Çocuklara Kitap Okumayı Sevdirecek Püf Noktaları

Çocuklara kitap okumayı sevdirmenin püf noktaları

Çocuğunuzun arası kitaplarla iyi değil mi? Görselliğin yükselişte olduğu bu çağda kitapları sevdirmek biraz zor olabilir. Ancak ABD’li eğitim platformu Edutopia bunu başarmak için ailelere ve öğretmenlere öneriler sunuyor. Sesli kitap okumak, güzel bir kütüphane ve rahat bir ortam bunlardan sadece birkaçı. Fazlasını merak ediyorsanız, işte tavsiyeler.

SORULAR SORUN

Çocuklarınıza kitapları sesli okuyun. Bundan büyük keyif alacaklar. Daha sonra okuduklarınızla ilgili sorular sorun. Bölümlerde cevapların saklandığı yerleri bulmasına yardım edin. Onlara kitapları aşkla, şefkatle ve anlayışla aktarın. İyi okunan bir kitap, onları motive eder.

İLGİ ALANLARINI GÖZLEYİN

Onları okumaları için cesaretlendirirken, hangi tip kitapları tercih ettiklerini de dikkate alın. Bu belki mizah, hikâye, tarih ya da roman olabilir. Ne sevdiklerini anladıktan sonra, oona göre kitaplar seçebilirsiniz.

RAHAT BİR ALAN YARATIN

Çocuklara rahat bir okuma ortamı yaratın. Olabildiğince, uygun ışık, dikkat dağıtıcı unsurlardan arınmış bir ortam sağlayın. Çocuklar okuma alanlarını severse, bu onlarda zamanla bir alışkanlık halini alabilir. Bu sayede çocuklar ortam ile okuma arasında olumlu bir ilişki kurmaya başlar.

MATERYALLERİ ÇEŞİTLENDİRİN

Evde ya da okulda okuma materyallerini nasıl çeşitlendirdiğiniz, okumayı sevdirmede önemli rol oynar. Örneğin, çocuklara yaşlarına uygun mizah kitapları, dergi ve gazeteleri okumaları için izin verin. Bu, sadece özgüveni artırmayacak, onları okumaları için cesaretlendirecek. Okumanın keyifli bir aktivite olduğunu keşfedecekler.
SİZ OKURKEN ONLAR ÇİZSİN

Çocuklar, sınıflarında edebiyatsever bir öğretmen görürse, tutkusunu paylaşmak isteyebilir. Onlara favori kitaplarınızdan ve size neler hissettirdiğinden bahsedin. Sınıfta siz yüksek sesle okurken, çocuklardan hikâyeyle ilgili resim çizmelerini isteyin. Okuduğunuzla daha çok ilgilenmeye başlayacaklar. Aileler de bunu evde uygulayabilir.

KİTAP SEÇMELERİNİ İSTEYİN

Sınıfta tahtanın önüne bir sandalye koyun ve bunu okuyucu sandalyesi olarak tanıtın. Öğrencilerinizden heyecan duydukları bir kitabı seçmelerini isteyin ve ardından derste yüksek sesle okumaları için okuyucu sandalyesine davet edin. Herkese okuma hakkı tanıyın ve sonrasında sorular için vakit ayırın. Ancak bunu şart koşmayın, doğal bir süreçte eğlenceli ve istekli bir şekilde yapılmasına gayretedin.

SINIF KÜTÜPHANESİ OLUŞTURUN

Bir sınıf içi kütüphaneye sahip olmak önemli. Çünkü bazı öğrencilerin aileleri, kitap alabilecek maddi durumda olmayabilir. Bu kütüphane sayesinde, evlerinde kitaba ulaşma imkânı olmayan çocuklar, okuma sevgisi kazanabilir. Ayrıca okul kütüphanesine gitmekten çekinen ya da bu konuda tembellik gösteren öğrenciler de eğer sınıfta yeterince kaynak varsa, bu açığı kapatabilir.

GRUP HALİNDE OKUMA YAPIN

Okuma konusunda isteksiz ya da yetersiz olanların şevklerini artırmak için yaşça daha büyük öğrencilerinizle grup oluşturabilirsiniz. Bu sayede alt sınıflardaki çocuklara kendi yaşlarına daha yakın öğrencilerden faydalanma fırsatı vermiş olursunuz.
KİTAPLARI SEVİYESİNE GÖRE AYIRIN

Çocuk kitabı da olsa, her kitabın seviyesi aynı değil. Kimi bolca resme yer verirken, bazıları daha zorlu olabiliyor. Sınıf kütüphanesindeki kitapları okuma zorluğuna göre çeşitli renk kodlarıyla seviyelere ayırabilirsiniz. Böylelikle öğrencileriniz üst seviyedeki kitapları okumak için daha fazla şevk gösterebilir. Okuma egzersizleri yaparken, onlardan bir basamak ilerlemelerini isterseniz, başarılı bir okuma seyri yakalayabilirsiniz.

BİLİM KİTAPLARINA YER VERİN

Bazı çocukların hikâyeye, romana değil de, bilime ilgisi vardır. Çoğu çocuk renkli bilim kitaplarını okumaktan büyük keyif alır. Kütüphanede onlar için hazırlanmış bilim kitaplarına da yer ayırın. Okuma sevgisi için her şeyden önce ilgi duyulması gerekiyor.

Yeni çıkanları tanıtın

Artık basımevleri çocukların ilgisini çekebilecek, çok değişik tasarımlara sahip kitaplar yayımlıyor. Belli periyodlarla yeni çıkan kitapları çocuklarınıza tanıtabilirsiniz. Öğretmenler ise, aralarda veya ilgili derslerin bir kısmını kitap tanıtımına ayırabilir. Öğrenciler de bu tanıtımlara dahil edilirse hem özgüvenleri gelişir, hem de kitaplara ilgileri artar.

Kapak tasarımı yaptırın

Çocuklara beğendikleri kitapla ilgili poster ya da kapak tasarımı yapmaları için ödev verebilirsiniz. Ayrıca kitaptaki karakterleri çizdirmek ve kağıdın altına bunların özelliklerini betimlemelerini istemek de kitaplara ilgilerini arttıracak yöntemler arasında.
Haftanın yazarını belirleyin

Aileler evde haftanın yazarını belirleyip, çocuklarını okuma yapmaları yönünde teşvik edebilir. Öğretmenler ise her hafta bir yazar seçip, sınıfta okumalar yapabilir, yarışmalar düzenleyebilir. Öğrencilerinizden bu yazarlarla ilgili yazılar da isteyebilirsiniz. Böylelikle çocuklar, yazarları daha yakından tanımış ve araştırmış olur.

Tartışmalar düzenleyin

Daha üst sınıftaki öğrenciler için kitaplardaki tema, bölüm ve karakterlerle ilgili tartışma atölyeleri düzenleyebilirsiniz. Romandaki karakter analizinde ortaya, tartışmaya açık bir nokta atarak öğrencileri kitaplar hakkında daha yoğun düşünmeye sevk edebilirsiniz. Bunu bir yarışma havasında, işin içerisine biraz da rekabet katarak yaparsanız, geleceğin edebiyat eleştirmenlerine “merhaba” diyebilirsiniz. Zaman zaman okullara davetli olarak gelen yazarlarla, öğrencileri bir araya getirerek, bu
atölyelere güç katabilirsiniz.

Kitapçıları birlikte gezin

Çocuğunuzla birlikte kitapçıları gezin. Bırakın raflarda kendi keşiflerini yapsınlar. Siz de zaman zaman onları kitap seçimleri konusunda yönlendirebilirsiniz. Kitapçı veya kütüphanede vakit geçirmeyi sevmeye başlarlarsa, hayat boyu kitap okuma alışkanlığına sahip olurlar.
Alıntıdır
[3/8 ÖÖ 9:42] Ramazan Akman: Çocukların çoğunluğu özellikle okul öncesi dönemde –aslında öğrendikleri her yeni şeyde olduğu gibi- sayılar ve şekilleri çok ilginç bulurlar. Sayıları öğrenmeye başlar başlamaz, yedikleri bisküvileri, oyuncaklarını, hatta kıyafetlerini bile saymaya bayılırlar. Ancak birinci ve ikinci sınıfa geldiklerinde, ellerine tutuşturulan kalemlerle defterlerine yaptıklarına matematik işlemleri yedikleri bisküvileri saymak kadar keyif vermez. Çocuklar matematik konusunda sorunlar yaşamaya başladıklarında, bu genellikle somut olanla bağlantı kurmakta zorlandıklarından olur. Çocuklar için, "5 tane daha çiçek toplarsan kaç tane çiçeğin olmuş olur?" sorusu, kâğıt üzerinde gördükleri "10+5= ?" sorusundan daha anlamlıdır.

Çocuğunuza matematik konusunda yardımcı olmanın en iyi yolu, ona matematiğin günlük hayatın içine nasıl yerleşmiş olduğunu göstermektir. Unutmayın pek çok çalışma, matematiği seven ve erken yaşlardan itibaren çocuklarıyla etkileşimlerine rakamları da dahil eden ebeveynlerin çocuklarının, matematik notlarının yüksek olduğunu gösteriyor. Biz de sizler için çocuğunuzun matematik becerilerini geliştirmenize yardım edebilecek durumları bir araya getirerek onunla birlikte yapabileceğiniz aktivitelerin bir listesini oluşturduk...

Okul Öncesi Dönemde Yapabilecekleriniz

Çocuğunuz iki yaşından itibaren, sayılarla objeler arasındaki birebir ilişkileri anlayabilecek gelişimsel olgunluğa erişir, örneğin birin ikiden az olduğunu anlayabilir. Matematik derslerine (oyunlarına) bu günlerden itibaren başlayabilirsiniz...

Birlikte Sayın: El ve ayak parmaklarını sayın: Bir melodi tutturarak birden ona kadar saymanız onun için çok keyifli olacaktır. Aynı anda dokunmayı da unutmayın... Etrafınızda gördüğünüz hemen her şeyi sayın.

Nesneleri / eşyaları türlerine göre ayırın: Benzer eşyaları ayırırken, bunu sesli olarak ve onun dikkatini çekerek yapmanız çocuğunuzun grup/ küme anlayışını artıracaktır. Örneğin oyuncaklarını kategorilere ayırarak kaldırın, uçakları ve arabaları bir yana, bebekleri başka bir tarafa, sonrasında da birlikte her grupta kaç tane olduğunu sayın...

Masayı birlikte kurun: Yemek yiyecek herkes için masaya bir tabağın, bir bardağın koyulması, üç kişi için üç çatalın yerleştirilmesi, küçük çocukların önemli matematik becerileri edinmelerine olanak sağlar.

Şekilleri adlandırın: Şekilleri adlandırmanız çocuğunuzun matematiği anlamlandırması için temel oluşturur. Evin içindeki yuvarlak, ya da kare, dikdörtgen eşyaları bulma oyunu oynayın. Adım adım içinde bu şekilleri arındıran daha küçük eşyalara geçin. Üçgenlerin nasıl bir araya gelerek üçgen oluşturabileceğini gösterin.

Uzamsal İlişkileri Öğretin: Çocuğunuza, uzak, yakın, üstünde gibi kavramları öğretebileceğiniz oyunlar oynayın. Kâseleri, kutuları doldurup boşaltarak oynayabileceği oyunlar öğreterek hacim kavrayışını elde edebilmesine zemin hazırlayın. Bir kutunun içine döktüğü suyu daha küçük bir kâseye geçirerek, hangisinin daha fazla hacme sahip olduğuna dair bir fikir elde etmesini sağlayın.

Büyüklükleri Kıyaslayın: Çocuğunuzdan büyük ayısını ve küçük oyuncağını getirmesini isteyerek onu bu kavramlarla tanıştırın. Arabalarını ya da bebeklerini büyükten küçüğe sıralayın.

Matematik Kavramları İle Konuşun: Günlük hayatta nicelik gösteren kelimeleri de sık kullanın. "Çok sayıda" ve "çok fazla" kelimeleri arasındaki farkı görebileceği günlük ayrıntıları vurgulayın.

Sayıları gösterin: Dışarı çıktığınızda, evinizin içinde, gördüğünüz tüm rakamları söylerken aynı anda gösterin. Böylelikle çocuğunuz, günlük hayat içinde kullanılan rakamları yazılı olarak görmeye de alışacaktır.

Okul Çağı Çocukları

Çocuğunuz okula mı başladı? Matematik becerilerini geliştirmeyi sadece öğretmenine bırakmanız gerekmez, henüz geç kalmış değilsiniz ve hala yapabileceğiniz pek çok şey var... Yeter ki, günlük hayat içinde hiçbir fırsatı kaçırmayın...

Para Meseleleri: Çocuğunuza haftalık olarak harçlık vermeniz, matematik becerilerini edindirmeniz için kaçırılmaz bir fırsattır. Parası ile ne almak istediğini sorun ve bu almak istediği şey için kaç hafta ne kadar para biriktirmesi gerektiğini birlikte konuşun. Bozuk paralarınızı boşaltın ve ona hesaplamak isteyip istemediğini sorun. Markete ya da bakkala bir şeyler almak için gönderdiğinizde, ne kadar para üstü alması gerektiği tembihlemek yerine, gitmeden ne kadar para üstü alması gerektiğini on sorun. Birlikte bakkala gittiğinizde ona 2–3 milyon ya da verebileceğiniz kadar para verin, neler almak istediğini hesaplamasını isteyin.

Mutfak Hesaplamaları: Örneğin pilav pişirirken, pirinci bardakla ölçün ve koyduğunuz her bardak için ne kadar su eklemeniz gerektiğini sorun ve ondan cevap bekleyin. Kurabiye pişirirken tepsiye kaç tane sığacağını hesaplamasını isteyin, ya da keki keserken, herkese iki dilim ayrılacak olsa, kaç dilim kek kesilmesi gerektiğini sorun. Tarif ile hazır çorba ya da başka bir şey pişireceğiniz durumlarda, ölçümleri onun takip etmesini isteyin. "5 bardak su yerine 2 bardak koysak ne olur?" diye sorun ve önce cevaplarla ilgili onun kafa yormasına izin verin.

Sporla İlgili Hesaplar: Çocuğunuzun ilgi duyduğu sporla ilgili hesaplamalar yapması konusunda teşvik edin. Hemen her türlü spor dalında sayılar, hesaplar bulunur. Bunu takip etmesi için, onu cesaretlendirin. Tuttuğu takımın istatistiklerini tutabilir, en sevdiği oyuncunun aldığı sayılar ya da yaptığı hareketlerle ilgili, sayısal verileri izlemeye, hatta bir çizelge tutmaya teşvik edebilirsiniz.

Ev İçindeki Görevler: Çamaşır sepetinde kaç çift çorap olabileceğini, ya da kaç tane iç çamaşırı olabileceğini tahmin etme oyunu oynayın. Sonra da birlikte sayarak makineye yerleştirin. Ya da akşam yemeklerinde, masayı hazırladıktan sonra, garson olma görevi verebilir ve yemeklerden oluşan bir mönü hazırlama oyunu oynayabilirsiniz. Böylelikle herkesin ne kadar para vermesi gerektiğini hesaplayabilir. Akşam yemeğine akrabalarınızı çağıracağınız zaman, her yemekten ne kadar pişirilmesi gerektiğini sorabilirsiniz.

Edebi Matematik: Uyku vakti geldiğinde çocuğunuza okumanız için, içinde matematik becerilerini geliştirmesini sağlayacak hikâyelerin bulunduğu kitaplar okuyabilirsiniz. Ya da örneğin içinde birden fazla hikâye olan bir kitap okuyacaksanız, hikâyelerin isimlerini sormadan, içinden bir sayı tutmasını isteyebilir, bunu çeşitli başka sayılara bölerek kaçıncı hikâyeyi okumak istediğini bulmasını sağlayabilirsiniz.

Oyun Vakti: Tombala, Scrabble, Monopoly gibi oyunlar, hatta okey ve kâğıt oyunları, sayıların hesaplanmasını gerektiren oyunlar olduğundan, çocuğunuzla hem keyifli anlar geçirmenizi sağlayacak, hem de matematik becerilerini geliştirmenize yardımcı olacaktır. Ev içindeki odaların uzunluklarının kaç adımdan oluştuğunu saymak da çocuğunuzun çok hoşuna giden bir oyun haline gelebilir. Oynadığınız oyunlar ne kadar eğlenceli olursa, çocuğunuz sayıları o kadar sevecek matematik de o kadar sevdiği ve isteyerek öğrendiği bir ders haline gelecektir.

Psikolojistanbul
[3/8 ÖÖ 9:42] Ramazan Akman: Çocuğunuza Matematik Yeteneğinin Gelişmesinde Nasıl Yardımcı Olabilirsiniz ?
* Onunla birlikte büyük sayının küçük sayıyı aldığı gibi basit kağıt oyunları oynayın. Kağıtların sayı değerlerini, nasıl üzerinde ki şekilleri sayarak bulabileceğini gösterin. Üzerinde daha fazla sayıda şekil olanların, üzerinde daha az sayı olanları yendiğini öğretin.

Öneri: Aklının karışmasını önlemek için 2 - 10 arasında ki sayıları tam olarak öğrenene kadar as ve resimli kağıtları desteden çıkartın.

* Kızmabirader gibi oyunlar sayıların öğrenilmesi için mükemmel birer kaynaktır. Her sıra ona geldiğinde gittiği sayıyı yüksek sesle saydırın. Kimin taşının oyunun başlangıcına ve sonuna daha yakın olduğunun dikkatini çekin. Oyun sırasında bir kaç toplama ve çıkartma işlemi ekleyebilirsiniz.

* Çoğu çocuk matematiği şarkıyla birlikte daha kolay öğrenir ve daha uzun bir süre aklında tutabilir. Birlikte sayma şarkıları üretin. Kulağına tanıdık gelen melodileri kullanın.

* Çocuğunuzu günlük olaylarda ki sayıları fark etmesi için yönlendirin. Örneğin :

* Buzdolabına yiyecekleri koyarken sayın.

* Masayı hazırlarken kullandığınız malzemeleri sayın.

* Çamaşır makinesinden çıkarttığınız çamaşırları sayın.

* 5'ten sonra hangi sayı gelir? 4'ten önce?

* İleri doğru saymak yerine 10 dan ( veya 20 v.s.) geriye doğru sayın.

* Oyuncak kamyonetinin kaç tane tekerleği var? Bisikletinde kaç tane? Hangisinin daha çok tekerleği var?

* Kaç yaşındasın? Kardeşlerin kaç yaşında? Hanginiz büyüksünüz? Aranızda kaç yaş var?

* Doğum gününe kaç arkadaşını çağıralım? Pastadan kaç dilim kesmemiz gerekecek?
[3/8 ÖÖ 9:43] Ramazan Akman: 6 Yaş Grubu Çocuklarının Psikolojik özellikleri:
Bu yaşlarda çocuklar oyun çağının birçok özelliklerini gösterir, 6 yaş zihni ve duygusal gelişmeleri bakımından okula devam edebilecek kadar olgun olunan bir yaştır.

Zihni gelişimi:
>Bu çağda çocuğun zihin gücü ve belleği bir hayli gelişir. Çocukta somut düşünce tarzı hakimdir.
>Duygulan ile düşünür. Gözlemler ve deneyler sonucu bir takım hükümler verebilir.
>Çocuk çevresini toptan algılar. Soyut ve mantıklı düşünemezler.
>His ve heyecanlanma etkisinde kalarak yargılara varır. Olayları objektif olarak eleştiremez.
>Sık kendini över .Bu dönemin sonunda kendi kusurlarını görmeye başlar ve eleştirir.
>Zaman ayarlayamaz. îlerisi için plan yapamaz.
>Sayılan kavramaya başlar. Basit toplama, çıkarma hesaplan yapar.

Dil Gelişimi:
>Dil çok zenginleşir. Çocuk çok fazla kelime öğrenir.
>Sezsiz okuması, sesli okumasına nazaran daha hızlıdır.
>Bu çağın sonuna doğru yabancı dil öğrenmeye hazır hale gelir.
Ilgiler
>Temsil oyumlarına ilgi, hayvanlarla ilgili temsiller, şarkılı temsillere ilgi devam eder.
>Kızlar; büyükler gibi giyinmeye, evcilik oynamaya
Erkekler; Şöförlük, Pilotluk, Askerlik gibi oyunlar oynamaya yönelirler.
>Böceklere ve diğer hayvanlara ilgi vardır.

Moral Gelişimi:
>îyilik ve kötülük kavramları, ana-babanın beğendiği ve beğenmediği davranışlar ile ilgili olarak değişir.
>Davranışlarının büyükler tarafından beğenilmesine önem verirler, Kusurlu görünmek onları endişelendirir.

Duygusal Gelişim:
>En önemli duygusal ihtiyaçları sevilmek, beğenilmek, değer verilmektir. Anne, baba, öğretmen tarafından ne kadar ilgi ve şefkatle muamele görürlerse, ruh sağlıkları o kadar yerinde olur.
>îlgi merkezi olma isteği kuvvetlidir.
>Başarılı olma ihtiyacı kuvvetlidir. Gerçek başarılar elde edemezlerse hayali başarılarla övündükleri görülür.
>Bu dönemde korku, öfke, kıskançlık, neşe, sevgi gibi duygular bir çocuğun gününü birbiri ardına doldurabilir. Duygusal halleri çabuk değişir.

Arkadaşlarla ilişkiler
>Bu yaşta gurup halinde oyun oynayabilirler.
>Arkadaşlık kısa sürelidir.
>Genellikle yakın arkadaşlarını kendi cinslerinde seçerler.
>Fakir-zengin ayrılığı gözetmezler. Fakat başka sınıf, okul ve çocuklara karşı cephe alırlar.
>Giyim, Konuşma, zevk bakımından çocuk, arkadaşlarını taklit eder. Rekabete girer. Sosyal yönden prestij kazanmak amacıyla güç gösterilerine girerler. Eşya ve aileleriyle övündükleri görülür.

Aile ilişkileri
>Aile büyüklerine karşı tavır takınır, yaramazlık eder. Bazen ise kaygılı olur.
>Çoğu zaman kişiliğini gösterme, bağımsız olabilme çabasıyla inatçılık, dik başlılık, itaatsizlik olabilir.
>Büyüklerinin her şeyi daha iyi bildikleri ve yaptıklarını düşünürler. Ana-babasını kendine örnek seçer.
>Okulda günün önemli bir kısmını geçirmesine rağmen ana-baba sevgi ve ilgisine ihtiyacı çok kuvvetlidir.
öğretmen ile ilgili bölüm
>Çocuk öğretmenine büyük ilgi ve hayranlık duyar. Kendini beğendirmek için elinden geleni yapar.
>Çok görülen şikayet olayı, öğretmenin ilgisini çekmek için yapılır.
>Tenkitler çocuklarda çok büyük etki yapar. Alay ve aşırı şakalarda alınır.

Kazandırılması geren davranışlar:
1- Eşyalarını temiz ve düzenli kullanma,
2- Yatağını düzeltme,
3- Kıyafetlerini kendisinin giymesi ve çıkarttıklarını katlayıp yerine koyması,
4- Sabah temizliğine dikkat etmesi, dişlerini fırçalaması,
5- Oyuncaklarını toplaması,
6- Kardeşleriyle iyi ilişkiler içinde olması,
7- Büyüklerine karşı saygılı olması,
8- Annesine yapabileceği ev işlerinde yardımcı olması,
9- Verilen ödevi zamanında yapması,
10 -Eve gelen misafîr çocuklarına iyi davranması,
11- Oyuncaklarım paylaşması,
12- Vaktinde yatma ve uyuma,
13 – Tuvalet temizliğine dikkat etme,
14 – Problemlerini rahatlıkla söylemesi,
15 – Okula uyum sağlama,
16 – Evini, okulunu, yakın çevresini tanıma,
17 – Temel insan ilişkilerinde nasıl davranacağını bilme,
18 – Milli ve manevi değerlere karşı olumlu bir tutum geliştirme,
19 – Sağlık kuruluşlarını bilme,
20 – Trafîk kurallarını bilme,
21 – Toplu yaşama kurallarım bilme,
22 – Tabiatı sevme,
23 – Boş zamanlarını iyi değerlendirme,
24 – Zaman kavramını bilme,
25 – Okuma ve dinlenme becerisi kazanma,
26 – Türkçe’yi doğru kullanma,
27 – Okuma alışkanlığı kazanma,
28 – Günlük hayatta kullanılan toplama ve çıkarma yapma,
29 – Zihinden hesaplar yapma,
30- Seviyeye uygum problem çözme,
31- Varlıklar arasındaki ilişkiyi kavrama,
32- Sesini doğru kullanma,
33- Duygu ve düşüncelerini resimle ifade etme,
34- Artık malzemeleri kullanarak resim yapma,
35- Günlük işlerim yürütecek kuvvet, Çeviklik ve dayanıklılık kazanma,
36- Sağlıklı büyüme ve gelişme ile ilgili kuralları öğrenme,
37- Oyunları kurallarına göre oynama,

Okuma Alışkanlığı Kazandırma
Çocuğu Okumaya Hazırlama
Okumaya hazırlık, çocukların okumaya ilgilerini daha iyi okumalarını sağlamak, iyi bir okuyucu olmalarını gerçekleştirmek için şunlar yapılmalıdır:
1- Evde kitapların varlığı, çocukların okumaya hazırlanmalarını garantilemektedir.
2- Ana-babalar çocuklarına kitaplar okuyarak, Okumanın değerini’ iyi bir canlı örnek olarak çocuklarını okumaya yönlendirebilir.
3- Çocuğa yönelik resimli kitapları çocuğun ulaşabileceği yerde bulundurulmalı, çocuğun kitaplarla oynamasına ve sayfaları karıştırmasına izin verilmelidir. Resimler üzerinde konuşmalar, tartışmalar yapılmalıdır.
4- Çocuğa basit hikayeler okunmalıdır. Hikayeler üzerinde konuşulmalıdır.
5- Okunan hikaye ile çocuğun yaşadığı olaylar arsında ilişkiler kurulmalıdır.
6- Kitaptaki yazıları göstermek, sembollerin bir anlamı olduğunu anlatmak çocukta öğrenme isteğini arttırır.
[3/8 ÖÖ 9:43] Ramazan Akman: Çocuklarda özsaygıyı geliştiren 20 yol
Çocuğa öz saygı kazandırma, çocuğun öğrenme, sevme ve yaratma yeteneğini güçlendirmektedir. Öz saygı, mutlulukla ve hayattaki başarıyla ilgilidir. Bazı düşünürlere göre öz saygı, tamamen aile sevgisiyle birlikte iyi bir eğitimin ürünüdür. New York’lu psikolog ve gençlik terapisti Prof. Dr. Barbara Berger’e göre öz saygı, çocuğun kendi kendisiyle gurur duymasıdır. Yüksek öz saygıya sahip olmak, çocuğun hem sevgi dolu hem de yetenekli olmasını sağlamaktadır. Çocuk, değerli olduğuna inanmalı, bir şeyler önermeli ve kendi kendisiyle ve çevresiyle barışık olmalıdır. Çocuğun sevgiyi ve yeteneğini hissetme derecesi, gelecekteki yaşamında onu her alanda etkileyecektir. Aynı zamanda da, çocuğun yaratıcılık yeteneğini, diğerleriyle ilişkisini ve başarılı olmasını belirlemede önemli bir faktör olmaktadır. Ebeveynler, çocuğun öz saygısının ilk temellerini oluştururlar. Çocuğun kendini sevgi dolu ve yetenekli hissetmesi için aileler neler yapabilir? İşte burada öz saygıyı geliştirecek 20 yol bulunmaktadır.

işaretçi turuncu1 Şartsız Sevgi Göstermek
Çocuğunuz her ne yaparsa yapsın ona değer verdiğinizi ve kabul ettiğinizi bilmesini sağlayın. Ev ona göre için, risk ve tehlikelerle dolu dünyadan döndüğü zaman, sevgi için, emniyetli bir yakıt alma istasyonu gibidir. Mesajlarınız “Seni seviyorum – odanın kirli olmasına rağmen, kız kardeşin kadar atletik olmamana rağmen, notlarının çok iyi olmamasına rağmen, yaptıklarından hoşlanmama rağmen – hala seni seviyorum” olmalıdır. Onu hala sevdiğinizi göstermek ve çocuğunuzun yanlış davranışını düzeltmek için, onun doğru yaptığı bir şeyi görerek işe başlayabilirsiniz. Örneğin, odası karma karışıksa ve sadece yatağını toplamış ise ona “Gerçekten yatağını topladığına çok sevindim. Şimdi senden istediğim şey masanı temizlemen” diye ifade edin.

işaretçi turuncu 2 Sinirli Olmanızdan Sorumlu Olduğunu Belirtmek
4 yaşındaki çocuğunuz oyuncağını yatmakta olan kardeşinin beşiğine fırlattığı için sinirlisiniz. Onun böyle bir hareketinde sinirinizi ona nasıl aktarırsınız? Prof. Dr. Thomas Gordon’un önerdiği en basit mesaj “Ben” mesajıdır. “Sen kötü bir çocuksun!” ya da “Sen aptalsın!” yerine, “Sen böyle yaptığında, ben …………../………… hissediyorum”,”Sen oyuncaklarını attığında kendimi sinirli hissediyorum. Ona gerçekten zarar verebilirdin” diyebilirsiniz. Buradaki mesaj, duygularınızın onun çocuk dünyasına değil onun belirli davranışlarına yönelik olduğudur.

işaretçi turuncu 3 Açık İsteklerde Bulunmak
Çocuğunuzun ondan ne istediğinizi bilmesini sağlayın. Bu ona alternatif davranışları öğrenmesi için bir şans verecektir. Örneğin; “Oyuncaklarını kardeşinin beşiğine atmamalısın. Bunun yerine o uyandığında ona trenini gösterebilirsin” şeklinde bir açıklama yapılmalıdır. İstekleri ona açıkca belirtmek, ondan ne istediğinizi anlamasını kolaylaştıracaktır.

işaretçi turuncu 4 Dinlemeyi Öğrenmek
Çocukların duyguları, gözlemleri ve algıladıkları dinlenmeye değerdir ve böyle yapmak çocukların öz saygılarını artırmaktadır. Size bir şeyler söylemek istediğinde, gerçekten ona zaman ayıramayacaksanız uygun olmadığınızı ve ne zaman uygun olacağınızı söyleyin. Gordon’un bir başka tekniği olan “Aktif dinleme”de, çocuğunuzu yanınıza çağırıp onu duyduğunuzu ve onun ne söylemeye çalıştığını anladığınızı ifade edin. Mesela 7 yaşındaki bir kız çocuğu şöyle diyebilir:

Kız: “Baba sana çok kızgınım ve bir daha odama girmeni istemiyorum”.
Baba: “Sen gerçekten çok kızgınsın öylemi hımm”.
Kız: “Evet çünkü sen beni kaymaya götüreceğini söylemiştim ama artık çok geç”.
Baba: “Oh, anladım. Çünkü seni dışarıda kaymaya götüreceğim konusunda söz verdim ve bu sözü tutmadım. Gerçekten üzgünüm. Çok geç vakte kadar çalıştım ve seni aramayı da unuttum. Bunu yarına alabilir miyiz?”

Aktif dinlemeyle aileler, olayları daha çok çocuğun gözünden görmeye başlamakta ve böylece çocuk da duygularına önem verildiğini anlamaktadır.

işaretçi turuncu 5 Çocuğun Duygularını Ciddiye Almak
Çocuğunuzun korkularını ve negatif duygularını onları reddetmektense ciddiye alın ve onları yenmesine ve kendi çözümünü bulmasına izin verin. Oğlunun canavarlardan korktuğunu öğrenen bir babanın yaklaşımı aşağıda verilmiştir.

Oğlan: “Baba yatağa gidemiyorum. Çünkü odamda canavarlar gizleniyor”.
Baba: “Gel bakalım belki canavarlarla arkadaş oluruz. Canavarlar ne yemekten hoşlanıyor biliyor musun?”.
Oğlan: “Belki tatlı, bisküvi seviyordur”.
Baba: “Bu hoşlarına gidebilir. Gel canavarlara yemek koyalım. Canavarlara ne istediğini sor? Neden sormuyorsun?”.
Oğlan: “İnsanları korkutmak istiyor”.
Baba: “Neden?”
Oğlan: “Güçlü hissetmek için”
Baba: “Eğer onunla arkadaş olursan sana ne yapabilir?”.
Oğlan: “Beni koruyabilir.”
Baba: “Bana iyi bir arkadaş olabilir gibi geliyor ya sana?”.
Oğlan: “Evet.”

Bu diyalog sayesinde aileler, çocuğun duygularını ya da neye gereksinimi olduğunu öğrenmekte, çocuk artık canavarın kendisine fazla tesiri olmayacağını görerek daha pozitif düşünmektedir. En önemlisi de çocuğun canavara yansıttığı gücü kendine çevirmesidir.

işaretçi turuncu 6 Çocuğun Varlığını Kabul Etmek
Annelerin zaman zaman söylenmelerinin hatta jestlerle bile “keşke çocuk doğurmasaydım, o bir yük ve artık dayanamayacağım” diye ifade etmelerinin yanlış olduğu, özellikle bu gibi mesajlar sık sık tekrar edildiğinde çocuğun istenmediği ve kendisine değer verilmediği duygusuna kapılacakları uzmanlarca hatırlatılır. Bu durum özellikle evdeki yeni bebekle ilgili olmasına rağmen, annelerin bu yakınmaları uyumlu bir çocuğun bile istenmediğini düşünmesine neden olmaktadır. Böyle zamanlarda çocukların özel bir ilgiye ihtiyaçları vardır. Aileler yakınları tarafından desteklenmeli ve yaşantıdaki çocuğun varlığına değer verilmelidir.

işaretçi turuncu 7 Değerlendirecek Günlük Bir Şeyler Bulmak
Çocuklar kötü bir şey yaptıklarında ilgi çekmek, iyi bir davranışta bulunduklarında da onaylanmak istemektedirler. Yaptıkları, hergün yapılan sıradan bir şey bile olsa, değerini artıran yaptıklarının onaylanmasıdır. Çocukların sevgi ve yeteneklerini onlara hatırlatan bazı etkinlikler aşağıda sıralanmıştır.

Disiplin içermeyen tüm ailecek yenen bir akşam yemeği. Herkes o gün birbiriyle başardıkları, öğrendikleri veya hissettikleri güzel şeyleri paylaşabilir. Örneğin; “Okula zamanında gittim” veya “Bir kurbağa buldum”. Ebeveynler de bu etkinliğe katılarak çocuklarının başarılarını onayladıklarını gösterebilirler. Sorunları olan çocuklara bu arada “Bugün seni müthiş bir şey yaparken gördüm. Ayakkabını giydin ve bağcıklarını kendin bağladın.” diyerek teşvik edilebilir.
Yine yemekte, sırayla herkesle ilgilenilir ve diğerleri onun nesini sevdiğini, hoşlandığını ve takdir ettiğini söyleyebilir. Örneğin; “Senin öğrendiğin yeni şarkıyı çok seviyorum.” veya “Bu sabah söylediklerin gerçekten beni etkiledi”.
Çocuğunuzun odasına, banyodaki aynaya veya beslenme çantasına ufak kağıtlara çizilmiş küçük resimler ya da yazılmış sevgi mesajları konulabilir.
Çocuğunuzun yatağının baş ucuna onun yapmayı sevdiği bir etkinliği içeren (örneğin oyun oynadığı veya ata bindiği) ve ailenin topluca yer aldığı iki fotoğraf konulabilir. Böylece çocuk her gece becerikliliğini ve sevdiklerini hatırlayacaktır.

işaretçi turuncu 8 Çocukla Yalnız Vakit Geçirmek
Bir çok ebeveyn için zaman çok sınırlıdır. Bununla beraber uzmanlar her bir çocukla yalnız zaman geçirmenin çok önemli olduğunu belirtmektedirler. Bir pazar sabahı dışarıda kahvaltı edilebilir veya yemekten sonra parkta küçük bir yürüyüş yapılabilir. Zaman zaman onun seviyesine inip onun kuralları ve oyuncaklarıyla oynamak da yararlı olacaktır. Kardeşini kıskanan ve yeni doğan bebekten dolayı geri planda kalan çocuğunuzla yalnız zaman harcamak için çaba sarfetmelisiniz.

işaretçi turuncu 9 Çocuğun Bazı Şeyleri Kendisinin Yapmasına İzin Vermek
Ebeveynler genellikle çocuklarının yapmakta zorlandığı işleri üzerlerine alarak onlara yardımcı olduklarını düşünürler. Bu yardım, “Sen bunu yapamazsın. Sen yeterince iyi değilsin” mesajlarını verebilir, ki bu da çocuğun kendine olan saygısını azaltır. Çocukların bir işi başarmak için mücadeleye davet edilmeleri gerekmektedir. Ayrıca çocuklara, problemlerini çözmek ve kendi yeteneklerini keşfetmek için fırsatlar da verilmelidir. Yardım istediklerinde, ilk olarak, o işin üstesinden gelebileceklerine onları inandırarak cesaretlendirmek gerekir. “Hadi bakalım, şu elbiseni kendin düğmeleyebilecek misin görelim?” denilebilir. Ya da direkt olmayan tavsiyelerde bulunulabilir. Örneğin “Baş parmağını ilikten geçirirsen, daha kolay düğmeleyebilirsin”.

işaretçi turuncu 10 Çocuğun Özel Eşyalarına Saygı Göstermek
Anne-babalar, sıklıkla çocuklarına verdikleri oyuncakların ve kitapların kontrolünü elde tutarlar. Örneğin; bir eşyasının atılmasına, çocuktan çok ebeveynler karar verir. Çocuğunuzun o oyuncakla oynama çağının geçtiğini düşündüğünüz halde, çocuğun ona hala ve belki de yıllarca ihtiyacı olabilir. Bu nedenle eşyalarını atmadan önce ona sormalısınız.

işaretçi turuncu 11 Çocuğun Düşüncelerine Saygı Göstermek
Çocuğunuzun herhangi bir konuda düşüncesini sormanız, onun duygularının, gözlemlerinin ve algılayışının değerli olduğunu düşünmesini sağlayacaktır. Partiye giderken ne giyeceğinizi ya da öğle yemeğinde ne yapabileceğinizi ona sorabilirsiniz. Tabii her zaman çocuğunuzla aynı görüşte olmayabilirsiniz. Ama ona neden, onun görüşünden farklı bir karara vardığınızın sebeplerini açıklarsanız, düşüncelerinin tamamen faydasız olmadığını anlayabilecektir.

işaretçi turuncu 12 Çocuğun Yeteneklerini Kabul Etmek
Her yeni beceri ve başarı, onun yetenekli olduğu düşüncesini kuvvetlendirmektedir. Ne kadar küçük olursa olsun her başarısı kabul edilmeli ve ona başarılı olacağı şeyler bulunmalıdır. Ayrıca ebeveynler, onlardan bazı şeyleri kendilerine öğretmelerini isteyebilirler. Yeni bir bilgisayar oyunu oynamayı veya bir sihirbazlık numarasını öğretmesi istenebilir, buradaki mesaj açıktır: “Sen yeteneklisin.” Bazı şeyleri yaparken onun yardımı istenebilir. Örneğin; akrabalara hediyeler hazırlarken fikri alınabilir ya da bir çalar saat yardımıyla sabah kendi kendine uyanabilmekte yeterli olduğu gösterilebilir. Çocuğunuzun notları çok kötü olmadıkça, onun başka başarılarının ve çabalarının olduğunu kabullenmesi sağlanabilir. Örneğin; matematikte zayıfsa, fakat ödevlerine özen gösteriyorsa ya da sizden özel yardım istiyorsa, onun çabaları dikkate alınmalıdır. Ayrıca, akademik başarısı iyi olmayan bir çocuğun, atletik ya da artistik başarısı iyi olabilir. Onu bu yeteneklerinden dolayı övmek ve cesaretlendirmek gerekmektedir.

işaretçi turuncu 13 Çocuğun Tercihlerine Saygı Göstermek
Çocuğun kendine olan saygısını artırmanın bir yolu da, onun tercihlerini ve duygularını kabul etmektir. Ebeveynler, çocukları için eğlenceli veya yararlı olan etkinlikleri önerebilirler. Fakat onu ön yargılı davranmaya zorlarlarsa, çocuk kendisinin yeterince iyi olmadığı mesajını alacaktır.

işaretçi turuncu 14 Çocuklara Önemli Olanın Vücutları Olmadığını Öğretmek
Çocuklar büyürken, yüzlerindeki sivilcelerden veya çillerden rahatsız olmaktadırlar. Ebeveynler, onlara vücudun sadece bir paket olduğunu, gerçek hediyenin içeride olduğunu yani kişiliğin varlığını anlatmalıdırlar. Onların başlarına gelen bu tür problemlerin anlaşıldığı ve o yaşlarda başımıza geldiği, fakat bu tür şeylerin geçici ve kontrolümüz altında olduğu belirtilmelidir. Eğer çocukta kilo veya deri problemi varsa bile, onu nasıl görünürse görünsün sevdiğinizden emin olmasını sağlamalısınız. Eğer çocuk görünüşü ile ilgili bir şeyler yapmak istiyorsa ona yaşantısını değiştirmesini destekleyecek bir şekilde yardım önerilebilir. “Kilondan şikayet ediyor gibi bir halin var. Eğer ilgilenirsen, bu konuda yapabileceğin yeni bir şeyler duydum”. Ama “Hayır, teşekkür ederim” cevabına da hazır olunmalıdır. Eğer kabul ederse, onu bir diyet ya da eksersiz programı takip etmesini sağlayarak destekleyebilirsiniz.

işaretçi turuncu 15 Çocuk İçine Kapanıksa Yardım Etmek
Çocukların bazı bozuk ya da sözel olarak rahatsız edici davranışları onların kendilerine saygıları hakkında ciddi mesajlar verebilir. Böyle zamanlarda ebeveynler, sevgiyi ve gerçekleri sunarak yardımcı olabilirler. Onları ciddi bir şekilde dinlemeli, ne demek istediklerini anlamalı ve sonra ne söylemek istediğinizi anlatmalısınız. Örneğin; çocuğunuz, “Ben çok aptalım, hiçbir şeyi doğru yapamıyorum” dediğinde, “Aptal olduğunu düşündüğünü biliyorum, ama seninle aynı görüşte değilim. Belki, bazı şeyleri öğrenmek için daha çok zamana ihtiyacın var, ama biliyorum ki, sen de yeteneklisin. Hatırlasana, oyuncak kamyonunu nasıl da tamir etmiştin? Bu, yaratıcılığı gerektirir.” diyerek cevap verebilirsiniz. Bazı ebeveynler, çocuğun güvenini tekrar kazanmasını sağlamak için kişilik özelliklerini kullanmada oldukça duyarlıyken bazıları da çok iyi bir dinleyicidirler. Tepki her ne olursa olsun, çocuk sevildiği ve yetenekli olduğu üzerinde durularak ikna edilmelidir.

işaretçi turuncu 16 Sevgiyi Fiziksel Olarak İfade Etmek
Ebeveynleri tarafından kucaklanma ve okşanma çocuklarda, kendine saygının gelişmesine yardım etmektedir. Çocuklar sözel olmayan davranışlara karşı çok duyarlıdırlar. Çocuklara “seni seviyorum” demekten çok sevgi, davranışlarla onları okşayarak belli edilmelidir.

işaretçi turuncu 17 Çocukla Göz Seviyesinde Konuşmak
Çocuklarla konuşurken, daima onlardan yüksekte olmamaya dikkat edilmelidir. Bu onun sadece kendini küçük hissetmesini sağlamakla kalmayacak aynı zamanda ebeveyn ve çocuk arasında büyük bir mesafe olduğuna inanmasına da yol açacaktır. Her zaman onunla konuşurken, yanına çömelerek ya da oturarak ya da onu sizin seviyenize çıkararak göz kontağı kurularak konuşulmalıdır. Bu daha yakın bir iletişimi sağlayacaktır.

işaretçi turuncu 18 Çelişkili Mesajlar Vermekten Sakınmak
Çelişkili mesajlar, ebeveynlerin sözleriyle başka, davranışlarıyla başka bir şeyi ifade ettiğinde ortaya çıkar. Örneğin; çocuğa, çok sinirli olarak yüzüne bakmadan “seni seviyorum” demeniz ya da korktuğunda, gece yanınıza gelebileceğini söyleyip geldiğinde kızmanız onu çelişkiye düşürebilir. Öncelikle çocuğa karşı dürüst olunmalıdır. Kızarken, kızgın olmadığınızı söylememelisiniz. Çocuğa model olunmalı, ona söylediğinizi siz de yapmalısınız. Fikir birlikteliklerinizi ifade etmeli ve verdiğiniz sözleri tutmalısınız. İstekleriniz ve kurallarınız açık olmalı, ne hissettiğinizi ya da ne düşündüğünüzü söylemelisiniz. Sözlerinizle vücut dilinizin birbirine uymasına dikkat etmelisiniz.

işaretçi turuncu 19 Duygularınızı Çocukla Paylaşmak
Ebeveynler, çocuklarıyla incinebilecekleri duygularını bile paylaştıklarında, onları kendi deneyimlerini ve duygularını kabul etmeye cesaretlendirmiş olacaklardır. Çocuklar, anne ve babalarının anılarını, eğlendikleri ve korktukları anları, nasıl karşılaştıklarını, çocukları olmasının nasıl bir şey olduğunu hikaye şekline getirdiklerinde anne ve babalarını daha yakından tanıyacaklardır. Aile hikayelerini çocuklarla paylaşma, kendi kökleriyle gurur duymalarını sağlayacaktır.

işaretçi turuncu 20 Her Çocuğun Tek Olduğu Üzerine Odaklanmak
Çocuklar hakkında özel şeyleri ebeveynler keşfetmeli ve onlara söylemelidir. Böyle yaparak duyarlı, şiirsel olan çocuğa yaratıcı olma ve kendini dile getirme fırsatı; oldukça uzun boylu bir kız çocuğuna yeni spor dallarının kapısını açma, kariyer ve moda fırsatı verilebilir.
Çocuklarda kendine saygıyı geliştirme, üstesinden gelinemeyecek bir iş değildir. İki önemli parçası olduğu- sevgiyi ve yeteneğini hissettirme – akıldan çıkarılmamalıdır. Ve tabii ki, her iki duyguyu besleyecek şekilde davranılmalı ve konuşulmaya çalışılmalıdır. Ebeveynlerin mükemmel olamadıkları ve en iyisini yapamadıkları zamanlar vardır. Fakat en önemlisinin, bir çocuğun sevgiyi düzenli aralıklarla alması olduğu unutulmamalıdır.
Kaynak
KAHN, Ellie (1990) 20 Ways To Make Your Kid Feel Great. Parents.Vol: 65, No:6, 94-98, 194-195.
[3/8 ÖÖ 9:46] Ramazan Akman: Dil Öğretiminde Kullanılabilecek Belli Başlı Oyunlar

Dil öğretiminde kullanılabilecekbilecek bir çok oyun vardır. Bu kitapta, öğretmenlere belli konularda fikir vermesi düşünüldüğünden, oyunlara açıklayıcı olası babından sadece bir kaç belirgin örnek verilecektir.