Dünya Kitap Günü Ne Zaman?

Türkiye'de 23 Nisan, 'Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı' olmasının yanında 1995'ten bu yana 'Dünya Kitap Günü' olarak kutlanmaktadır. Dünya Kitap ve Telif Hakkı Günü, kitaplardan ve okumadan keyif almayı teşvik eden bir kutlamadır. Ülkemizde her yıl 23 Nisan tarihinde Dünya Kitap Günü ve Milli Eğitim Bakanlığı'nca 23 Nisan gününü içine alan hafta "Dünya Kitap Günü ve Kütüphaneler Haftası" olarak belirlenmiştir.

Dünya Kitap Günü ilk olarak 23 Nisan 1995'te kutlanmaya başlandı ve o günden beri uluslararası düzeyde kullanılmaya devam ediyor.

Dünya Kitap ve Telif Hakkı Günü, her yıl 23 Nisan'da, 100'den fazla ülkede dünya edebiyatına katkı sağlayan yazarlara, kitap okumaya, yayına, yayın hakkına, düşünce ve ifade özgürlüğüne saygıyı teşvik etmek amacıyla 26 senedir kutlanıyor.

Dünya genelinde yaşanan pandemi nedeniyle Dünya Kitap Günü, bu yıl biraz daha farklı bir şekilde kutlanacak, çünkü Türkiye genelinde çocuklar hala evde uzaktan eğitim görüyor, öğrencilerin çoğu o gün okulda olmayacak.

Dünya Kitap Günü Tarihçesi

1995'te Barselona'da toplanan Uluslararası Yayıncılar Birliği Kongresi 23 Nisan gününün her yıl "Dünya Kitap Günü" olarak da bilinen Dünya Kitap ve Telif Hakkı Günü (World Book and Copyright Day) kutlanmasını kararlaştırmıştır. Aynı yıl Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından da okumayı, yayıncılık ve telif haklarını teşvik etmek amacıyla "23 Nisan Dünya Kitap Günü" olarak kabul edilmiştir.

Birinci Dünya Kitap Günü, 23 Nisan 1995'te kutlandı ve o günden bu güne kutlanmaya devam ediyor. Birleşik Krallık ve İrlanda'da ise Mart ayında kutlanmaktadır.

23 Nisan, dünya edebiyatı için sembolik bir tarihtir. 1616'da bu tarihte Cervantes, Shakespeare ve Inca Garcilaso de la Vega öldü. Dolayısıyla bu kararın alınmasında ve tarihin 23 Nisan seçilmesinde Miguel de Cervantes, William Shakespeare, Inca Garcilaso de la Vega ve Vladimir Nabokov gibi birçok ünlü yazarın doğum ya da ölüm günü olması da etkili olmuştur.

Dünya Kitap Gününün Amacı

1995'te Paris'te düzenlenen UNESCO Genel Konferansında bu günün oluşturulmasının ve kutlanmasının amacı, kitaplara ve yazarlara dünya çapında bir saygı duruşunda bulunmak, herkesi ve özellikle de gençleri, okuma zevkini keşfetmeye ve yenilenmiş bir başarı elde etmeye teşvik etmekti.

Kitabın ve okuma alışkanlığının önemini dünya çapında vurgulamak, okumayı özendirmek; yayına, yayın hakkına, düşünce ve ifade özgürlüğüne saygıyı teşvik etmek; kitabın, uluslar arasında kültür alışverişini sağlayan, karşılıklı anlayış ve hoşgörüyü geliştiren niteliğiyle de dünya barışına hizmet etmek hedeflenmiştir.

2022 Dünya Kitap Başkenti Neresidir?

2001'den bu yana her yıl UNESCO ve kitap endüstrisinin üç ana sektörünü temsil eden uluslararası kuruluşlar – yayıncılar, kitapçılar ve kütüphaneler, her 23 Nisan'da geçerli olmak üzere bir yıllık bir dönem için Dünya Kitap Başkenti'ni seçerler.

UNESCO, 2022 Dünya Kitap Başkenti olarak Guadalajara Meksika'yı seçmiştir

İspanya’nın Katalonya bölgesinde yüzyıllardır süregelen bir gelenek vardır. Erkekler 23 Nisanda kadınlara gül verirler. Bu geleneğin içeriği, 23 Nisan 1923'ten sonra bölgenin kitapçılarının da katkılarıyla değişir. Kendisine gül verilen kadınlar, gül veren erkeklere incelik olarak kitap armağan etmeye başlarlar. Çeşitli sokak şenlikleriyle kutlanan bugün "Her kitaba bir gül" sloganıyla giderek yaygınlaşır.

UNESCO, bu güzel şenliğin içeriğinden, toplumsal ve kültürel değerinden yola çıkarak 1995 yılında 23 Nisanın Dünya Kitap ve Telif Hakları Günü olarak kutlanması kararını alır. Bu tarih aynı zamanda dünya edebiyatı önemli yazarlarının; William Shakespeare, Inca Garcilaso de la Vega, Josep Pla Maurice Druon, Vladimir Nabakov, Manuel Meija Vallejo ve Halldor Laxness ölüm veya doğum yıl dönümlerine denk gelmektedir.

Bu özel gün ülkemizde ise 2001 yılından beri ulus olarak çoktandır hak ettiğimiz kültürel kalkınmaya hizmet etmesi için çeşitli etkinliklerle kutlanmaktadır. Dinletiler düzenlenmekte, okuma ve anma faaliyetleri, indirim kampanyaları yapılmakta, fuarlar açılmaktadır. Hastane, hapishane, okul ve köy kütüphanelerine kitap bağışlarıyla toplumumuzun bilgisel ve sanatsal zevklerle arasındaki mesafenin kapanmasına hizmet edilmektedir.

Dünya Kitap Günü'nün, önemli gün ve haftalar içindeki yeri çok önemlidir. Okuma yazma oranlarının artırılıp geliştirilmesi, kitaba okur olarak yaklaşımın çeşitlendirilmesi veya düşünce ve duyguların kitap aracılığıyla yayılması alışkanlığının kökleşmesi ulusların amaçladığı kültürel yatırımlardır. Çünkü kitabı hayatının önemli bir parçası haline getirebilmiş bir yurttaş, gereksinim duyduğu yaşam becerilerini üretebilmek, sorunlarına kalıcı ve etkili çözümler bulmak, toplumsal huzura katkı sağlayabilmek gibi çok değerli meziyetlere sahiptir. Kitap, okuru için çok zengin ve verimli bir düş/düşünce bahçesi olduğu gibi düşlerini, düşüncelerini yayımlamak isteyen biri için de hala en önemli araçtır.

Kitaplar ve kitaplıklar, bir evin ve giderek bir ülkenin kültürel derinliğe ulaşmasına hizmet etmenin en emin yoludur. Dünya Kitap Günü'nün kutlanıp geçilmesi gereken günlerden biri olmadığını, okullarda öğretmen, öğrenci ve velilerle; basılı ve görsel medyada eğitici, özendirici programlarla vurgulanması gerekir. 23 Nisan gününü içine alan hafta, kitapla barışmanın, kitapsız kalamayacak kadar derin bir tanışmanın zamanıdır.