KARNE ALAN ÇOCUĞUMUZA NASIL DAVRANMALIYIZ?

Karne, çocuğun ve ailenin yaşamını etkileyen önemli bir olaydır. Karne süreci, iyi yönetildiğinde aile ve çocuğa faydalı olabilmesine karşın, bazen de çocuğu hayal kırıklığına sürükleyip onda ruhsal sıkıntılara neden olabilmektedir.
Öncelikle karnelerde verilen not sistemini tanıyıp sorgulayalım:
NOT SİSTEMİ BİR ÇEŞİT YARIŞMA ŞEKLİDİR.
Not sistemi, öğrenciyi faaliyete teşvik etmek için oluşturulmuş, onu kendisiyle ve arkadaşlarıyla yarıştıran bir sistemdir. Yarışmada kullanılan puanlar, burada not adı ile kullanılır. Yarışmalardaki sıralamalar gibi not sisteminde de çocuklar aldığı notlara göre bir çeşit sıralama oluştururlar.
NOT SİSTEMİNİN FAYDALARI:
Not sisteminde öğrenci, arkadaşlarından veya önceki puanlarından daha yüksek puan almak için çaba gösterir, çalışmalara katılır; böylece başarısını artırır.
Günümüzün toplumsal yaşam düzenleri, bir ölçüde rekabet ve yarışmaya dayalıdır. Küçük yaştan itibaren YARIŞMA VE REKABET KOŞULLARINDA yetişen çocuğun, ileride yarışma ve rekabete dayalı toplumsal düzene uyum sağlaması kolaylaşır. Yarışmaların faydalarına karşın olumsuz yan etkileri de vardır.
NOT SİSTEMİNİN OLUMSUZ YANLARI:
Sınavdan ve sınav sonucunda alınan puanlardan, SINAVA KATILANLARIN TÜMÜ ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ETKİLENEBİLİYORLAR.
Sınıfta düşük not alan çocuklar; arkadaşları ve öğretmeni karşısında mahcup olabiliyor, ailesinin ve çevresindeki diğer kişilerin notlarını beğenmeyeceğini düşünerek kaygılanabiliyorlar. Bazı çocukların kendilerine güvenleri azalıyor. “Başarabilecek miyim?” korkusuyla herkeste bir sınav kaygısı oluşabiliyor.
ÇOCUKLAR, BİLGİLERİNİ ARTIRIP GELECEKLERİNİ GÜVENCE ALTINA ALMA DÜŞÜNCESİNDEN ÇOK, YÜKSEK NOT ALMA TELAŞINA DÜŞÜYORLAR.
NOT SİSTEMİ SINIFTA AYRIMCILIĞA NEDEN OLUYOR.
Sınıfta iyi not alan öğrenciler kıskanılabiliyor. Hatta bazılarından nefret ediliyor. Kimi öğrenciler, örnek öğrenci olarak popüler oluyor; kimi öğrenciler de küçümsenip alay konusu olabiliyorlar. Böylece not nedeniyle öğrenciler arasında ayrımcılık oluşuyor, bazı çocuklar istenilmeyen bazı duyguları yaşayabiliyorlar.
SINAV VE NOT SİSTEMİNDEN, DURUMU İYİ ÖĞRENCİLER DE ETKİLENEBİLİYOR.
Notlarıyla bağdaştırarak bazen kendilerini yanlış algılıyor ve olumsuz davranışlar sergileyebiliyorlar. Ör: Bazı öğrenciler şımarık davranışlar sergileyebiliyorlar. Kimilerinin başarının verdiği sarhoşluk içerisinde çevrelerinden beklentileri artabiliyor. Bazen de “ileride bu kadar başarılı olamazsam, çevrenin gözünden düşerim.”gibi düşüncelerle kendilerinde kaygı oluşturabiliyorlar.
Not sisteminin bu olumsuz etkilerinden çocuklarımızı uzak tutmak için, aile ve öğretmenlere önemli görevler düşmektedir. Bu konuda ailelerin neler yapabileceğini bu yazımızda incelemeye çalışacağız.

NOT SİSTEMİ GÜVENİLİR BİR ÖLÇME ARACI MIDIR?
5 kg. bir ağırlığı hangi terazide tartsanız aynı gelir. Bilgi ölçmenin tam geçerli bir tekniği, birimi veya sınırı yoktur. Her öğretmenin önemsediği, değer verdiği konular birbirinden farklı olduğundan, bir öğrenci farklı öğretmenlerden tamamıyla aynı notu alamaz. Benzer biçimde, farklı okullarda, farklı coğrafyalarda çalışan, farklı devirlerde ve farklı kültürlerde yaşayan öğretmenlerin hepsinden aynı ölçüde not vermeleri beklenemez.
Ancak her bir öğretmenin, sınıfındaki öğrencilerini, kendi ölçütlerine göre, en ufak bir ayırım yapmadan en objektif şekilde değerlendirdikleri kuşkusuzdur. Öğrencinin aldığı not nedeniyle öğretmenini suçlamanın, bir anlamı ve faydası yoktur.
NOTLAR, ÇOCUĞUMUZUN GELECEK HAYATINDAKİ BAŞARISININ BİR GÖSTERGESİ MİDİR?
Bilgili olanların ve bilgilerini kullanmasını bilenlerin, toplumsal hayatta biraz daha iyi yerlere geldiklerini bir genelleme yapmadan söyleyebiliriz. Bunun yanında yüksek notları olmadıkları, hatta okul yüzü görmedikleri halde; bilimde, politikada, iş ve sanat hayatında ve sayamadığımız diğer alanlarda başarının zirvesine çıkmış, şu an hepimizin örnek verebileceği pek çok kişi vardır. Derslerde başarılı oldukları halde, çalışma hayatında başarıda zorlananlara da rastlanmaktadır. Kişilerin her alan ve koşulda aynı başarıyı sergilemeleri olanaksızdır.
DERS NOTLARI, ÇOCUĞUMUZUN ZEKÂ VE YETENEĞİNİN BİR ÖLÇÜSÜ MÜDÜR?
Ders notları ile bilgi dağarcığımızın, bazı yetenek ve becerilerimizin O ZAMANKİ GÜNCEL DURUMU SINIRLI olarak değerlendirilir. Beynimizin kapasitesi sınırsızdır. Çok az ve sınırlı bilgi- becerileri ölçmekle beynin tüm kapasitesini anlamak olanaksızdır.
Bir çocuğun bazı derslerden başarısız olması, onun yeteneksiz ve başarısız olduğunu kanıtlamaz. Tekniğine uygun, planlı programlı olarak çalışan bir çocuk, kendisinden zeki, ancak çalışmayan bir öğrenciden daha yüksek puan alabilir.
KARNE ALAN ÇOCUĞUMUZA NASIL DAVRANMALIYIZ?
HERKESİN HAYATTA BAŞARABİLECEĞİ VE SEVEREK YAPABİLECEĞİ BİR İŞ VEYA BAŞARILI OLABİLECEĞİ BİR ALAN KESİNLİKLE VARDIR.
Çocuğumuzun ders notlarına bakarak, çocuğumuzu ya da kendimizi ümitsizliğe sürüklememiz uygun bir davranış değildir. Herkesin yetenek ve kapasitesine uygun ve severek yapabileceği veya kurabileceği bir iş kesinlikle vardır. Çocuğumuzun hayata olumlu pencereden bakması, kendini güvende hissetmesi, gelecekten kaygılanmaması ve güdülenerek çalışmaya odaklanması için, çocuğumuzu, sürekli bu umut ve beklenti içinde yetiştirmeliyiz. Kişi yeteneğine ve isteğine uygun bir işte çalışabilir; yeteneğine uygun iş kurabilir. Yeteneği az olan kişiler, yaptıkları işte; eğitildikçe, çalıştıkça ustalaşabiliyorlar. Çocuğa, altından kolaylıkla kalkabilecekleri sorumluluklar verilmeli; İŞ YAPMA ZEVK VE ALIŞKANLIĞI KAZANDIRILMALI
HERKESİN KALDIRABİLECEĞİ BELLİ BİR YÜK VARDIR.
Kişiye en ağır cezayı verseniz bile belli bir ağırlıktan fazlasını kaldıramaz. Kişinin yapamayacağı şeyleri zorla yaptırmaya kalkmak, ona işkencedir, onu istismar etmektir. Çocuktan beklentilerimiz, onun başarabileceği sınırlar içinde olmalı. Çocuk başarılı olmak için elinden geleni yapıyorsa, ona kimsenin herhangi bir söz söylemeye hakkı yoktur. Çocuğumuzu, olduğu haliyle benimsememiz, en doğrusudur.
KARNESİYLE GELEN ÇOCUĞU NASIL KARŞILAMALIYIZ?
Çocuğumuzla karşılaştıktan sonra hemen onun karnesine bakmak, çocukta karnenin kendisinden değerli olduğu kanısını uyandırabilir. Çocuğunuzla karşılaşınca önce onu sevin. Sonra birlikte karnesini inceleyebilirsiniz, aşırıya kaçmadan olumlu geri bildirimlerde bulunabilirsiniz; ancak önerilerinizi bir başka zamana bırakmanız uygun olur.
KARNEYE BAKARKEN SADECE BAŞARISIZ DERSLERE ODAKLANMAYIN.
Karneye bakarken sadece olumsuzları görmek, hayata da dar olumsuz pencereden bakmak demektir. Çocuğun karnesine bakarken öncelikle olumlu dereceler değerlendirilip çocuk ruhsal yönden hazırlanmalı. Özellikle çocuğun davranış notları, önemsenmeli.
UYGUN TEPKİ:
Çocuk başarılı da olsa, başarısız da olsa çocuğa yaklaşımda aşırıya kaçınmamalı. Aşırı yergi onu üzdüğü gibi, aşırı övgü de onda sizin beklentilerinizi karşılayamama korkusunu oluşturabilir.
ÇOCUĞUNUZU BAŞKALARIYLA KIYASLAMAYIN.
“ Her öğrencinin kendine göre bir gelişim hızı ve sekli olduğundan çocuğunuzun karnesindeki dereceleri ve sonucu başka öğrencilerinkiyle karşılaştırmak suretiyle kendi çocuğunuzu yermek veya övmek doğru olmaz.” (Eski bir karneden alıntı)
Özellikle çocuğunuzu kendi çocukluğunuzla kıyaslamanız çocuğunuzu güvensizliğe sürükler, evde sürtüşmelere neden oluşturur.
KARNESİ BAŞARISIZ OLAN ÇOCUK CEZALANDIRILMALI MI?
Çocuğumuzun ruh sağlığı, notlarından çok daha önemlidir. Kırık notlarından dolayı çocuğumuz, yeteri kadar zaten mahcup kalmıştır. Hiçbir cezanın, çocuğun onurunu kırıp ruhsal durumunu zedelemekten başka işe yaramayacağını unutmayalım. Çocuğa karşı fiziki ve sözlü şiddetten uzak duralım.
PEKİ, YA ÖDÜL…
ÇOCUK KENDİSİ VE GELECEĞİ İÇİN ÇALIŞTIĞININ BİLİNCİNDE OLMALI. Kendisi için değil de, ödül için çalışan çocuk, biraz zorlandığında, “Ödülü almasam da olur.” deyip geri çekilebiliyor. Kendi ve geleceği için çalışan çocuk, zorluklardan yılmıyor; zorlukları aşıp hedefe doğru uygun adımlarla ilerliyor.
Maddi ödüldense, manevi ödül, çocuğu daha çok etkiler. Maddi ödüle alışan çocuk her zaman bir beklenti içinde olabiliyor. Maddi ödül için söz verildiğinde, verilen söz yerine getirilmeli
BAŞARISIZLIĞIN NEDENİ OLARAK SADECE ÇOCUK GÖRÜLMEMELİ.
Çocuğun okuldaki çalışmalara içtenlikle katılması, sorumluluklarını yerine getirmesi okul başarısı açısından önemlidir. Bunun dışında çocuğun eğitiminde etkili olan AİLE, ÇEVRE, OKUL gibi etmenlerin, çocuğun başarısında her birinin önemli etkileri vardır.
Ailede uygun çalışma ortamının olamaması, bir arkadaşının onu olumsuz yönde etkilemesi, okuldaki olanakların kısıtlılığı, çocuktaki duygu bozukluğu vb. etkenler, çocuğun başarısını olumsuz yönde etkilemiş olabilir.
Başarısızlık, sadece çocuğun değil bir aile (hepimizin) sorunu olarak görülmeli, ona göre çözümler üretilmeli.
BAŞARISIZLIK NEDENLERİ ÜZERİNDE DURULMALI, ONUN KİŞİLİĞİNE DOKUNULMAMALI.
“Sen tembelin birisin.” gibi çocuğun kişiliğini olumsuz yönde yargılamak, sorunu çözmek yerine daha büyük yaraların açılmasına, içinden çıkılmaz bir hal almasına dönüşür. Çocuk tembel olduğuna inanarak hepten tembelleşebilir. Çocuğun başarısızlık nedenleri üzerinde durularak, nedenler ortadan kaldırılabilir.
ÇOCUK EĞİTİMİNDE “SEVGİ” YÖNTEMİNDEN YARARLANMA:
Anne-babasını, öğretmenini seven çocuk, onları hiçbir şekilde üzmek istemez. Çocuk yaramazlık yapmadığı gibi, başarılı olmak için elinden geleni yaparak, onların gözüne girmek, onlardan olumlu dönütler almak ister. Bunun yolu, çocuğumuzu koşulsuz sevmek, onunla gereği kadar ilgilenmek ve ondan yapabileceği kadarıyla başarı beklemektir.
ÇOCUĞUN BAŞARI SEVİYESİNİ YÜKSELTMEK İÇİN NELER YAPILMALI?
Anne-baba çocuğuyla görüşüp, sorunun, hepsinin ortak sorunu olduğunu, sorunu beraberce çözümleyeceklerini çocuğa açıklamalıdırlar.
Sorunu ortaya çıkaran nedenler saptanıp ortak hal çareleri düşünülmeli. Sorunu ortaya çıkaran nedenler araştırılıp giderilmeli. Bu konularda öğretmen ve rehber öğretmenden yararlanılmalı.
Bilgili olmanın yararları, anlatılarak çocuk isteklendirilmeli. Nasıl çalışacağı, okulda nelere dikkat edeceği açıklanmalı: “çocuk okuldaki çalışmalara tüm dikkatiyle katılmalı. Öğrendiğini pekiştirmesi ve unutmaması için derslerde not tutmalı ya da öğretmenin tutturduğu notlara çalışmalı. Gereği kadar tekrarlar ve alıştırmalar yaparak unuttuğunu hatırlamalı. Bilmediği konuları araştırmalı, sorup öğrenmeli.” vb. konu ve TEKNİKLER AİLE VE OKUL TARAFINDAN ÇOCUĞA ÖĞRETİLMELİ.
SÖZÜN ÖZÜ:
Çocuğumuzun daha iyi yerler gelmesini istiyorsak, onu eleştirmek yerine, ona fırsatlar sunmalı, aşırıya kaçmadan onu çalışmaya teşvik etmeliyiz.
NOT: Yukarıdaki yazı, Türkiye’de uygulanan Bilişsel (bilgiye dayalı) Eğitim Sistemi dikkate alınarak hazırlanmıştır. (dursunbilgin.blogspot.com’dan alıntı)
Teşekkürler… Hoşça kalın.

Kaynak: Dursun Bilgin