E Katkı Maddeleri Haram mıdır?

Jelatin , sığır, domuz ve balık gibi omurgalıların kollajeninden üretilen bir protein ürünüdür. Günümüzde ana hammaddesi domuz derisi, sığır kemikleri ve sığır derisinden elde edilmektedir. Domuz ürünleri daha sık kullanılmaktadır.

Jelatin , ürünlerde jelleştirici ve katılaştırıcı bir madde olarak kullanılır. Kek ve tatlı yapımında, yoğurt, meyve suyu ile birlikte ilaç, kapsül, film tablet, kozmetik ürün, fotoğraf ve karbon kağıdı yapımında kullanılır.

İslami kurallara göre kesilen sığırların kemik ve derilerinden jelatin üretiliyorsa helaldir. Helal jelatin olduğunun etikette belirtilmesi zorunludur.

İslam ülkelerinde yaşayan Müslümanların en büyük sıkıntısı jelatin içeren ürünlerdir. Üretici ve ithalatçılar güvenilir kişiler değilse haram jelatin içeren ürünleri her yerde görebiliriz. Müslüman tüketicilerin bu konuda üretici, ithalatçı ve denetim kuruluşlarını ciddi şekilde uyarması gerekmektedir.

İmam Muhammed'e göre ilaç yapımında insan ve domuz dışındaki tüm canlıların kemiklerinin kullanılması caizdir. Bazı âlimlere göre eti yenemeyen hayvanların kemikleri ancak dini kurallara uygun olarak kesilmeleri ve kemiklerinin kuru olması halinde ilaç yapımında kullanılabilir. Necis ve haram olduğu ittifakla kabul edilen "hamr" (şarap), farz olmadıkça tedavide kullanılamaz; saçı beyazlatmada, gargarada ve enjeksiyon olarak kullanılamaz. (İbn Abidin, VI/6449)

Domuz gibi haram olan şeyleri içeren ilaçların içeriğini bilmek gerekir. Kimyasal reaksiyon (istihale) olmuşsa, necis giderilmiştir ve kullanılması haram değildir. Kimyasal reaksiyon olmamışsa, zaruret olmadıkça veya bazı âlimlere göre tek çare olduğu ve alternatifi olmadığı adil bir uzman tarafından bildirilmedikçe kullanılması haramdır.

Domuzun tuz bataklığında kalarak tuza dönüşmesi, gübrenin toprağa dönüşmesi, kuru tezeğin yakılıp küle dönüşmesi, şarabın sirkeye dönüşmesi, misk geyiğinin kanının şekere dönüşmesi gibi işlemler fıkıh kitaplarımızda yer almaktadır. misk, kirli zeytinyağının sabuna dönüştürülmesi istihaleye örnek olarak gösterilir . (bk. Tahtavî, ayrıca bk. Mahluf, 11/121, 140; Nemenkani, el-Fathurrahmani, 1/63; Hattab, el-Menhal, II/206 Zuhayli, el-Fıkhul-İslami..)

Konunun ne kadar karmaşık ve hassas olduğu ortada. Bu nedenle ilaç veya yiyecek alanların konuyu bilinçli bir şekilde araştırması, ilaç yazanların alternatif bulmak için titiz davranması ve alternatif varsa alternatifi veya sentetik olanı kullanması gerekmektedir. Özellikle yurt dışında yaşayan Müslümanların buna dikkat etmesi gerekiyor.

Eşyada asıl olan helal olmaktır; Haram kesin delillerle kesinlik kazanır. Delil kesin değilse kesin haramdır denilemez. Bu katkı maddesinin haram olup olmadığı kesin olarak bilinmemektedir.

Suçluluğu kanıtlanmadıkça bir kişi masum kabul edilir . Bir ürün, haram (yasak) olduğu ispatlanmadıkça meşru (helal) kabul edilir. Dolayısıyla insan ve ürün, zararlı ve haram olduğu ispatlanmadıkça temiz kabul edilir. Buna göre haram olduğu ispat edilmedikçe ve paketin üzerinde domuz yağı bulunmadığı yazılmadıkça yemek caizdir. Özellikle güvenilir firmaların ürünlerini kullanmakta bir sakınca yoktur.

E katkı maddeleri helal ürünlerden üretiliyorsa haram değildir.