Yunanistan neden Türkçe'de Yunanistan olarak adlandırılıyor?

İnsanların komşu ülkenin sadece bir bölgesini temel alan bir kelime ile komşularına atıfta bulunmaları oldukça yaygındır. Yunanistan adı etimolojik olarak bugün Türkiye'nin bir parçası olan Ionia'ya (Anadolu yarımadasının batı kıyısı) atıfta bulunur.

Biraz benzer, Finliler Almanlar çağrı saksalaiset (vardır Saksonlar bir başvuru olduğunu, saksilaiset ve Estonyalı'lar Fin modern) virolaiset Vironia veya adına dayanan, Virumaa . (Ve bir düşünün, Estonya, Güney Estonya'daki Ugandi eyaletinin adına dayanan Letonya Igaunija'da .)

Çocukluğumdan beri ül­kelerin İngilizce isimleri­ni öğrenmek istemişim­dir. Tabii ilk öğrendiğim ülkeler komşularımız oldu. Bulgaristan ‘Bulgaria’, Yunanistan ‘Greece’, Suriye ‘Syria’ idi. Ancak çocuk zihnime bir soru takılmıştı. Neredeyse bütün komşularımızın İngilizce karşılıkları Türkçeye ben­zerken, neden Yunanistan için Gre­ece diyorlardı? Ayrıca Yunanistan o yıllarda (90’ların sonunda) bilin­çaltıma, ülkemin “baş düşmanı ve ezeli rakibi” olarak işlenmişti. Kar­dak krizi, Kıbrıs ve kıta sahanlığı sorunu, Ege’de Türk-Yunan jetleri­nin it dalaşı derken sanki bin yıldır savaşıyorduk. Yunanistan’ın 400 yıl boyunca Osmanlı’nın bir vilayeti ol­duğunu ve onlarla Osmanlı çatısı al­tında birlikte yaşadığımızı çok son­raları öğrenecektim. Son yüzyılda vizyonumuz öyle daralmıştı ki, 400 yıl bir valiyle yönettiğimiz vilayeti baş düşman bellemiştik.

Kitaplarda “Grek” tabiriyle kar­şılaşınca zihnim allak bullak oldu. Bir de “Rum” kelimesiyle tanışınca evlere şenlik hale gel­dim. “Yunan-Rum-Grek” üçlüsü zihnimi uzun yıllar meşgul etti.

“Grek”den başlayarak açıkla­maya çalışalım.

MÖ 200’lerde Akdeniz coğraf­yasında önemli bir güç olarak beliren Roma İmparatorluğu, Yunanistan bölgesini ele geçi­rince bölge halkına hizmetçi ve köle manasında “Grek” adı­nı veriyor. MS 800’de Kutsal Ro­ma-Germen İmparatorluğu’nu ku­ran Charlamagne (Şarlman) “Roma İmparatoru” unvanını alıyor. Ama Roma’nın gerçek varisi olduğunu iddia eden Doğu Roma (Bizans) bu unvanın kendisine ait olduğunu bil­diriyor. Şarlman da iddiasını sürdü­rerek Doğu Roma dünyasına tarihî kökenlerini kullanarak Grek diye hitap ediyor.

Hâsılı bugünkü Avrupa medeni­yetinin zihnî altyapısını oluşturan Roma-Germen İmparatorluğu sa­yesinde bu tabir yaygınlaşıyor ve günümüzdeki birçok Batılı devletin ufak değişikliklerle literatürüne giriyor. İngilizce Greece, Almanca Griechland, İspanyolca Grecia, Fran­sızca Grèce gibi.

Gelelim Yunanistan’a. Farsça­dan dilimize geçmiş olan -istan eki “…’nın ülkesi” demek. “Yunan” ke­limesi Arapça ve Farsça kanalıyla di­limize geçmiş. MÖ 550’lerde süper güç haline gelen Pers İmparatorlu­ğu Lidya Krallığı’nı yıkarak tarihte ilk kez İranlı bir kavmin Anado­lu’da hâkimiyet kurmasını sağlıyor. Batı Anadolu kıyılarına ulaştığında siyasî birlikten yoksun ama zengin ve güçlü İon şehir devletleriyle kar­şılaşıyor. Kendilerine İon, yaşadık­ları coğrafyaya İonia (İyonya) adını veren ve antik Yunan dünyasının ancak bir kolunu oluşturan bu top­luluklar Persleri epey uğraştırıyor.

İşte Persler, İonlara nispetle bü­tün Yunan dünyasını İon olarak ad­landırıyor. Farsça çoğul eki olan -an, -en getirilerek İyonyalılar manasın­da İonan ismi, zamanla baştaki “İo” harflerinin yerini “y” harfi alınca “Yunan” tabiri ortaya çıkıyor. Bu şekilde Arapçaya geçen bu keli­me çok sonraları Türkler İran ve Anadolu coğrafyasına geldiklerinde Türkçeye de geçiyor.

Unutmadan; Günlük dile iyice yerleşen “Yunanlılar” ta­biri ‘galat-ı meşhur’dur. Doğrusu ‘Yunanlar’dır, aklınızda bulunsun.