öğretmenin bir iki ayını alacaktır. Hele okuma yazmayı unutması, onu oldukça gerilere taşıyacak; belki de 2. sınıf programını yetiştirmeye çalışan öğretmen, çocuğunuzun okuma yazma öğretimiyle ilgilenemeyecek durum daha da vahimleşecektir.
YAZIN ÇALIŞTIRDIĞINIZ TAKDİRDE, ÇOCUĞUNUZ YENİ DÖNEM BAŞLADIĞINDA, OKULA DAHA İYİ UYUM SAĞLAYACAK, ÖZGÜVENİ ARTACAKTIR
Yaz tatilinde derslerle ilgilenmeyip derslerden kopan çocuğun, okul başladığında derslere ısınması zaman alacaktır. Yazın çalıştırdığınızda, çocuğunuzun okuma ve anlama seviyesi artacak; dersler başladığında kendini arkadaşlarından daha ileride görecek. Bu durum onun ömür boyu başarısına önemli katkılar sağlayacaktır
ÇOCUĞUNUZ SERBEST OKUMA ALIŞKANLIĞI KAZANACAK
Aslında oldukça gerekli olduğu halde, programlarda yer almadığı için, okullarda serbest okuma etkinliklerine fazla zaman ayrılamıyor. Bu açık, yaz tatillerinde kapanabilir. Bu konuda çocuğunuzu yönlendirdiğinizde, o ders kitapları dışında kitap okumaktan zevk alacak. Böylece bugünkü sınavlarda ve yaşamda gerekli olan; hızlı okuma, anlama, yorumlama becerilerinin gelişimine katkı sağlanmış olacaktır. Merkezi sınavlardaki yükü, şimdiden hafifleyecektir.
PEKİ, NASIL ÇALIŞTIRALIM?
BİRLİKTE ÇALIŞIN
Çocuğunuz çalışırken onunla birlikte olun ve onu yönlendirin. Çocuk tek başına çalışmaktan hoşlanmaz. Yaptığı çalışmayı kendine angarya sayar. Çocuk kendini göstermek ve karşıdan “aferin” vb. olumlu dönütler alabilmek için başkalarıyla özellikle sevdiği kişilerle çalışmayı yeğler. Onun yaptığı çalışmaları sizde yapın. Sadece kendisinin çalışmadığını, sizin de çalıştığınızı görünce o, daha büyük sorumluluk hissedecek ve birlikte çalışmadan daha çok zevk alacaktır.
OLUMLU DÖNÜTLER
Bazen siz okuyun, bazen o; bazen siz anlatın, bazen o. Dikkatler, birbirinizin üzerinde olsun. Aşırıya kaçmamak koşuluyla “aferin, güzel okudun, iyi anlattın” gibi olumlu geri bildirimlerinizi esirgemeyin. Aaa! Nasıl yaptın vb. dönütlerle şaşkınlığınızı belirtin. Çünkü onlar, size sürpriz yapmaktan, sizleri şaşırtmaktan oldukça zevk alırlar. Ayrıca eline çakarak onu gururlandırabilirsiniz.
NELER YAPABİLİRİZ?
Ağırlık okumaya verilerek okuldaki gibi anlatma, anlama (metinle ilgili soruları yanıtlama), dramatize (oyunlaştırma) çalışmaları yaptırılabilir. Okumasının hızlanması için aynı paragraf arka arkaya birkaç kez okutulabilir. İki satırı geçmeyecek şekilde, 1-2 sözcüğü okuyup onları bakmadan yazma çalışmaları yaptırılabilir.
Bazı çocukların, yazarken, işin kolayına kaçıp okumadan harf harf bakıp yazmaya eğilimleri vardır. Böyle çalışma, çocuğun satırdaki görme açısı daraltacağı için, onun okuma hızında yavaşlamasına neden olabilir. Okulda ve evde bu konuya dikkat edilmeli; okumadan, tek tek harflere bakıp yazmaları engellenmeli.
DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR
ÇALIŞMALARINIZA, ONU TEŞVİK EDEREK, ONDA MERAK UYANDIRARAK BAŞLAYIN
Metindeki resimleri incelemek, metinle ilgili sorular vb. etkinlikler onda merak uyandırabilir ve kendi isteyerek okumaya başlayabilir.
DİKKATİ DAĞILDIĞINDA ÇALIŞMAYI BIRAKIN
Çalışması için aşırı baskı yapmak, uzun uzadıya çalıştırıp bıktırmak, tek başına çalışmaya zorlamak kesinlikle yarardan öte zarar getirir; çocuğun okumaya karşı, ‘kalıcı olumsuz tutum’ geliştirmesine neden olabilir.
SABIRSIZSANIZ VE İKİDE BİR ÇOCUĞA KIZACAKSANIZ BU İŞE BAŞLAMAYIN
Çocuk, anlayamadığı konu, yapamadığı veya beceremediği eylemler karşısında, ona kızsanız da en ağır cezayı verseniz de yine yapamaz. Hepten bocalar, özgüveni sarsılır. “Yapamıyorsun” diye kızmak yerine, o işin nasıl yapılacağını, seviyesine inerek öğretmek gerekir.
ÇOCUĞUN İÇİNE KORKU DÜŞÜRECEK, KÖTÜ ALIŞKANLIKLARA YÖNLENDİRECEK VE OKUYUNCA ANLAYAMAYACAĞI KİTAPLARI OKUTMAYIN
Kişinin anlayamadığı kitapları okuması, onun anlama yeteneğinin gerilemesine ve dikkatini toparlayamamasına neden olur; okuma zevki azalır.
SİZDEKİ OKUMA BOZUKLUKLARINDAN ÇOCUĞUNUZ ETKİLENEBİLİR
Çocuk gördüğü, duyduğu her şeyi örnek aldığı için onun yanında metni en iyi şekilde okuyunuz. Olabilir ya kusurlarınız varsa sadece rehberlik yapın anlama anlatma çalışmalarını birlikte yürütün
Birinci sınıf çocukları, resimli olay yazılarını (masal, öykü vb.) okumaktan zevk alırlar. Böyle kitaplar bulamazsak eski ya da yeni birinci sınıf okuma kitaplarındaki metinlerden yararlanabiliriz.
ÇALIŞMAYA NE ZAMAN BAŞLANMALI?
Çocuğun okul yorgunluğunu üzerinden atabilmesi için derslerin bitiminden sonra 5-10 gün çocuk çalıştırılmamalı, ders konusu konuşulmamalı. Çok geç başlamak da iyi değildir. Derslerden tamamen kopan çocuk zevkli bir şekilde çalışmalara başlayamaz. 
Dinlenebilmesi için yeni dönemin başlamasına 5-10 gün kala çalışmalar bırakılmalı.
ÇOCUK GÜNDE KAÇ DAKİKA ÇALIŞTIRILMALI?
Çalışılacak süre her çocuğun yapısına göre değişmekle birlikte, bence günde 30’ar dakikalık iki çalışma yeterlidir. Çocuğun dikkat durumuna göre, onu bıktırmamak koşuluyla bu süreyi biraz artırıp eksiltebiliriz. 
Çocuğu sıkmamak için başlangıçta 10 dakikalık bir çalışmayla başlanıp süre giderek artırılır.
Çalışmaların, çocuğun zihninin en açık olduğu saatlerde yapılması idealdir. Çalışmalar günün farklı saatlerinde yapılabildiği gibi toplanmış dikkati sürdürmek için iki çalışma arasında 15 dakika ara verilip arka arkaya da uygulanabilir.
Başlangıçta etkinliklerden biraz sıkılan çocuk, zamanla sorumluluk yüklenecek, kendindeki gelişmeyi görerek çalışmalardan zevk alacaktır.
Çocuğunuzun yaşamını önemli ölçüde etkileyecek bu çalışmada, size ve çocuğunuza başarılar dilerim. Dursun BİLGİN
(dursunbilgin.blogspot.com’dan alıntı)