5-11 Aralık İnsan Hakları ve Demokrasi Günü

 İnsanlar arasında ırk, din, renk, yaş, cinsiyet ayırımı yapmadan sevgi, saygı, dostluk duygularını geliştirmek, insanın insan olmak haysiyeti ile sahip olması gereken hakların hepsine " İnsan Hakları" denir.

     İnsan hakları, kişiyi kendi özüyle yaşatacak kurallardır. İnsanın insana hükmetmesi, onu ezmesi insan onuruna yakışmayan ve kabul edilemeyecek bir davranıştır. Bu tür ayırımların yapıldığı toplumlarda kavga, çatışma, isyan eksik olmamıştır. İnsanlar arasında hak, eşitlik, adalet, özgürlük düşüncesi yaygınlaştıkça bu konuyla ilgili mücadeleler de artmıştır. İnsan Haklarının korunduğu yönetim sistemi de demokrasidir. Demokrasilerde hukukun üstünlüğü esastır. Demokrasilerde tüm insanlar eşit haklara sahiptir.

     İnsanlara insan oldukları için sahip olmaları gereken bir takım hakların bulunduğu fikri ilk kez İngiltere'den ortaya atıldı.19. Yüzyılda Amerika ve diğer bir çok ülkelere yayılan bu fikir akımından sonra 1789 Fransız İhtilali Avrupa'da  insan haklarının kabul edilmesini ve uygulanmasını sağlamıştır.

 Amerikan Cumhurbaşkanı Roosvelt ile İngiliz Başkanı Churcill tarafından imzalanıp duyurulan Atlantik Beyannamesinde insan hakları genişletildi. Bu beyannamede insanlara millet, inanç, ırk ayırımı gözetmeksizin herkes için eşit haklar konmuş ve yasaların korumasına verilmiştir.

     24 Ekim 1945'te kurulan Birleşmiş Milletler Örgütü'nün öncelikle amacı dünyada barışı ve güvenliği sağlamaktı. 10 Aralık 1948 tarihinde Birleşmiş Milletler Örgütü "İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi"ni kabul ve ilan etti.

  İnsan Hakları Beyannamesi 30 maddeden oluşmuştur. Bu beyanname insana değer veren, özgürlük, eşitlik tanıyan duyurudur. İnsan Hakları Evrensel Bildirisi, insan hakları konusuna tam bir tanım amaçlayarak hazırlanmıştır. Esas amaç, bu tanıma uyan insan haklarının hiçbir tereddüde meydan vermeden uygulanmasıdır.  

   

 İnsan Hakları Evrensel Bildirisi

1. Bütün insanlar hür ve eşit doğarlar. Akıl ve vicdan sahibidirler; birbirlerine karşı kardeşçe davranmalıdırlar.

2. Herkes ırk, renk, cins, din, siyasal ya da başka herhangi bir ayrılık gözetmeksizin, bildiride yazılı bütün haklardan ve özgürlüklerden yararlanma hakkına sahiptir.

3. Yaşamak, özgürlük ve can güvenliği herkesin hakkıdır.

4. Hiç kimseye işkence, zulüm, onur kırıcı ceza ya da işlem uygulanamaz.

5. Yasalar önünde herkes eşittir.

6. Hiç kimse yasalara aykırı olarak tutuklanamaz, alıkonulamaz, sürülemez.

7. Herkes davasının bağımsız bir mahkemede görülmesi hakkına sahiptir.

8. Herkesin özel hayatı, ailesi, konutu ve haberleşmesi yasayla korunmalıdır.

9. Evlilik çağına gelen her erkek ve kadın, hiçbir ırk, renk, din şartına bağlı olmaksızın evlenme ve aile kurma hakkına sahiptir; aile, toplumun temel öğesidir. Toplum ve devlet tarafından korunma hakkına sahiptir.

10. Herkes mal ve mülk edinme hakkına sahiptir.

11. Herkesin düşünce, vicdan ve inanç özgürlüğü vardır.

12. Herkesin çalışma, işini özgürce seçme ve işsizlikten kurtulma hakkı vardır.

13. Herkesin eğitim hakkı vardır, ilk eğitim parasızdır.

14. Kölelik ve kulluk yasaktır.

15. Herkes nerede olursa olsun yasalar çerçevesinde korunur.

16. Bütün insanlar Anayasaya uygun olarak yargı organına başvurma hakkına sahiptir.

17. Bir suç işlemekten sanık olan herkese, savunması için gerekli bütün haklar sağlanmaktadır.

18. Herkes dilediği devletin ülkesinde gezebilir, dilediği an terk edebilir veya ülkesine geri dönebilir.

19. Herkes işkence karşısında yabancı bir ülkeye kaçabilir. Kaçtığı ülkede kendisine "Sığınmış İnsan" muamelesi yapılmalıdır.

20. Her insan bir vatandaşlığa sahiptir.

21. Her insanın düşünce, inanç ve din özgürlüğü vardır.

22. Hiç kimse düşünce ve sözlerinden dolayı sorumlu tutulamaz.

23. Herkes toplanma ve dernek kurma hakkına sahiptir. Hiç kimse bir derneğe girmek için zorlanamaz.

24. Herkes doğrudan doğruya veya özgürce seçtiği temsilcilerle ülke yönetimine katılır.

25. Kişinin sosyal güvenliğe kavuşturulması, uluslar arası işbirliği ya da devletin kaynaklarına uygun olarak gerçekleştirilir.

26. Herkes dinleme, eğlenme, çalıştıktan sonra ücretli tatil yapma hakkına sahiptir.

27. Herkes güzel sanatların her dalında çalışmak ve bu çalışmalara katılmak hakkına sahiptir.

28. Bütün insanlar bu bildiride yazılı hak ve özgürlüklerin uygulanmasını sağlayacak bir sosyal düzeni hak etmiştir.

29. Herkes bu bildirideki maddelere uyulmasının gerekli olduğunu kabul eder.

30. Bu bildirinin hiç bir maddesinin, devlet, toplum ya da kişiler tarafından yok edilmesi için çalışma yapılamaz.