BLOOM’UN BİLİŞSEL ALAN BASAMAKLARI NELERDİR?

Bloom’un bilişsel alan basamakları nelerdir?

İnsanın zihinsel süreçlerini ele aldığı basamaklar aşağıdaki gibidir.

• Bilgi basamağı
• Kavrama basamağı
• Uygulama basamağı
• Analiz basamağı
• Sentez basamağı
• Değerlendirme basamağı

Bilgi basamağı

Hatırlamayı gerektiren ve bilgilerin olduğu gibi kaldığı basamaktır. Öğrenci bilgide zihinsel bir değişiklik yapmaz.

Tanımlama, söyleme, yazma, hatırlama, gösterme, işaret etme, eşleştirme, isimlendirme eylemleri bu basamakta sıklıkla kullanılır.

Bilgi basamağı örneği
Yazılı sınava giren bir öğrenci kitapta yer alan bilgiyi aynı şekilde yazılı kağıdına geçirmesi bilme basamağına ait bir davranıştır.

Kavrama basamağı
Öğrencinin bilgiyi çevirdiği, yorumladığı veya yordadığı basamaktır.

Kendi cümleleriyle ifade etme, ayırt etme, örnekleme, dönüştürme, savunma yapma, özetleme, tablolaştırma, grafik okuma davranışları kavrama düzeyinde gerçekleşir.

Kavrama basamağı örneği
Ali, Türkçe dersinde okuduğu kitabın özetini çıkartarak öğretmenine teslim etmesi kavrama basamağında bir davranıştır.

Uygulama basamağı
Uygulama basamağında, elde edilen bilgiler yeni durumlara uygulanır.

Değiştirmek, toplamak, çalıştırmak, öngörmek, sergilemek, keşfetmek, hazırlamak, üretmek, ilişkilendirmek, göstermek, çözmek, kullanmak, uygulamak, kullanmak, göstermek, çalışma takvimini hazırlamak, taslak hazırlamak

Uygulama basamağı örneği
Ali’nin matematik problemini çözmesi uygulama basamağına örnek gösterilir.

Uzunluk ölçmeyi öğrenen bir öğrenci sırasının boyunu ölçmesi uygulama basamağı davranışıdır.

Analiz basamağı
Bir çalışmanın yapısını inceleme, veriler arasındaki ilişkiyi inceleme, sorgulamadaki mantıksal hataların farkına varma gibi davranışların gerçekleştirildiği bilişsel alan basamağıdır.

Parçalara ayırmak, ayırım yapmak, şekil çizmek, göstermek, belirlemek, çıkarımda bulunmak, planlamak, işaret etmek, seçip ilişkilendirmek, alt gruplara ayırmak, hesaplamak, test etmek/sınamak, eleştirmek, ayırt etmek, çözümlemek, tartışmak, sorgulamak, ilişkilendirmek, farkını/benzerliğini ayırt etmek, çıkarsamak filleri sıklıkla kullanılır.

Analiz basamağı örneği
Ali’nin Türkçe dersinde cümlenin öğelerini doğru bir şekilde ayırması analiz basamağını kullandığının göstergesidir.

Sentez basamağı
Özgün bir ürün ortaya koymayı gerektiren üretim, icat, buluş gibi hedefleri olan bilişsel alan basamağıdır.

Sınıflamak, yaratmak, açıklamak, üretmek, yeniden düzenlemek,
birleştirmek, planlamak, ilişkilendirmek, tekrar değiştirmek, örgütlemek,
yeniden yapılandırmak, yazmak, özetlemek, anlatmak, yazmak,
önermek, tasarlamak formüle etmek, monte etmek/bir araya getirmek,
yapılandırmak/inşa etmek, kurmak, organize etmek, geliştirmek

Sentez basamağı örneği
Gazetede çalışan Kamil Bey, okurlarına yeni bir karikatür dizisi hazırlaması örnek dolarak gösterilebilir.

Değerlendirme basamağı
Bilişsel alanın en üst düzey basamağıdır. Bir durum hakkında değer biçmedir.

Karşılaştırmak, sonuca ulaşmak, benzerlikleri bulmak, eşleştirmek, tanımlamak, ayırım yapmak, açıklamak, yorumlamak, ilişkilendirmek, değerlendirmek, yargılamak/hüküm vermek, değer biçmek, değerlendirmek, düzeltmek, tahminde bulunmak

Değerlendirme basamağı örneği
Talim Terbiye Kurulunun ders kitaplarını belirlediği ölçütlere göre değerlendirmesi, diğer kitaplarla karşılaştırıp eleştirip çıkarımda bulunması bir değerlendirme basamağı örneğidir.

Bilişsel alan basamakları isimli konumuzu burada tamamladık. Bloom’un önediği öğretim modeli ise tam öğrenme modelidir. Tam öğrenme modeli isimli yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.