Koşullu Tepkilerin Ortadan Kaldırılma Yolları Nelerdir?

Sistematik duyarsızlaştırma nedir?
Korku veren unsurlar organizmaya yavaş yavaş sistematik şekilde sunularak korkunun gereksiz olduğu güvencesi verilir. Korku koşullamasının pekiştirme yapmadan adım adım ortadan kaldırılmasıdır.

Örnek: Milli Eğitim Bakanlığı birinci sınıf öğrencilerini, okul korkusunun oluşmaması için 1 hafta önceden okula başlatmaları sistematik duyarsızlaştırmayla ilgili bir örnektir. (KPSS’de çıkmış bilgi)

Koşullu tepkilerin ortadan kaldırılması
Koşullu tepkilerin ortadan kaldırılma yolları: sönme, sistematik duyarsızlaştırma, maruz bırakma, itici uyarıcıya koşullanma, karşı koşullanma
Taşırma (Maruz bırakma, yüzleştirme)
Korku veren unsurlar maksimum düzeyde organizmaya sunulur. Bireyin korkusuyla yüzleşmesi beklenir. Bu duruma taşırma ya da maruz bırakma denir.

Örnek: Yılandan korkan birinin üzerine bir çuval yılan boşaltmak, korku tepkisinin geçmesini sağlayabilir.

Klasik koşullanma
Kaçma ve kaçınma koşullanmaları

İtici uyarıcıya koşullanma nedir?
Organizmayı bir uyarıcıdan kurtarmak için ortama rahatsız edici başka bir uyarıcı verilmesidir. Böylelikle organizmanın hoşa giden davranışı çekiciliğini kaybeder.

İtici uyarıcıya koşullanma örnekleri
Sigara bağımlılarının yemeklerine mide bulantısı ilacı atmak
Çocuğuna emzik kullanmayı bıraktırmak isteyen annenin emziğin üzerine biber sürmesi
Tırnak yeme alışkanlığı olan bir kişinin acı oje kullanması

Karşıt koşullanma nedir?
Ortamdaki tepki koşulsuz uyarıcıya paraleldir. Koşulsuz uyarıcı yerine ortama zıt karakterli bir uyarıcı verilirse tepkide değişecektir. Duygu- tutum değişikliği görülür.

Örnek: Okulu sevmeyen bir öğrenciye, okula gittiğinde iyi davranılırsa bu tutumu değişecek ve okulu sevmeye başlayacaktır.

Sönme nedir?
Bireyin yaptığı davranışın görmezden gelinerek tekrarının önlenmesi sönme olarak adlandırılır.

Davranışın sönmesini beklemek de davranışı ortadan kaldırmasını sağlar.