İletişim Ders Notu

İletişim; bilgi, duygu, düşüncelerin bireyler arasında karşılıklı olarak paylaşıldığı bir süreçtir. İletişim, iki insanın birbirini
fark etmesiyle başlayan bir süreçtir. Kısaca tanımlayacak olursak iletişim, duygu ve düşüncelerin karşı taraftaki kişiye
konuşma, yazı, işaret, jest ve mimik gibi çeşitli yollarla aktarılması sürecidir. İletişimin tarihi en az insanlık tarihi gibi çok
eskilere dayanmaktadır.
İnsan ilişkilerde şu hususlara dikkat edilmesi gerekir:
 Tanışma- tanıştırma - Selamlaşma
 İletişim - Yüz yüze ilişki kurma
 Sevgi-saygı gösterme - Kılık – Kıyafet
 Selamlaşma
 Sabır ve hoşgörülü olmak - Güven
 Karşılıklı ziyaret – Paylaşım
 Yüz yüze İlişki Kurma
 Kılık-Kıyafet
 Güven
 Paylaşım
1) İLETİŞİM SÜRECİNİN TEMEL ÖGELERİ
 İletişim sürecinin tamamlanması sırasında birçok öge yer almaktadır. Sağlıklı bir iletişim sürecinin ögeleri aşağıdaki
gibidir.
 Kaynak (Verici, Gönderici, İletici): İletişim sürecini başlatan, mesajını alıcıya gönderen kişi veya gruptur. Gönderici, duygu
ve düşüncelerini karşı tarafa aktaran ögedir.
Birçok Etken Kaynağı Etkilemektedir. Bu Etkenler;
 Kaynağın İletişim Becerisi
 Tutumlar
 Deneyim
 Bilgi Düzeyi
 Çevresel ve Toplumsa Kültürler
 Ekonomik Ögeler
 Mesaj (İleti): Kaynağın, alıcıyla paylaşmak istediği bilgi, duygu ve düşünce, tutum ve davranıştır. İleti görsel ya da işitsel
şekilde olabilir.
Bir iletide üç noktaya dikkat edilmelidir.
KAYNAK MESAJ KANAL ALICI
DÖNÜT (GERİ BİLDİRİM-FEED BACK)
 İleti Kodu
 İleti İçeriği
 İleti Geliştirimi (Message Treatment): İletişim kaynağının kodları ve içeriği seçerken ve düzenlerken verdiği
kararlar olarak tanımlarız.
 Kanal (Araç, Taşıyıcı): Kaynak ile alıcı arasında yer alan ve simge veya sembollere dönüşmüş mesajın iletilmesini sağlayan
yoldur. Kaynak tarafından alıcıya aktarılan mesajın gönderilme şekline kanal denilmektedir. Ses, ışık, görsel, işaret,
televizyon, telefon kanal olabilecek ögelerdendir.
 Alıcı (Hedef): Kaynak tarafından mesajın iletilmek istendiği hedef kitle, kişi ya da gruptur.
 Dönüt (Etki, Geri Bildirim, Feed Back): Kaynağın gönderdiği mesaja karşılık, alıcının verdiği cevaptır. Göndericiden alınan
mesaja alıcının bir cevap vermesi dönüt yani geri bildirimdir. Dönüt ile iletilen mesajın ulaşılıp ulaşılmadığı anlaşılabilir.
 Çift Yönlü Mesaj Alış Verişine ”İLETİŞİM”, Tek Yönlü Olanına Da “İLETİM” denir. Radyo ve tv tek yönlü iletişimdir.
Yüz yüze tartışma ve mülakat ise iki yönlü iletişimdir.
 UYARI: İletişimin sadece iki canlı, yani insanlar arasında gerçekleşmeyebilir. Cansız bir varlıkla da iletişim
kurulabilir.
 Bağlam (Ortam): İletişim sürecinin gerçekleştiği mekâna bağlam ya da ortam denilmektedir.
 Kod: Gönderici ve alıcı arasında yapılan iletişimin her iki taraf tarafından bilinen bir kodlamayla gerçekleşmesidir. Örneğin
dil iki tarafın da bildiği kodlardan oluşur. Trafik işaretleri de gönderici ve alıcı arasındaki özel bir kodlamadır.
 İletişim kaynağı Aşağıdakilerden Oluşur;
 Bilgiler,
 Fikirler,
 Duygular,
 İnanç ve Tutumlar,
 Algılama ve Değerlendirme,
Bireyin kendini ne ölçüde dışa açabildiğini ortaya koyabilmenin en iyi yolu kendini tanımasıdır. Bu bağlamda;
 Açık Alan; Bireyin düşünce ve ruh hali hem kendisince hem de başkalarınca bilinir.
 Kör Alan; Başkaları bireyi niteleyebilmekte ancak birey kendi özelliklerini bilmemektedir.
 Gizli Alan; Birey kendini tanımlayabilmekte ancak başkaları onun düşüncelerini bilmemektedir.
 Karanlık (bilinmeyen) Alan; Ne başkaları ne de birey kendisini niteleyememektedir.

 ÇEVRE ÇEVRE
GÜRÜLTÜ GÜRÜLTÜ
Bilgiler, Fikirler,
Duygular, İnançlar ve
Tutumlar, Algılama ve
Değerlendirme
(KAYNAK)
Mesajı
Kodlama
Kanal
Kod
Çözme Filtre
Bilgiler, Fikirler,
Duygular, İnançlar ve
Tutumlar, Algılama ve
Değerlendirme
(HEDEF)
GÜRÜLTÜ GÜRÜLTÜ
2) İLETİŞİMİN ÖZELLİKLERİ
 Bireyler arasında iletişime zemin hazırlayan ve anlaşabilmeyi kolaylaştıran bazı özellikler vardır. Bunlar;
 İletişim insan davranışlarının bir ürünüdür.
 İletişimde başlangıç önemlidir. İlk karşılaşma, iletişim sürecin önemli bir belirleyicisidir.
 İletişim dinamik bir olgudur.
 İletişim yalnızca bilgi alış verişi değildir. İletişimin temel hedefi anlamaktır.
 İletişim belirli kalıplara bağlıdır. Bu kalıplar toplumsal yapıya bağlı olarak sosyal gruplarca oluşturulur.
 İletişim başka birisiyle birlikte yapılandırılan bir süreçtir.
 İletişim bir bütündür. İletişim sürecindeki tüm veriler birlikte değerlendirilmelidir.
3) İLETİŞİMİN İŞLEVLERİ
 Bilgi sağlama
 İkna etme ve etkileme
 Boş zamanları değerlendirme
 Motivasyon
 Bireyler arasında ilişki kurma
 Sosyalleştirme
 Eğitim
 Bütünleştirme
 Kültürel gelişme
 Eğlenme
4) İLETİŞİMİN TEMEL İLKELERİ
 Sevgi ve Saygı
 Dostluk ve Güven
 İlgi ve Hoşgörü
 Empati (Eşgüdüm)
 Saydamlık (Açıklık)
 Adalet
5) İLETİŞİM TÜRLERİ
İletişimi farklı açılardan gruplandırmak mümkündür;
 Öziletişim: Kişinin iç dünyası ile olan iletişim türüdür.
 Sosyal iletişim: Birey, grup ve kurum gibi birimlerin birbirleri olan iletişim türüdür. Bunlar;
 Bireylerarası,
 Birey-grup,
 Birey-kurum,
 Gruplar arası,
 Grup-kurum
 Kurumlar arası
iletişim olarak sıralanabilir.
 Amaçlar yönünden iletişim:
 Bilgi sağlayıcı,
 Değerlendirici,
 Eğitici-öğretici,
 İnandırıcı-etkileyici iletişim.
 Kullandıkları kodlara göre iletişim:
 Sözlü,
 Sözsüz
 Yazılı iletişim.
 Zaman ve mekâna göre iletişim:
 Yüz yüze
 Uzaktan iletişim.
 Kullanılan kanallara göre iletişim:
 Dikey iletişim (hiyerarşik yapı içerisinde yukarıdan aşağı ve aşağıdan yukarı şekilde gerçekleşen iletişimdir),
 Yatay İletişim ( eş düzeyde görev ilişkisi olan bireyler arasında gerçekleştirilen iletişimdir),
 Çapraz İletişim (Ast-üst ilişkisi olmayan yönetici ile çalışanlar arasındaki iletişimdir).
 Doğal İletişim: Belirli bir amaç taşımadan bireyler arasında kendiliğinden gelişen iletişimdir.
 Kullanılan araçlara göre iletişim:
 Görsel,
 İşitsel,
 Görsel-işitsel,
 Dokunsal,
 Telekomünikasyon
 Kitlesel iletişim
olarak sıralanabilmektedir.
 Yönüne göre iletişim: İçsel (Kurum içine dönük iletişim) ve dışsal (kurumun çevresine dönük iletişim) iletişim.
6) İLETİŞİM MODELLERİ
İletişim sürecinin işleyişi ile ilgili başlıca modeller şunlardır:
a) Tek Yönlü İletişim (Eylem) Modeli: Kaynağın (gönderici) mesajı gönderdiği ve alıcının (hedef) da mesajı aldığı ancak
mesajın alındığına dair dönütün verilmediği, tek taraflı bir iletişim modelidir.
b) Çift Yönlü İletişim (Karşılıklı) Modeli: Kaynak tarafından gönderilen mesajın, alıcı tarafından alındığı ile ilgili geribildirim
verildiği iletişim modelidir.
c) Etkileşimli İletişim Modeli: Gönderen ile alıcı arasındaki mesaj gönderme ve alma olayının aynı anda ve eş zamanlı
olarak gerçekleştiğini savunan iletişim modelidir.
d) Uzlaşmacı İletişim Modeli: Kaynak ile hedefin, mesajın anlamı üzerinde kurdukları diyalogla ilgili bir modeldir.
***İLETİŞİMİN SINIFLANDIRILMASI***
1) İletişimin Sınıflandırılması (DÖKMENE GÖRE)
KİŞİ İÇİ İLETİŞİM:
 Bireyin kendi kendisi ile kurduğu iletişimdir. Bir insanın düşünmesini, duygulanmasını, kişisel ihtiyaçlarının farkına varmasını iç
gözlem yapmasını rüya görerek kendi içinden mesaj almasını ya da kendine sorular sorarak bunlara cevaplar üretmesini, kişi içi
iletişime örnek verebiliriz. Bireyin kendisi ile iletişim kurması, duygularını, düşüncelerini gözden geçirmesidir. Aslında tüm iletişimler
burada başlar.
Kişi içi iletişimi olumsuz yönde etkileyen unsurlar;
 İki Halin Çatışması
 Bilişsel Çelişkidir.
KİŞİLER ARASI İLETİŞİM:
 Genel bir tanımlamayla kaynağını ve hedefini insanların oluşturduğu iletişime kişiler arası iletişim denir.
 Karşılıklı iletişimde bulunan kişiler bilgi sembol üreterek bunları birbirlerine aktararak ve yorumlayarak iletişimi
sürdürürler.
 İletişimin kişiler arası iletişim sayılabilmesi için 3 şart aranır
 Yüz yüze olması
 Katılımcılar arasında bir mesaj alışverişinin olması
 Söz Konusu iletişimin sözlü veya sözsüz nitelikte olmasıdır.
 Yazışmalar kişiler arası iletişim sayılamaz.
ÖRGÜT İÇİ İLETİŞİM:
 Örgütü belirli bir amacın gerçekleşmesi için kişilerin faaliyetlerinin bir bölümünün iş bölümü içerisinde koordine edildiği ve çevresiyle
etkileşim içerisinde bulunduğu yapı olarak tanımlamak mümkündür.
 Örgütsel iletişim örgütün hedeflerine ulaşmak için gereken üretim ve yönetim süreci içinde, planlama, eşgüdümü sağlama, denetim,
karar alma gibi belli kurallar içinde gerçekleşen, örgüt içinde ve örgüt dışında sürdürülen bilgi alışverişidir.
 Örgüt üyelerinin bir takım işlere kendi rolleri içinde algılayıp algılamamaları ya da sahip oldukları rolleri kendilerine uygun bulup
bulmadıkları da yine örgüt içi iletişimlerinde belirleyici olabilir.
ÖRGÜT İÇİ İLETİŞİMİNİN FONKSİYONLARI
 Bilgi sağlama işlevi
 İkna etme ve etkileme işlevi
 Emredici ve öğretici iletişim
 Birleştirme işlevi
KİTLE İLETİŞİM:
 Bir takım bilgilerin, sembollerin, bir takım hedefler tarafından üretilmesi geniş insan topluluklarına iletilmesi ve bu insanlar
tarafından yorumlanması sürecine kitle iletişim adı verilir.
 Kitle iletişim sürecinde kaynak, iletiyi aktarmak için belirli formlarda biçimlendirilen tek bir kişi değil, biçimsel bir örgüt ya da
profesyonel iletişimcilerdir. Kaynak ile hedef kitle (alıcı) arasındaki ilişki çoğunlukla tek yönlüdür. Yansıma gecikmeli ve nadiren olur.
 Kitle iletişiminde kaynak ile hedef arasındaki kanallara ise kitle iletişim araçları denir. Uzmanlaşma ve kurumsallaşmanın söz konusu
olduğu bu iletişim türü de gönderici mesajını mekanik araçlar yardımıyla kısa zamanda hızlı ve sürekli bir biçimde alıcıya iletmektedir.
Bu araçlar arasında gazete, kitap, radyo, televizyon, çeşitli dergiler, kısaca görsel-işitsel ürünler ile basılı yayınlar sayılabilir. Bu araçlar
herhangi bir konudaki bilgiyi kısa zamanda geniş kitlelere yayabilmekte ve bu yüzden günlük hayatımızda çok etkili olmaktadır.
2) İletişimin Sınıflandırılması (ZILLIOĞLUNA GÖRE)
A. Bir Toplumsal İlişkiler Sistemi Olarak:
a) Kişilerarası İletişim
b) Grup İletişimi
c) Örgüt İletişimi
d) Toplumsal İletişim
B. Kullanılan Kodlara Göre:
a) Sözlü İletişim
b) Yazılı İletişim
c) Sözsüz İletişim
7) İLETİŞİMİ ENGELLEYEN ETMENLER (UNSURLAR)
 Psikolojik (Seçici Algılama, Ön Yargı ve Sayıltılar) Bir İleti Süzgeçten Geçirip Yalnızca İstenilen Şeyi Anlamaktadır.
 Anlam (Sempatik)
 Konum (Statü, Örgütsel Uzaklık)
 Korunma
 Alan (Fiziksel Uzaklık)
 Sıra Dizin (Hiyerarşi)
 Uyutma
 Sınırlama (Bilgi Eksikliği)
 Kesintiler
 Zaman Kısıtlama
 Geçmiş Deneyimler
 Çok Az Ya Da Çok Fazla İlgi
 Kişisel Gereksinim Ve Beklentiler
İletişimde Engellerin Önüne Geçmek İçin Dikkat Edilmesi Gereken Bazı Hususlar Vardır. Bunlar:
 Akıl ve öğüt vermeme
 Kıyaslama yapmama
 Emir vermeme-yönlendirmeme
 Tehdit etmeme
 Geçmişi getirmeme
 Övgü ve onay vermeme
 Ad takmama - dalga geçmeme
 Sorguya çekmeme, tenkit etmeme
 Yıkıcı eleştiriler ve dedikodular yapmama
 Hep kendini haklı görmeme
 Genelleme yapmama
 Dalkavukluk yapmama
 Seçim hakkı tanımama
 Gereksiz el kol hareketler ve ses tonunu yükseltmeme vs.
İLETİŞİMİ OLUMLU ETKİLEYEN FAKTÖRLER
İletişimin karşılıklı bir şekilde sağlıklı olabilmesi için iletişimi etkileyen faktörlerin bulunması gerekmektedir. İletişimi
olumlu yönde etkileyen faktörler ise şu şekilde sıralanabilir;
 Empati Kurmak
 Etkili Dinlemek
 Farklılıklara Saygılı Olmak
 Kendini Doğru İfade Etmek
 Göz Teması Kurmak
 Gülümsemek (Tebessüm Etmek)
 Dikkatini Karşısındaki Kişiye Vermek
 Etkili Reddetmek
 Ben Dili
İLETİŞİMİ OLUMSUZ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Sağlıklı bir iletişim için aşağıdaki faktörlerin kişiler arasında en az şekilde bulunması gerekmektedir. İletişimi olumsuz
yönde etkileyen faktörler şunlardır;
 Ön Yargılı Olmak
 Emir Vermek
 Tehdit Etmek
 Suçlamak
 Alay Etmek
 İsim (Lakap) Takmak
 Argo Sözcük Kullanmak.
 Karşısındaki Kişinin Sözünü Kesmek
 Sen Dili
8) ETKİN İLETİŞİM İLKELERİ
 Dikkat
 Anlama
 Kabul
 Tepki
9) İLETİŞİMDE BİREYSEL TARZLAR
İletişimde tarz, kişilerin iletişim kurmada ve bu iletişimi sürdürmede gösterdikleri performansı ifade etmektedir.
Başlıcaları:
 Soylu Tarz: Lafı dolaştırmayı sevmeyen, az sözcükle kafasından geçenleri açık yüreklilikle ifade edebilen, dobra
kişilerdir.
 Sokrat Tarz: Bir konu hakkında karar vermeden önce, konuyu enine boyuna tartışmayı seven, konunun detayları
hakkında bilgi sahibi kişilerdir.
 Yansıtıcı Tarz: Bireyler arası iletişime önem veren, karşıdakini incitmemeye özen gösteren, “yufka yürekli, merhametli”
denilen türden kişilerdir.
 Yargıç Tarz: Soylu ve sokratik tarz özelliklerini taşıyan, açık sözlü, aynı zamanda tartışmayı seven, detaylar konusunda
bilgi sahibi kişilerdir.
 Aday Tarz: Sıcakkanlı, konuşkan, karşıdakini incitmemeye özen gösteren kişilerdir. Sokrat ve yansıtıcı tarz özellikleri
taşırlar.
 Senatör Tarz: Soylu ve yansıtıcı tarz özellikleri taşıyan ancak bu özellikleri birbirine de karıştırmayan kişilerdir. Duruma
göre bu iki tarz ile ilgili gerekli tavrı sergileyebilmektedirler.
10) KİŞİLERARASI İLETİŞİM VE DAVRANIŞ TARZLARI
Bireylerin, kişilerarası iletişimde sergilediği değişik davranış tarzları söz konusudur. Bunların Başlıcaları;
 Pasif Davranış: Kaybet-kazan anlayışına dayanan bir ilişki söz konusudur. Birey, ilişkide başkalarının kazanmasını kendi
kaybına yeğler.
 Saldırgan Davranış: Kazan-kaybet anlayışına dayanan bir ilişki söz konusudur. Bireyde “Ne olursa olsun kazanan ben
olmalıyım, benim istediğim olmalı” anlayışı vardır.
 Güvenli Davranış: Kazan- kazan anlayışına dayanan bir ilişki söz konusudur. Bu tarz ilişkide birey hem kendisinin hem
de karşıdakilerin istek ve düşüncelerine saygılıdır.
11) ÖRGÜTSEL İLETİŞİM AKIMLARI (FORMAL İLETİŞİM YOLLARI)
Örgütlerde başlıca 4 tür formal iletişim yolundan söz edilebilir. Bunlar;
 Yukarıdan Aşağıya İletişim: Hiyerarşik yapı içerisinde örgütün üst yöneticisinden başlayıp aşağı doğru süren iletişim
çeşididir.
 Aşağıdan Yukarıya İletişim: Bu iletişim çeşidi astların, yaptıkları işle ilgili üstleri bilgilendirmeleri ve yönetim hakkındaki
görüşlerini ifade etmeleri şeklinde kendini göstermektedir.
 Yatay İletişim: Eş düzeyde görev ilişkisi olan bireyler arasında gerçekleştirilen iletişimdir.
 Çapraz İletişim: Ast-üst ilişkisi olmayan yönetici ile çalışanlar arasındaki iletişimdir.
İLETİŞİMİN SINIFLANDIRILMASI (TÜRLERİ)- KULLANILAN KODA GÖRE
 İletişim başlıca; yazılı iletişim sözlü iletişim ve sözsüz (sözel olmayan) iletişim olarak sınıflandırılabilir.
1) SÖZLÜ İLETİŞİM
 Duygu ve düşüncelerin dil (sözle) ile aktarıldığı en etkili iletişim türüdür. Sözlü iletişim, sorun çözmeye yönelik bir
süreç olup kişilerarası iletişimde önemli bir iletişim biçimidir. Sözlü iletişim dil ve dil ötesi diye ikiye ayrılır.
Sözlü İletişim Temaları:
1. Ses
2. Dil kullanımı
3. Teknik dil (jargon) kullanımı
4. Kinayeli konuşma
5. Güçlü konuşma
Sözlü iletişim sürecinde uyulması gereken beceriler,
 Amacın iyi belirlenmesi
 Sistematik ve mantıklı konuşulması
 Not tutulması ve özet hazırlanması
 Ses tonunun ve hızının iyi ayarlanması
 Muhatabın dinlenmesi
 Jest ve mimiklerin kullanılmasıdır.
A. SEN DİLİ / BEN DİLİ: Bireyin olumsuz davranışları karşısında, suçlayıcı, itham edici, yargılayıcı, eleştirici ve mesajı alan
kişide düşük benlik saygısı oluşturucu dile “sen dili” denir.
İletişim kurulan kişinin olumsuz davranışı karşısında yaşanılan duyguları dile getirirken suçlayıcı ve değerlendirici
olmayan, bireyin kişiliğine değil davranışına dönük olan, iletişim sürecini zedelemeyen mesajları içeren dile “Ben dili”
denir.
TEMEL İLETİŞİM BECERİLERİ
1. DİNLEME BECERİSİ: Değişik dinleme türleri vardır. Bazıları;
 Etkin Dinleme: Dinleyici; empatiktir, konuşanı yüreklendirici bir tutum içindedir, konuşanla göz teması kurar,
dinlediğini bakışı ve hareketleri ile belli eder, konuşana cesaretlendirici sorular sorar, dinlerken notlar alır, konuşmacıya
“anlaşıldım” duygusunu yaşatır.
 Görünüşte Dinleme: Dıştan bakınca dinliyormuş gibi görünüp, aklın başka şeylerle meşgul olmasıdır.
 Seçerek Dinleme: Dinleyici, konuşmanın ilgisini çeken kısmını duyar, diğer kısımlarla ilgilenmez.
 Saplantılı Dinleme: Söylenenlerin çok önemi yoktur. Kişi kendi duygularının dışında söylenenleri duymaz.
 Savunmacı Dinleme: Dinleyici, yapılan her konuşmayı kendisine saldırı olarak algılar ve savunma durumundadır.
Dinlemede amaç konuşmadan faydalanmak değil, kendisine yönelik saldırı olup olmadığını tespit etmektir.
 Tuzak Kurucu Dinleme: Dinleyici, konuşmacının açığını arama amaçlı olarak dinler. Konuşmacıyı sorularıyla zorda
bırakmak, açıklarını ortaya çıkarmak için fırsat arar.
 Yüzeysel Dinleme: Dinleyici, genel konu ve içerik hakkında bilgilenmeyi yeterli görüp konuşmanın ayrıntılarını
önemsemez. Konuşmanın ana mesajını alamaz, kaçırır.
 Nezaketen Dinleme: Konuşmaya karşı ilgi ve ihtiyaç duymadığı halde konuşmacıya ayıp olmasın diye dinler.
Konuşmacıda dinleniyormuş izlenimi uyandırır.
DİNLEMENİN ÖNÜNDEKİ ENGELLER
 Karşılaştırma: iki kişi konuşuyor biz acaba hangisi daha iyi konuşuyor diye meraklanıyoruz olmaz.
 Akıl okuma: genellikle söylenenlere güvenilmez
 Tekrarlama: ne söyleyeceğimizi içimizden tekrar etmektir olmaz.
 Yargılama: yargılamaya gerek yok yargılamanı sonra yap
 Süzgeçten geçirmek: işimize geleni dinler gelmeyeni dikkate almayız.
 Özdeşleştirme: anlatılanlarla ilgili bir şey varsa onunla ilgili geçmişte yaşamışlığımız var mı ona göre özdeşleştirme
yaparız.
 Öğüt verme: dinleyen her zaman yardıma ve önerilere hazır olmalıdır konuşmacıyı zorlandığı anda kendisi
tamamlamalıdır.
 Ağız kavgası yapma: söylenenleri empati yapmadan gelişigüzel mantık süzgecinden geçirmemektir.
 Haklı çıkma: bağırmak, bahaneler bulmak çarpıtmak iyi bir şey değil.
 Konu değiştirme: konudan sıkıldığınızda ya da rahatsız olduğunuzda hemen daldan dala atlamaktır.
 Rahatlama: haklısın doğru kesinlikle içten olmayan tebessümler.
2. KENDİNİ AÇMA: Karşıdaki kişiye kendinizle ilgili bilgi iletmektir.
Kendini Açmanın Ödülleri Vardır Bunlar İse,
 Kendinizi Daha İyi Tanırsınız
 Daha Yakın Kişisel İlişkiler Kurarsın
 İletişiminiz Gelişir
 Daha Hafif Suçluluk Duygusu Yaşarsınız
 Daha Fazla Enerji
Kendini Açmanın Önündeki Engeller
 Toplumsal Önyargı, Toplum Tarafından Hoş Karşılanmaması
 Reddedilme Korkusu
 Cezalandırılma Korkusu
 Arkanızdan Konuşulması Korkusu
 Birilerinin Sizleri Kullanacağı Korkusu
 Kendinizi Tanıma Korkusu
3. İFADE ETME: Diğer insanlarla iletişimiz 4 alt sınıfa ayrılır bunlar.
 Gözlemler
 Düşünceler
 Duygular
 Gereksinimler
2) SÖZSÜZ İLETİŞİM
Sözlü iletişimi desteklemek ve pekiştirmek amacıyla kullanılan ve beden dili ile gerçekleştirilen iletişime sözsüz iletişim denir. Söz ile ifade
edilmeyen (jest-mimik, ses tonu, duruş, renk, kıyafet, fiziki mekan vs.) tüm öğeleri kapsar.
Sözsüz iletişimin başlıca özellikleri;
 Toplumsallaşma ile kazanılır.
 Duyguları etkili olarak aktarır.
 İletişim eyleminin yokluğunu olanaksız kılar. Sözsüz iletişimde her davranış bir mesaj yansıtır.
 İnsanlar arasındaki ilişkileri tanımlar ve belirler.
 Sözel içerik hakkında bilgi verir.
 Beden diliyle verilen mesajlar sözlü iletilerden daha etkili ve güvenilirdir.
 Kültürel özgüdür.
 Sözsüz iletişim belirsizdir.
 Farklı anlamlı iletişim sağlar.
 Eğitim ile bir kısmı değiştirilebilir.
SÖZSÜZ İLETİŞİM; beden dili, nesnel iletişim ve yazılı iletişim olarak 3 grupta toplanabilir.
a) Beden Dili: Beden dili duygu ve düşüncelerimizin yansımasıdır. Beden dili jest (beden hareketleri) ve mimiklerle (yüz ifadeleri)
gerçekleşir. El, kol, baş, gövde, bacak ve ayak hareketleri, bedenin genel duruşu, göz teması, oturmak için kullanılan yer, giyim,
bakım ve makyaj, oturma biçimi, kullanılan aksesuarlar, kişiler arası mesafe beden dilinin öğeleridir.
Çevrede olumlu izlenim yaratacak beden dilinin başlıca özellikleri şöyledir:
Göz Teması, Yüz İfadesi, Baş Hareketleri, Jestler, Beden Duruşu (Postür),Yakınlık, Yöneliş, Bedensel Temas, Dış Görünüş.
b) Nesnel İletişim: Kişiler arası mesafe, oturuş ve yürüyüş biçimi, kıyafet ve aksesuarlar ile renkler nesnel iletişimi oluşturur. Kişiler
arası mesafe dört grupta ele alınabilir:
1. Kişiler arası mesafe:
 Özel Mesafe (Mahrem alan / 30 - 35 cm): Bireye en yakın alandır. Anne, baba, kardeş, eş, çocuklar ve sevgili gibi duygusal
açıdan yakın olunan kişilerin kullanabildiği mesafedir.
 Samimi Mesafe (Kişisel alan / 40 – 80cm): Birbirlerini tanıyan ve rahat konuşabilen bireylerin kullandığı mesafedir. Özel
işlerin tartışılmasına ve dostlara ayrılan alandır. Samimiyeti ve yakınlığı ifade eder.
 Sosyal Mesafe (80cm – 2m): Ast-üst, satıcı-müşteri, çalışma arkadaşları ve geneldeki sosyalleşme etkinlikleri için ayrılan
alandır. Her şeyin rahatça konuşulduğu ve resmi işlerin yürütüldüğü alandır.
 Topluma Açık Mesafe (Genel alan / 2m +…): Tanımadığımız kişiler için geçerli olan bu mesafe, tanıdık kişiler söz konusu
olduğunda uzak durma isteğini yansıtır. Mesafe yaklaşık 10 m geçmesi halinde karşılıklı iletişim ve ilişki güçleşir.
2. Oturuş ve Yürüyüş Biçimi:
3. Kıyafet ve Aksesuarlar
4. Renkler
c) Yazılı İletişim: İletinin yazılı olarak aktarılmasıdır. Mektup, kart, davetiye, telgraf, faks, kısa mesaj, e-posta gibi kişilerarası olabileceği
gibi; resmi kurumlarda olduğu gibi kurum içi yazılı iletişim biçiminde de olabilir.
BİÇİMSEL İLETİŞİM SİSTEMİ
Biçimsel iletişim türleri ise, biçimsel özelliklere göre organizasyonlarda iletişim dört yönde gerçekleşir.
 Dikey iletişim: Bölüm şefi-bölüm müdürü arasındaki ilişki dikey iletişimdir. Astlık üstlük vardır.
 Yatay iletişim: Aynı hiyerarşik düzeydik birey ve birimler arasındaki iletişim (evrak kalem memuru-muhasebe memuru)
aynı eş düzey.
 Çapraz iletişim: Farklı hiyerarşik düzey muhasebe şefi-milli eğitim müdürü arasındaki iletişimdir.
 Okul Yönetiminde İletişim: okulun amaçlarını gerçekleştirmeyi sağlamaktır. Bu nedenle ast üst arasında yüksek düzeyde
bir etkileşim yaratılması zorunludur.
Organizasyon ile çevresi arasında (dışsal kanallar) içerden dışarıya devam eder.
ÖRGÜTLERDE İLETİŞİMİN EN ÖNEMLİ AMACI/YARARI;
 İşlerin koordinasyonu
 Problem çözme
 Bilgi paylaşımı
 Çatışmanın çözümü
EĞİTİM KURUMLARINDA BİÇİMSEL İLETİŞİM KANALLARI
1. Formel (Resmi-Biçimsel İletişim)
2. Yukarıdan Aşağıya Doğru İletişim
3. Aşağıdan Yukarıya Doğru İletişim
4. Yatay İletişim
5. Çapraz İletişim
KİŞİLERARASI-TÖNETSEL İLETİŞİM
İletişim büyüklüklerine göre 4 e ayrılır. Bunlar,
1. Bireyci iletişim(duyma algılama yorumlama düşünme)
2. Kişiler arası iletişim
3. Örgüt içi(yönetsel) iletişim
4. Kitle iletişimi
YÖNETSEL İLETİŞİMDE YÖNETİCİNİN ÖZELLİKLERİ
İyi bir iletişimde bulunması gereken beş özellik Redding tarafından tanımlanmıştır:
1. Kişiye değer vermek
2. Dürüstlük
3. Zekâ
4. Kredilibite
5. Duyarlılık
Özgür Mehmet BAYSEL