Ben Nedir? Benler Nasıl Oluşur? Ben Kanser İlişkisi

Benler,  vücudumuzun siyah, ilginç ve doğal aksesuarları. Kimileri için can sıkıcı yerlerde oluşmuş olsalar da, hepimizin az ya da çok karşılaştığı biyolojik bir gerçek. Peki ya ben diye adlandırdığımız bu noktalar nedir ve vücuttaki benler nasıl oluşur?

Tıp literatüründe nevüs diye adlandırılan benler, deriye rengini veren melanin pigmentini sentezleyen melanosit hücrelerinin vücudun bazı bölgelerinde fazlaca birikerek yığınlar oluşturmasından kaynaklanır.

Tanım ve oluşum itibariyle tümörlere benzeseler de -bu sizi korkutmasın- büyük bir kısmı iyi huylu ve zararsızdır.

Ben Oluşumu Genetik Mi? Ben ve Kanser (Melanom) İlişkisi
Benler, özellikle açık tenli kişilerde çok yaygın olarak görülebilir.

Benler melanosit adı verilen cilt hücrelerinin aşırı büyümelerinden kaynaklanır, ancak gelişimlerinde yer alan genetik faktörler halen iyi anlaşılmamıştır.

Benler, tümörler gibi, hücrelerin aşırı büyümesi ile oluşmasına rağmen, benlerin hemen hemen hepsi iyi huyludur.

Benlerin bu özelliğinden dolayı, bilim insanları benleri kapsamlı bir şekilde incelememiştir. Bu sebepten kalıtımları hakkında çok fazla şey bilinmemektedir. Bir ailenin farklı nesillerindeki bireylerde benzer sayıda benler görülmekte, bu nedenle ben oluşum eğiliminin kalıtsal özelliğinin olabileceği düşünülmektedir. Ancak kalıtım paterni iyi anlaşılmamıştır.

Ozon tabakasındaki tahribat, Ultraviyole (UV) ışınlarının insan cildinde farklı semptomlar oluşturması (ben oluşumu -iyi ve kötü huylu benler-) benlerin daha çok araştırmalarda yer almasına sebep oldu denilebilir.

Çoğu ben (nevüs), vücudun güneşe maruz kalan kısımlarında (ultraviyole radyasyon) ortaya çıkar ve bireyin güneşte uzun süre kaldıktan sonra sahip olduğu ben sayısı artabilir.

Melanomun genetiği geniş çapta incelenmesine rağmen, iyi huylu benlerin gelişiminde rol oynayan genler hakkında çok daha az şey bilinmektedir.

FGFR3, PIK3CA, HRAS ve BRAF* dahil olmak üzere çeşitli genlerdeki varyasyonlar kanserli benlerle ilişkilidir. Bunların en çok çalışılanı BRAF genidir.

BRAF ‘taki bir mutasyon, melanositlerin benlere birikmesine neden olan değiştirilmiş bir proteinin üretimine yol açar. Bu değiştirilmiş protein ayrıca, benlerin aşırı büyümesini durduran p15 adı verilen bir tümör baskılayıcı proteinin üretimini de tetikler.

Nadir durumlarda, BRAF mutasyonları ile birlikte CDKN2A geninin silinmesi, ben hücrelerinin kontrolsüz bir şekilde büyümesi ve kanserli (kötü huylu) hale gelme potansiyeli yaratan p15 eksikliğine neden olur.

Ultraviyole radyasyona maruz kalmanın neden olduğu hücre hasarı gibi çevresel faktörlerle birleştirildiğinde kanser oluşumu artar.

Hassas bireylerde (açık tenli, açık renk saçlı, bronzlaşma yerine yanan cilt, aile melanom öyküsü bulunan ve CDKN2A geninin silinmesi veya mutasyonları gibi genetik risk faktörleri), tekrarlanan güneşe maruz kalmadan kaynaklanan ultraviyole radyasyon mevcut hasara neden olabilir. Bu gibi durumlarda, benlerin kanser olma riskini artırır.

Araştırmalar, çok sayıda beni bulunan bireylerin melanom riski altında olduğunu göstermiştir.

Bununla birlikte, melanom teşhisi konan bazı insanların az sayıda beni bulunduğu da gözlenmiştir ayrıca melanom cilt kanseri genellikle vücudun güneşe maruz kalmayan bölgelerinde gelişmektedir.

Araştırmacılar, benlerin genetiğini ve kanserle ilişkilerini daha iyi anlamak için ek duyarlılık genlerini tanımlamak için çalışmalarına devam etmektedirler.

Benler Nasıl Oluşur?
Benler genellikle çocukluktan itibaren ortaya çıkmaya başlar. Bu benlere edinilmiş melanositik nevüs denir.

Ergenlik ve hamilelik gibi hormon seviyelerinin değiştiği zamanlarda yeni benlerin ortaya çıkması oldukça yaygındır. Bir bireyin yaşamı boyunca benlerin görünümü değişebilir; kıllar benler içerisinde büyüyebilir, boyut ve şekil olarak değişebilir, koyulaşabilir, solabilir veya kaybolabilir.

Bebekler ve yaşlılar en az benlere sahip olma eğilimindedir. Kimi yaşlılarda ise et benleri oluşabilmektedir.

Bazen, benler doğuştan oluşur veya bebeklik döneminde gelişir. Konjenital nevüs (Doğumsal benler) olarak adlandırılan bu benler neredeyse her zaman iyi huyludur.

Nadiren, dev bir konjenital melanositik nevüs adı verilen çok büyük benler doğuştan oluşmuş olabilir. Çok nadir bir durum olarak görülse de, en ciddi cilt kanseri türü (melanom olarak adlandırılır) bu tip benlerde gelişebilir.

Displastik nevüs veya atipik benler adı verilen büyük, düzensiz şekilli ve renkli benler her yaşta ortaya çıkabilir.

Güneşte çok fazla zaman geçirmek, bir kişinin sahip olduğu benlerin sayısını da artırabilir. Bununla birlikte, vücudun güneşe maruz kalmayan bölgelerinde sıklıkla benler bulunabilir; bu durum, güneşten gelen ultraviyole radyasyondan başka faktörlerin, belki de hormonların veya diğer biyolojik süreçlerin, edinilmiş melanositik benlerin ve displastik benlerin gelişimini tetiklemekte rol oynadığını gösterir.

Ben Çeşitleri ve Sınıflandırılması
Genelde benler kahverengi noktalardır. Ancak benler farklı renk, şekil ve boyutlarda olabilirler.

Renk ve Doku: Benler kahverengi, ten rengi, siyah, kırmızı, mavi veya pembe olabilir. Pürüzsüz, buruşuk, düz veya kabarık (halk arasında et beni olarak bilinir) olabilirler. Kıllar benler içerisinde büyüyebilir.
Şekil: Genellikle benler oval veya yuvarlaktır.
Boyut: Benler (nevüs) genellikle 0,6 cm’den daha küçüktür. Nadiren, doğumda mevcut olan benler (konjenital nevüs) yüz, gövde veya uzuvun geniş alanlarını kaplayan çok daha büyük boyutlarda olabilir. 
Benler, kafa derisi, koltuk altı, tırnak altında, el veya ayak parmaklarında veya aralarında ve vücudunuzda herhangi bir yerinde oluşabilir.

Genel olarak bir insanda 10 ila 40 ben bulunur. Bunların çoğu 50 yaşına kadar gelişir. Benlerin görünümü değişebilir veya zamanla kaybolabilir. Ergenlik ve hamilelikteki hormonal değişiklikler benlerin daha koyu ve daha büyük olmasına neden olabilir.

Melanomu (Cilt Kanseri) Gösteren Olağan Dışı Benler
ABCDE kılavuzu, bir benin ya da lekenin melanom veya diğer cilt kanserlerini gösterip gösteremeyeceğini belirtlemekte yardımcı olur.

A –  Asitmetrik Şekil (Asymmetry): Bir yarısı diğer yarısına benzemez.
B – Sınır (Border):  Düzensiz, çentikli veya taraklı sınırları olan benlerdir.
C – Renk (Color): Rengi değişmiş, çok renkli veya düzensiz renge sahip olan benlerdir.
D – Çap (Diameter): 0,6 cm (Yaklaşık 6 mm) ‘den büyük benlerdir.
E – Gelişim-Büyüme (Evolution): Özellikle benin bir kısmı veya tamamı siyaha dönerse, boyut, şekil, renk veya yükseklikte değişen benlerdir. Benler ayrıca kaşıntı veya kanama gibi yeni belirtiler ve semptomlar gösterebilir.

powerzeka.com