27 Aralık Atatürk'ün Ankara'ya Gelişi Tören Programı

ATATÜRK’ÜN ANKARA’YA GELİŞİ KUTLAMALARI
Millî Mücadele sürecinin dönüm noktalarından biri şüphesiz Atatürk’ün 27 Aralık 1919 tarihinde Ankara’ya gelmesidir. Bu tarihten sonra Ankara, meclise ev sahipliği yapmasının yanı sıra Kurtuluş Savaşı’nın komuta merkezi ve yeni Türk devletinin başkenti olmuştur. 1932 yılında bu önemli günün kutlanması, milli bir bayrama dönüştürülmesi gündeme gelmiş ve aynı yıl, ilk kutlama gerçekleşmiştir. Atatürk ve onu karşılayanların hala hayatta olduğu bu yılda öncelikli olarak kutlamanın 1919’daki karşılamaya uygun olmasına önem verilmiştir. Atatürk’ün Cumhurbaşkanı olduğu dönemde yani 1932 ve 1938 arasında kutlanan ilk bayramlar; Cumhuriyet’in tarih, dil ve kültür politikalarının bir yansıması olmuştur. Aynı zamanda Halkevleri vasıtasıyla mümkün olduğunca geniş bir kitleye ulaştırılmıştır. Kutlama amacıyla gerçekleştirilen bazı programlar, günümüze kadar devam eden geleneklere dönüşmüştür. Bu çalışmada özel olarak Atatürk döneminde yapılan kutlamalar ele alınmıştır. 1932’den 1938’e değin düzenlenen tüm 27 Aralık kutlamaları; dönemin basını, kutlamada etkili olan kişilerin anıları ve inceleme-araştırma kitapları ışığında incelenmiş ve Cumhuriyet’in yeni kültür-sanat politikalarıyla ilişkisi ortaya konmuştur. Bunun yanı sıra, daha sonraki yıllarda gerçekleşen alışılagelmiş bazı kutlama törenlerinin dönemin şartlarında ortaya çıkışı saptanmıştır.

Atatürk'ün Ankara'ya Gelişi hakkında genel açıklama
Birinci Dünya Savaşı sonunda yurdumuz yenilmiş sayıldı. Düşmanlar dört bir yandan vatanımıza saldırdılar. Sevr Antlaşmasına göre yurdumuzun düşmanlar tarafından bölünmesi kararlaştırıldı. Urfa, Antep, Maraş, Adana, Antalya ve Osmanlı Devleti'nin merkezi İstanbul işgal edildi. Yunanlılar 15 Mayıs 1919'da İzmir'e girdiler.
Yurdumuzu bu durumdan kurtarmak ve halkla el ele vermek için, Atatürk 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıktı. Halk tarafından büyük bir coşkuyla karşılanan Atatürk, 12 Haziran 1919'da Amasya'ya geldi. Burada alınan kararlar 22 Haziran 1919'da Amasya Genelgesi olarak yayınlandı.
Daha sonra Erzurum'a geçen Atatürk, 23 Temmuz 1919'da Erzurum Kongresini, 4 Eylül 1919'da da Sivas Kongresini topladı. Bu kongrelerde milli iradeye dayalı hükümet kurulması ilk hedef olarak belirlendi. Tüm illere telgraflar çekilerek halkın kendi adına karar verecek temsilcileri seçmesi istendi. Seçilen temsilcilerin toplanacağı bir yer gerekliydi. Ankaralılar Atatürk'ü ve temsil heyetine seçilenleri Ankara'ya davet ettiler.
Atatürk Kurtuluş Savaşı'nın en iyi Ankara'dan yönetileceği inancındaydı. Yurdumuzun tam ortasında ve cephelere de eşit uzaklıktaydı. Tüm illerde haberleşme ve ulaşım olanağı yoktu. Bu düşüncelerle Atatürk ve temsil heyetinin üyeleri 27 Aralık 1919'da saat 14.00'de Dikmen sırtlarından Ankara'ya geldi.
Ankara ve çevresinin tüm halkı, Atatürk'ü ve temsil heyeti üyelerini büyük sevgi ve sevinç gösterileri ile karşıladılar.davullar çalındı, oyunlar oynandı, seğmenler gösteriler yaptı.
Bu karşılama Ata'yı çok duygulandırmış, tüm karşılayanlara teşekkür ederek içinde bulunduğumuz durumu, bundan nasıl kurtulacağımızı belirten bir konuşma yapmıştı.
O yıllarda Ankara'da yayınlanan haftalık Ankara Dergisi, Mustafa Kemal Paşa'nın Ankara'da karşılanışını 29 Aralık sayısında şöyle yazıyor : "Karşılama hazırlıkları üç gün önceden başladı. Ankara'nın her yanında bir şenlik, bir bayram havası yaşanıyordu." O günleri yaşayan Naşit Hakkı, Mustafa Kemal'in gelişini şöyle anlatıyor :
"27 Aralık 1919'da, yiğit Ankaralılar, Kızılyokuş'tan eskimiş bir otomobil içinde inen bir çift gök rengi gözün derinliklerinde vatan ufuklarından esaret bulutlarının dağılışını görmüşler, yurdun kurtuluşuna inanmışlar ve onu edebi reis tanımışlardı.
Yassı bir deri kalpağın altında zayıf bir yüz, kaç ay, kaç yıl ve yıllar milleti için rahat nedir görmemiş çelikleşmiş, sarı bir çehre ve içe işleyen sıcak bir bakış. Boz palto altında sivil bir yol elbisesi kumandanca bir yürüyüş. Mustafa Kemal Ankara'ya böyle gelmişti."
Atatürk'ün Ankara'ya gelişi, Kurtuluş Savaşı dönemindeki en önemli olaylardan biridir. Çünkü Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin kuruluşu Türk ordusunun kurulup hazırlanması çalışmaları Ankara'da yapıldı. Ankara milli mücadelenin merkezi haline geldi. Kısaca Ankara o günlerde başkentlik görevini üstlenmiş oluyordu.
Her 27 Aralık günü Ankaralılar için bayram gibidir. At sırtındaki seğmenler gösteriler yaparlar. Şehir baştan başa bayraklarla süslenir. Atatürk koşusu yapılır. Okullarda törenler yapılır. Şehirde çeşitli şenlikler yapan halk bu mutlu günü sevgi ve coşku ile kutlar.

Atatürk' ün Ankara'ya Gelişi
 

Samsun'dan başlayan bir yolculuğun
Sonunda "günlerden cumartesiydi"
Ankara'ya gelen aziz konuğun
Varlığı yarının bir müjdesiydi.

O gün 27 Birincikanun
Yürüyüşün büyük merhalesiydi.
Gelen iman dolu, haklı ve olgun
Kalbleri dolduran onun sesiydi.

Bu şehir ondaki sırra ererek
Bütün sevgisiyle gönül vererek
Bağrına basmağa can atıyordu.

Ve onun aydınlık var, gecesinde
Gözleri parlıyor, düşüncesinde
Yepyeni bir cihan yaratıyordu.

Hamit Macit Selekler (İyilik, İstanbul,1956)

Prof. Dr. Kaynak Selekler
kaysel@superonline.com